داستان دو خودروساز: دو مسیر متفاوت جنرال موتورز و تویوتا در چین
سايپا نيوز/ تويوتا که پيشاهنگ توليد موفق خودروهاي هيبريدي در دنيا است در خودروهاي تمام برقي از قافله عقب مانده به خصوص در بازار چين.
خودروي ميني برقي هنگ گوانگ، خودرويي بي امکانات و بسيار کوچک است که جنرال موتورز با قيمت زير 5000 دلار براي بازار چين طراحي کرده که با استقبال بي نظيري در بزرگترين بازار خودروي دنيا يعني چين مواجه شده در حالي که تويوتا خودروي برقي ارزان براي بازار چين در چنته ندارد.
اول ارديبهشت در نمايشگاه شانگهاي بايد منتظر رونمايي محصولات و توانمندي هاي تويوتا به عنوان بزرگترين خودروساز دنيا –از لحاظ تعداد فروش در سال 2020- باشيم. ظاهراً تويوتا يک پلتفرم جهاني براي خودروهاي برقي با نام e-TNGA طراحي کرده است که مي توان انواعي از خودروهاي ريز و درشت را روي آن طراحي کرد. همچنين تويوتا قرار است در نمايشگاه اتوشانگهاي 2021 خودروي مفهوميِ [در حد طراحي که هنوز به توليد انبوه نرسيده] شاسي بلند اندازه متوسط روي پلتفرم e-TNGA به نمايش بگذارد که به احتمال زياد ظرف چند سال آينده به دست مشتريان مي رسد.
خيلي وقت است که تويوتا به دنبال «اس يو وي» اندازه متوسط است اما همين که تا به حال محصولي با اين ويژگي ها عرضه نکرده نشان دهنده چالش هاي توليد خودروي برقي کوچک کم خرج رقابتي است که هم راحت باشد هم ايمن.
با توجه به فشار دولت ها براي توليد خودروها با آلايندگي صفر يا نزديک به صفر، تويوتا بايد بتواند محصولي عرضه نمايد که با ميني برقي جنرال موتورز و محصولات تسلا رقابت کند. ضمن آن که فولکس واگن و رنو هم بيکار ننشسته اند و خود چيني ها هم دو برقي ساز نيو NIO و سپينگ Xpeng را وارد ميدان رقابت کرده اند.
با اين که پريوسِ تويوتا به پرفروش ترين خودروي هيبريدي دنيا تبديل شد اما خودروي برقيِ کوچک تويوتا به نام «ايي کيو» eQ راه به جايي نبرد. در سال 2012 تويوتا فقط 100 دستگاه «ايي کيو» فروخت و همان زمان هم آن پروژه را قاب کرد و به آرشيو فرستاد چون در آن زمان قيمت خودروهاي برقي بالا ، پيمايش به ازاي هر بار شارژ محدود و زيرساخت ها و جايگاه هاي شارژ باتري بسيار کم بود. به بيان دقيق تر «ايي کيو» تويوتا که ورژن برقي iQ بنزيني تويوتا بود 3.6 ميليون ين (معادل 33 هزار دلار) قيمت داشت که معادل قيمت تويوتا کمري بود. فکرش را بکنيد کسي با توان خريد کمري به سراغ خريد يه خودروي ميني برقي برود که شارژ آن هم يک روز دوام نمي آورد.
بزرگترين چالش توليد خودروهاي برقيِ کوچکِ مقرون به صرفه، قواي محرکه برقي آن است که هنوز در مقايسه با همتاي بنزيني خود قابليت کافي به دست نياورده است. چالش بزرگ ديگر، جاسازي باتري هاي بسيار بزرگ خودرو در خودروهاي بسيار کوچک برقي است.
اکثر خودروهاي برقي، کف بزرگي دارند چون خودروسازان ترجيح مي دهند که باتري را کف خودرو جاسازي کنند. به ناچار خودرو از اندازه متوسط بزرگتر مي شود و معمولاً کف خودرو به زمين خيلي نزديک مي شود. همين عوامل هم باعث کاهش راحتي سرنشينان است. تويوتا هم علاقه اي ندارد که از کيفيت و راحتي و عمکرد (قدرت، سرعت و شتاب) بکاهد. با اين حال اگر هم قرار باشد خودروي برقي کوچک به بازار عرضه شود نمي تواند قيمت آن بالاي 20 هزار دلار باشد. اما اين درست همان کاري است که جنرال موتورز با کمک همکار چيني خود در آن تخصص پيدا کرده و اکنون ميني برقي آنها 28,800 يوان (معادل 4,410 دلار) است. همان طور که مي دانيد جنرال موتورز در بازار چين، با خودروساز چيني سائيک و ولينگ جوينت ونچري به وجود آورده که به آن سائيک جي ام ولينگ SAIC-GM-Wuling يا به طور خلاصه SGMW مي گويند. در حال حاضر جوينت ونچر «اس جي ام دبليو» بزرگترين سازنده خودروهاي ون تجاري «بي امکانات» [در اصطلاح no-frills] در چين است که قيمت هاي آن از 30 هزار يوآن شروع مي شود.
ييل ژانگ Yale Zhang از شرکت مشاوره اي اتومتيو اينسايت Automotive Foresight مي گويد: «ولينگ از اساس براي توليد ون هاي برقي فقط لازم است قواي محرکه برقي را جايگزين قواي محرکه بنزيني کند.» با اين سياست انتظار مي رود که فروش ميني برقي و يک مدل بالاتر آن به نام ماکارون Macaron در سال 2021 به 500 هزار دستگاه برسد.
به گفته ي ژو شينگ Zhou Xing قائم مقام فروش و بازاريابي ولينگ و بائوجون، جوينت ونچر «سائيک جي ام ولينگ» تا سال 2022 چهار مدل خودروي برقي کوچک جديد به بازار معرفي مي کنند.
با اين که خودروي برقي ميني جنرال موتورز در اروپا و آمريکا اجازه فروش ندارد از يک مزيت مهم برخوردار است و آن عمکرد و کيفيت بهتر در شهرهاي بسيار پرجمعيت چين است و تويوتا هم با اين چالش رو به رو است که هنوز به دانش کافي براي تکوين و توسعه چنين خودروهايي دست نيافته است.
از خودروي زير5 هزاردلار نمي توان انتظار امکانات داشت. به طور طبيعي ميني برقي جنرال موتورز در چين فقط يک کيسه هوا براي راننده دارد و سرنشينان کيسه هوا ندارند. ترمز ضد قفل ديگر به يک استاندارد اجباري تبديل شده اما ديگر نمي شود انتظار داشت فناوري کنترل ثبات stability control technology هم در اين خودروها به کار رفته باشد. البته اين نقطه ضعف مهمي است چون احتمال واژگون شدن اين خودرو زياد است.
ژو شينگ مي گويد: «اول اين که ميني برقي همه الزامات ايمني خودروي چين را رعايت مي کند. ميني هونگ گوانگ بيشتر يک ابزار رفت و آمد درون شهري است و راندن با سرعت بالا تقريباً غيرمحتمل است.»
براي برخي از مردم چين استفاده از اين خودرو به نوعي افتخار ملي به حساب مي آيد. هوانگ پيشان Huang Peixian صاحب يک کسب و کار کوچک در شهر شانتو از ايالات گوانگدونگ به رويترز مي گويد: «من به دستاوردهاي وَنِ ولينگ ساخت چين افتخار مي کنم. وقتي ميني برقي هُنگ جوانگ را مي بينم با خودم مي گويم اين خودرو براي من مناسب است، نه اين که جذب قيمت پايين آن شده ام، راستش را بخواهيد رانندگي با اين خودرو لذت هم دارد.»
شايد براي شما هم جالب باشد که برخي از دارندگان خودروهاي آئودي و ب ام و در چين از استيکر يا بج هاي وُلينگ روي خودروهاي خود استفاده مي کنند! دارندگان ميني برقي هم با سليقه خودشان روي بدنه خودرو و لامپ هاي جلو و عقب، ذوق و سليقه شخصي نشان مي دهند.
اس يو وي برقي تويوتا اولين محصولات اين شرکت با آلايندگي صفر خواهد بود که در بخش ZEV Factory طراحي شده است. اما واقعيت اين است که تويوتا براي کم هزينه در آوردن اين محصولات به خود چيني ها روي آورده و در بخش تحقيقات، سرمايه گذاري مشترک با شرکت «بي واي دي» را از سال گذشته آغاز کرده است. برنامه آنها اين است که با استفاده از تخصص «بي واي دي»، يک خودروي برقي کوچک و قطعات کليدي آن مخصوصاً باتري ساخته شود.
با اين حال احتمال آن زياد است که تويوتا از فناوري قواي محرکه برقي که ترکيبي از موتور، اينورتر و چرخ دنده است و به در اصطلاح به آن e-Axle هم مي گويند استفاده کند. اين فناوري را شرکت تابعه تويوتا بلونِکسوس BluE Nexus طراحي و توليد کرده است.
ميني برقي هونگ گوانگ محصول مشترک جنرال موتورز و سائيک هم براي هر دو در زمينه توليد سبز اعتبار ايجاد مي کند. خودروسازان در چين نياز دارند براي کسب اعتبار خودروهايي با انرژي نو و جايگزين خودروهاي فسيلي عرضه کنند. به بيان ديگر بر اساس قوانين چين اگر خودروسازي بخواهد خودروي بنزيني توليد کند به تناسب بايد خودروهاي برقي هم ارائه نمايد. اين امکان هم وجود دارد که اعتبار به دست آمده توسط يک خودروساز به دليل عرضه خودروها با انرژي نو، با خودروسازان ديگر معامله شود. به بيان ديگر، موفقيت ميني برقي جنرال موتورز و سائيک به معني فروختن اعتبار به رقبا يا اجازه توليد خودروهاي بنزيني بزرگتر و تجملي تر بدون جريمه است. هر چند آنها از اظهار نظر در اين زمينه خودداري مي کنند.
ژو در باره اين سؤال که آيا ميني هاي برقي با اين قيمت سودآور هستند يا خير اظهار نظر نکرد و روشن نيست که جوينت ونچر سائيک جنرال موتورز ولينگ از اين اعتبار سبز چه قدر بهره مي برد. تويوتا هم برنامه اي ندارد که به ازاي به دست آوردن اعتبار سبز خودروهاي زيان ده توليد کند.