کشفی جدید درباره «شکسپیر دنیای نثر»؛ خانواده "جین آستین" مخالف برده‌داری بود

با گذشت نيم قرن از آن زمان، تلاش‌ها براي ارزيابي جين آستين در شرايط اجتماعي و سياسي زمان خودش حالا به يک کشف جديد و متناقض منجر شده است: ظاهرا يکي از برادران محبوب اين نويسنده بخشي از جنبش لغو برده‌داري در قرن نوزدهم بوده است.

دِووني لووزر (Devoney Looser) از اساتيد دانشگاه دولتي آريزونا و نويسنده کتاب عامل ارتقاي جين آستين (The Making of Jane Austen) کسي بود که از حضور کشيش هنري توماس آستين در کنگره جهاني ضد برده‌داري که در سال ۱۸۴۰ با حضور حدود ۵۰۰ نماينده در لندن برگزار شد، پرده برداشت. وي جزئيات تحقيقاتش را نخستين بار در هفته نامه ادبي The Times Literary Supplement منتشر کرد.

اين که لووزر چطور کنش‌هاي هنري آستين را در راستاي لغو برده‌داري کشف کرد، درست مثل يک داستان کارآگاهي است. وي در جريان تحقيقاتش متوجه شد برادر جين آستين در نوشته‌ها و فعاليت‌هاي اجتماعي خود را کشيش اچ. تي. آستين معرفي مي‌کند. اين نکته تحقيقات لووزر را در مسير جديدي قرار داد که در نتيجه به کشف حضور هنري در کنگره مذکور ختم شد. اين اطلاعات قبلا در هيچ‌ کجا ذکر نشده بودند حتي در مرجع محبوب محققان جين آستين يعني گاه‌شمار جين آستين و خانواده‌اش: ۱۶۰۰ تا ۲۰۰۰ نوشته ديردري لوفايه که به گفته لووزر، ۸۰۰ صفحه آن پر بود از هزاران هزار حقيقت درباره خانواده آستين.

لووزر در يک مصاحبه گفت: از کشف اين حقيقت حيرت زده شدم. تعهدات و اقدامات اين خانواده به يکباره از مشارکت در برده‌داري استعمارطلبانه به کنشگري ضد برده‌داري تغيير کرد.

لووزر در اين مقاله همچنين به پيوندهاي جورج آستين، پدر جين، با کارخانه شکر يک خانواده ديگر در هند غربي نيز اشاره کرده و داستان اين ارتباط را واقعي و در عين حال اغراق آميز مي‌داند.

اين محقق و استاد دانشگاه در مورد ديدگاه‌هاي شخص جين آستين نيز گفت: از نامه‌هاي به جامانده از جين آستين مي‌دانيم که وي به نوشته‌هاي يک نويسنده برجسته سفيدپوست و حامي لغو برده‌داري به نام توماس کلارکسون علاقه داشت. بنابراين مي‌دانيم او درباره نژاد و تبعيض نژادي مطالعه مي‌کرد و به اين مسئله اهميت مي‌داد.

در بين ۶ رمان مهمي که جين آستين تا قبل از مرگش در سال ۱۸۱۷ نوشت، در رمان پارک منسفيلد به برده‌داري اشاره مي‌شود و در رمان اِما يک مکالمه بين دو شخصيت هست که در آن از لغو برده‌داري و فروش گوشت انسان حرف به ميان مي‌آيد.

پيش‌تر فرانسيس، ديگر برادر اين نويسنده مشهور انگليسي، نيز در دفتر خاطرات خود نوشته بود اين که ردپاي برده‌داري هنوز در کشورهاي وابسته به انگليس يا مستعمرات آن وجود دارد، تاسف برانگيز است. ديدگاه وي در اين باره تا اوايل دهه ۱۹۰۰ ميلادي علني نشد.

بريتانيا در سال ۱۸۰۷ ميلادي تجارت برده را غيرقانوني اعلام کرد و برده‌داري به جز در برخي مناطق، از سال ۱۸۳۳ ميلادي ممنوع شد.

لووزر در پاسخ به منتقداني که مي‌گويند نبايد مسائل و ديدگاه‌هاي مدرن را به آستين و آثارش نسبت داد، مي‌گويد: مسئله نژاد، نژادپرستي و تبعيض نژادي در دوران جين آستين هم مهم بود. بنابراين ما اينجا سوالات و دغدغه‌هايي را که به دوران حيات وي مربوط نبود، مطرح نکرده‌ايم. اين موضوعات آن زمان هم وجود داشتند.   

جِين آستين (۱۸۱۷- ۱۷۷۵) رمان‌نويس معروف کلاسيک است که در قرن هجدهم و نوزدهم در انگليس مي‌زيست و آثارش تأثير گسترده‌اي بر ادبيات غرب گذاشت. شناخت او از زندگي زنان و مهارتش در نمايش ظرافت‌هاي زندگي، او را به يکي از مشهورترين رمان‌نويسان عصر خودش تبديل کرده‌ است.