یک کتاب خوب/ تنهاترین عاشق، عاشقترین تنها
ميزان/ «تنهاترين عاشق، عاشقترين تنها» دومين مجلد از چهارگانه نصرالله قادري براي چهار يار «پيامبر اکرم (ص)»؛ سلمان، ابوذر، بلال و مقداد است که انتشارات کتاب نيستان آن را به تازگي روانه بازار نشر کرده است. تنهاترين عاشق… از منظر ساختار ادبي اثري چندگانه به شمار ميرود. نويسنده اين اثر اظهار کرد که براي نوشتن اين داستان که به شرح زندگي ابوذر غفاري صحابه بزرگوار پيامبر اسلام اختصاص دارد بيش از ۳۰۰ اثر را مطالعه کرده است و اين مسئله در متن اين رمان به خوبي و زيبايي قابل درک و حس است. قادري با شگردي درخور تأمل در جاي جاي متن اين رمان و در نقلقولها، از احاديث، روايات و نيز نقلقولهاي تاريخي بيان شده در مورد ابوذر و يا برجاي مانده از وي استفاده کرده است؛ که اگر بنا به پانوشت زدن بود، به خوبي ميشد اين استنادات را مشاهده کرد. اين حجم استفاده از چنين عباراتي در کنار حفظ ساختار داستاني اثر و همچنين تلفيق خيال هنرمندانه نويسنده در توصيف فضا و مکان و زماني که چنين عباراتي از سوي ابوذر و اطرافيانش روايت شده است، تنها قوت غير قابل انکار اين رمان نيست. قادري در لابهلاي روايت داستاني خود اطلاعاتي از برخي چهرههاي تاريخي صدر اسلام ارائه داده و چهرهاي از آنها ميسازد که بسياري از مخاطبان اين دست آثار و حتي پژوهشگران تاريخي، ممکن است تا پيش از اين در مورد آن چيز زيادي نشنيده باشند و اکنون چنين ساختاري به آنها کمک ميکند تا بتوانند تصويري بکر و زيبا از چنين رويدادي داشته باشند. به عبارت سادهتر نويسنده در اين رمان در مقام يک رمان نويس و نه تاريخ نويس خود را به مخاطبانش ارائه ميکند و از همين منظر است که قادري توانسته قدرت بيان خود از يک واقعه تاريخي را بر بال تخيلي ذاتي موجود در ادبيات نشانده و به مخاطب خود عرضه کند. تنهاترين عاشق…، اما از منظر نثر و نگارش نيز اثري در خور اعتنا به شمار ميرود. نوعي شور حماسي کنترل شده در نثر و بيان قادري در اين اثر قابل ردگيري است که در يک نگاه کلي به اثر هويتي فرا ادبي داده است. قادري در اين رمان نه مخاطبش را ميزبان نثرهاي متکلف و عوام فريبانه مرسوم براي بيان قصههاي تاريخي کرده است و نه آنها را با نثرهاي سنگين و پرطم طراق حماسي روبرو ميکند. نثر قادري در اين کتاب به طور مشخص نثري شناسنامهدار و توليد شده بر مبناي شخصيت و شيوه زندگي و تفکر ابوذر است. نثري که انديشه و تفکر سادهزيستي و صحرانشيني ابوذر را در کنار تندي و تيزي بيان با کفار و نرمي و معاشقه با محبوبش را توأمان با هم داراست. در کنار تمامي اين موضوعات نثر قادري در اين رمان نثري مخاطب پرور به شمار ميرود. نثري که براي ارتباط گرفتن با مخاطب براي خود اصول و اسلوبي مشخص و معين دارد؛ نثري است که مخاطب در مواجهه با آن حس ميکند علاقه به کشف زواياي آن دارد و به عبارت سادهتر خود را در مقابل موجودي تازه خلق شده و آماده کشف ميبيند. از نصرالله قادري پيش از اين رمان «نالههاي عاشق» با موضوع زندگي سلمان فارسي با همين تم منتشر شده و وي در حال حاضر نيز مشغول تأليف رمان ديگري با موضوع زندگي بلال حبشي است.