تسمه تایم و بهترین زمان برای تعویض آن
چرخان/ بعضي از قطعات در خودرو، شايد در نگاه اول، بسيار کم اهميت و کوچک نشان دهند اما کارکرد مهم آنها باعث روپا بودن خودرو است. يکي از اين قطعات تسمه تايم است که مشکلات آن، باعث آسيب بسياري از قطعات مهم خودرو خواهد بود. به همين دليل بررسي تسمه تايم يکي از نکات فني مهم در هر خودرو است که مالک بايد به آن توجه کرده و در صورت لزوم آن را به موقع تعويض کند. تسمه تايم يک قطعه لاستيکي است که به دلايل مختلف امکان پاره شدن يا فرسوده شدن دارد. براي آشنايي با اين قطعه مهم اين مطلب را از دست ندهيد.
تسمه تايم چيست؟
تسمه تايم (Timing Belt) يک قطعه پلاستيکي کوچک با دندانههاي پلاستيکي است که به صورت موازي با هم روي تسمه قرار گرفتهاند. اين تسمه با اتصال بين ميللنگ و ميل سوپاپ، سرعت گردش اين دو قسمت را هماهنگ ميکند. گردش ميللنگ سرعتي دو برابر ميل سوپاپ دارد و در اين ميان، تسمه تايم با تنظيم زمان براي باز و بسته شدن، حرکت اين دو را با هم هماهنگ ميکند. تسمه تايم در بعضي از خودروها جايش را به زنجير تايم داده است که قدرت بيشتر و عمري طولانيتر دارد. اما تسمه تايم به دليل جنس پلاستيکي که دارد، زودتر از بين خواهد رفت. با اين وجود به دليل سروصداي زياد زنجير تايم و هزينه تعمير آن، خودروسازان ترجيح ميدهند از تسمه به جاي زنجير استفاده کنند.
چرا بايد تسمه تايم را مدام بررسي کرد؟
گفتيم که تسمه تايم به دليل جنسي که دارد، امکان پارگي آن زياد است. تسمه تايم بين ميللنگ و ميل سوپاپ قرار دارد و حرکت آنها را تنظيم ميکند. اگر تسمه تايم پاره شود، اين تنظيم زماني بهم خورده و در داخل سيلندر، سوپاپها به پيستونها برخورد ميکنند که باعث اختلال در عملکرد خودرو خواهد شد. اين آسيب ميتواند منجر به خرابي سيلندرها هم بشود. اين پارگي تسمه تايم با يک صداي بلند در پيشرانه، خودش را نشان ميدهد. اين پارگي تسمه در خودروهاي مختلف، اثرات متفاوتي دارد. در بعضي خودروها مانند پرايد، پاره شدن تسمه تايم تنها منجر به خاموش شدن خودرو ميشود و قطعات داخلي سيلندر آسيبي نميبينند. اما مثلا در سمند يا پژو ۲۰۶، اين پارگي باعث آسيب به سوپاپها، سرسيلندر و پيستونها شده که شايد نياز به تعويض آنها نيز باشد. به همين دليل با بررسي مرتب تسمه تايم که يک قطعه ارزانقيمت است، ميتوان از آسيبهاي جدي خودرو پيشگيري کرد.
چه زماني بايد تسمه تايم را تعويض کرد؟
عمر مفيد تسمه تايم در دفترچه يا بروشور هر خودرويي ثبت شده است. در واقع نميتوان به طور قطع زمان تعويض تسمه تايم را مشخص کرد چون هر خودرويي شرايط خاص خودش را دارد. آنچه که اهميت دارد به خاطر سپردن زمان تعويض اي قطعه است که بايد پيش از رسيدن زمان انقضا اقدام به تعويض آن کرد. براي مثال پرايد بعد از ۱۰۰ هزار کيلومتر، پژو ۲۰۶ بر اساس تيپ خودرو بين ۶۰ تا ۷۰ هزار کيلومتر، تندر ۹۰ بعد از ۴۰ هزار کيلومتر و پژو ۴۰۵ بعد از ۷۰ هزار کيلومتر نياز به بررسي براي تعويض تسمه تايم دارند. البته اين اعداد قطعي نيست و ممکن است تسمه تايم خودرو بدون طي کردن اين مسافتها، دچار فرسودگي شود. به همين دليل بعضي از نشانهها در خودرو را بايد به عنوان يک علامت، براي نشان دادن زمان تعويض تسمه تايم مورد توجه قرار داد.
يکي از دلايل استارت نخوردن خودرو ميتواند مشکل در تسمه تايم باشد. يعني وقتي استارت زده ميشود، ميللنگ حرکت ميکند اما به دليل پارگي تسمه تايم، اين حرکت به ميل سوپاپ منتقل نميشود و در نتيجه خودرو هم روشن نخواهد شد. خروج دود زياد و غير طبيعي را نيز ميتوان به عنوان يک نشانه از فرسودگي تسمه تايم در نظر گرفت که عموما به دليل مشکل در احتراق خودرو است. صدايي شبيه به قيژقيژ در داخل پيشرانه، که در هنگام سرعت گرفتن خودرو بيشتر ميشود از ديگر علائم هشدار تعويض تسمه تايم است. مشکل در عملکرد پيشرانه، کم شدن دور موتور و مواردي شبيه به اين ميتواند نشانهاي از فرسودگي يا پارگي تسمه تايم باشد.
با بررسي مداوم و توجه به نکات کوچک در خودرو ميتوان از آسيبهاي جدي و خسارتهاي زياد جلوگيري کرد. همين موضوع، لزوم ارزيابيهاي دورهاي خودرو را بيشتر نشان ميدهد.