ماندگارترین ترانههای سیمین؛ دوباره میسازمت وطن
برترين ها/ در اينجا نقبي زدهايم به ماندگارترين ترانههاي فارسي، آنها که با همراهي ملودي به خانهها نفوذ کردند و سالهاست که در شادي و غم، همراه ما هستند. براي اين قسمت «سيمين بهبهاني» را محوريت قرار داديم. لازم به ذکر است که به هر حال اين فهرست ارائه شده ميتوانست جامعتر باشد، اما هر فهرستي نقصهايي دارد.
«سيمين خليلي» معروف به «سيمين بهبهاني» متولد ۲۸ تير ۱۳۰۶ در تهران بود. او نويسنده، شاعر غزلسراي معاصر ايراني و از اعضاي کانون نويسندگان ايران بود. «بهبهاني» از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۷ با راديو همکاري ميکرد که حاصل آن ساختن آهنگ براي بسياري از آهنگسازان و خوانندگانِ راديو در پيش از انقلاب است. پس از انقلاب نيز تصنيفها و ترانههاي زيبايي بر اساس سرودههاي وي ساخته شده و به يادگار مانده است. شعرهاي «سيمين بهبهاني» موضوعاتي همچون عشق به وطن، زلزله، انقلاب، جنگ، فقر، آزادي بيان و حقوق برابر براي زنان را در بر ميگيرد. سرودن غزلهاي فارسي در وزنهاي بيسابقه به سيمين لقب «نيماي غزل» را داده است.
ديوانگي
يارب مرا ياري بده تا آنکه آزارش کنم/ هجرش دهم، زجرش دهم، خوارش کُنم، زارش کُنم
«ديوانگي» با صداي «فرحدخت عباس طاقاني» در سالهاي دهه ۴۰ با ارکستري حجيم در نغمه افشاري ساخته شد.
رقيب
اي رقيب اگر يار او شوي، مهربان شو/ ترک او مگو در وفاي او، يک دل و يک زبان شو
«رقيب» با صداي «بهار غلامحسيني» در گلهاي رنگارنگ ۵۶۶ به آهنگسازي «جواد معروفي» در گوشه بيداد دستگاه همايون اجرا شد.
هواي گريه
نه بسته ام به کس دل، نه بسته کس به من دل/ چو تخته پاره بر موج، رها رها رها من
«همايون شجريان» نخستين کارهاي مستقل خود را از پدر، به آهنگسازي استاد «محمدجواد ضرابيان» خواند و منتشر کرد. در اين آلبوم شعري نيز از سيمين بهبهاني کار شده که تلفيق بجا و هماهنگ آن با آهنگ استاد ضرابيان و صداي تازه و جوانِ «همايون شجريان»، موجب شد اين تصنيف بسيار به دل مخاطبان بيافتد و برخي زير لب زمزمه کنند.
گل انتظار
ز چه جـوهــر آفـريـــدي دل داغـــدار ما را /که هـزار لاله پوشد پس از اين مــزار ما را
«گل انتظار» با صداي «اکبر گلپايگاني» سالهاي پيش از انقلاب در برنامه «گلهاي تازه» شمارهي ۵۶ اجرا شد. آواز در مايه افشاري با همراهي ويلون استاد روانشاد «پرويز ياحقي»، تار مرحوم استاد «جليل شهناز» و تنبک زندهياد استاد «اميرناصر» است.
دوباره ميسازمت وطن
دوباره ميسازمت، وطن! اگرچه با خشت جان خويش /ستون به سقف تو ميزنم اگرچه با استخوان خويش
اين شعر از مشهورترين غزلهاي «سيمين بهبهاني» است. «بهبهاني» اين شعر را اسفند سال ۱۳۶۰ سرود و به بانوي قصهٔ فارسي، «سيمين دانشور» پيشکش کرد. اين غزل در دفتر «دشت ارژن» «سيمين بهبهاني» به چاپ رسيدهاست. اين ترانه با صداي «داريوش اقبالي» اجرا شد، هم چنين در مراسم تشييع «بهبهاني» شهرام ناظري غزل «دوباره ميسازمت وطن» خواند.
چرا رفتي
چرا رفتي؟! چرا من بيقرارم؟ به سر، سوداي آغوش تو دارم/نگفتي ماه تاب، امشب چه زيباست؟ نديدي جانم از غم ناشکيباست؟
ترانه «چرا رفتي.» با اجراي «همايون شجريان» به آهنگسازي «طهمورث پورناظري» بسيار شهره شد و همين شهرت سبب شد که تعداد زيادي از علاقهمندانِ اين خواننده، اين سرودهي بهبهاني را حفظ کنند.
سکوت گويا
سکوت اگر نشانه رضا بود چگونه باور نکنم سکوت گويا تو را/ نگاه اگر پيام آشنا بود چرا تمنا نکنم نگاه گيراتو را
تصنيفِ زيباي «سکوت گويا» با صداي سوخته روانشاد ايرج بسطامي، يکي ديگر از اجراهاي ماندگار شعرهاي سيمين بهبهاني است.
کولي
رفت آن سوار کولي با خود تو را نبرده، رفت آن سوار کولي با خود تو را نبرده/شب مانده است و با شب تاريکي فشرده، کولي کنار آتش رقص شبانه ات کو؟
«کولي» از آلبوم «نه فرشتهام نه شيطان» با صداي «همايون شجريان» به آهنگسازي «طهمورث پورناظري» اجرا شد.
به کنارم تو بمان
چه محفل آرائي چه شيرين سخني، نميکنم باور که مهمان مني/ نميکنم باور که با خنده خود، سکوت سنگين را چنين ميشکني
يکي از تصنيفهايي که استاد محمدرضا شجريان اجرا کرده، حبيب الله صالحي اين آهنگ را در مايه بيات اصفهان ساخته است.
هزار اميد
مرا هزار اميد است و هر هزار تواي/شروع شادي و پايانِ انتظار تواي
تصنيفِ «هزار اميد» را با صداي «علي رستميان» و آهنگسازي «نويد قزوينه» خوانده و اجرا کرده است.