یک وانت کرونا!

سال‌هاي سال است که اقتصاد زيرزميني صنعت نشر و چاپ غيرقانوني کتاب‌ها که با عنوان قاچاق کتاب وارد ادبيات نشر شده، اين صنعت را تهديد مي‌کند. اين مسئله در سال‌هاي اخير سرعت بيشتري گرفته است. سوداگران کتاب در کنار کتاب‌هايي که بعضا مجوز نشر ندارند، کتاب‌هاي پرفروش ناشران ديگر را منتشر و عرضه مي‌کنند. آن‌ها اين کتاب‌ها را در تيراژهاي بالا چاپ مي‌کنند و در کف خيابان‌ها و بساط دست‌فروش‌ها، در ايستگاه مترو يا در کتاب‌فروشي‌هاي تهران و شهرستان‌ها و عمدتا با استفاده از حربه سانسور به فروش مي‌رسانند.

قبل از اپيدمي کرونا و قبل‌تر از آن، نزديک انتخابات اتحاديه ناشران و کتاب‌فروشان تهران در بهمن‌ماه ۱۳۹۷ و چندي بعد از انتخابات اتحاديه مبارزه با پديده قاچاق به نظر با جديت دنبال مي‌شد و دست کم در حوزه خبررساني چنين چيزي حس مي‌شد؛ در هفته چندين خبر از کشف انبارهاي کتاب قاچاق، چاپخانه‌ها و صحافي‌هاي کتاب غيرقانوني را در سطح شهر داشتيم؛ بيشترين  حجم اين کتاب‌ها ۹۰ وانت بود، حتي سردسته‌ قاچاقچيان يا همان سلطان کتاب هم دستگير شد.  همچنين امکان بازديد از انبار کتاب‌هاي قاچاق براي خبرنگاران اين حوزه فراهم شد تا گوشه‌اي از اين مبارزات را ببينند. اما رفته‌رفته از حجم آن برخوردهاي ضربتي با قاچاقچيان کم و کمتر شد و مبارزه با اين پديده از تب و تاب اوليه افتاد و هر از گاهي برخوردهايي با دست‌فروشان کتاب مي‌شد.

اما در روزهاي جولان شديد کرونا در پاييز سال ۱۳۹۹ و تعطيلي‌ کتاب‌فروشي‌ها، دست‌فروشان کتاب نه تنها کار خود را تعطيل نکرده بلکه بسط هم داده بودند و بازار کتاب را در خيابان انقلاب به دست گرفته بودند. حتي به اذعان هومان حسن‌پور، رئيس اتحاديه ناشران و کتاب‌فروشان تهران، «همزمان با شيوع ويروس کرونا دوباره پديده قاچاق کتاب زنده شد.» اما به‌نظر مي‌رسيد با وجود همه نگراني‌ها و کمبودهاي صنعت نشر، متوليان مبارزه با پديده قاچاق کتاب دلواپسي چنداني براي مبارزه با آن نداشتند. با توجه به اخباري که اتحاديه ناشران پيش‌تر در زمينه مبارزه با قاچاق کتاب اعلام مي‌کرد مي‌توان اين‌طور برداشت کرد که اين موضوع از تب و تاب افتاده است.

اما بعد از مدتي سکوت درباره اين پديده، به تازگي اعلام شد مرکز چاپ ديجيتال کتاب به شکل غيرقانوني کشف شده البته با حجم يک وانت کتاب. آيا واقعا در اين مدت طولاني کارگروه صيانت از حقوق ناشران، مولفان و ناشران اتحاديه ناشران و کتاب‌فروشان فقط و فقط توانسته يک چاپخانه‌ با اين حجم اندک را کشف کند؟ پس اين بساط‌هاي طويل و شلوغ دست‌فروشان کتاب که هرکتابي را دارند، حتي «خاطرات اوباما»  را که زمان زيادي از انتشار آن نمي‌گذرد، چه‌ مي‌گويند؟

آيا مبارزات قبلي يک حرکت انتخاباتي براي اتحاديه ناشران بوده و با نزديک شدن به پايان فعاليت اين دوره اتحاديه و انتخابات آن، باز هم برخورد ضربتي با سوداگران کتاب را شاهد خواهيم بود يا اين دغدغه هنوز در اتحاديه ناشران وجود دارد؟ اين وقفه در مبارزه با کتاب قاچاق با وجود مشکلات بدنه نشر، آيا به نحيف‌تر شدن آن منجر نخواهد شد؟ و سرانجام دليل وقفه براي ادامه مبارزه با کتاب قاچاق چه بوده است؟