«در آغوش درخت»؛ فیلمی برای حفظ خانواده

فیلم «درآغوش درخت» که این روزها در اصفهان نیز هم‌زمان با سینماهای سراسر کشور در حال اکران است، داستان بحران پیچیده زندگی یک زوج را نشان می‌دهد که در آستانۀ طلاق، دنیای زیبای کودکانِ خود را درهم می‌ریزند، کودکانی که هیچ چیز جز سادگی و مهربانی را در زندگی نمی‌شناسند؛ اما در نهایت، امیدآفرینی می‌کند.

اگر بابک خواجه‌پاشا فیلم «درآغوش درخت» را به‌عنوان دومین فیلم سینمایی‌اش می‌ساخت و «آبی‌روشن» تجربۀ نخست سینمایی‌اش بود، قطعاً می‌توانستیم به پیشرفت او در کارگردانی بپردازیم، چراکه «در آغوش درخت» به مراتب فیلم مهم‌تر و شسته‌ورفته‌تری نسبت به آبی روشن است.

«درآغوش درخت» با نمایش قاب‌هایی خارج از فضای تهران و در شهر ارومیه به تولید رسیده و با خلق داستانی شاعرانه، آخرین تلاش‌های یک خانوادۀ در آستانه فروپاشی را به تصویر می‌کشد.این فیلم قصد خودنمایی و نزدیک شدن ساختگی و تصنعی به سینمای هنری را ندارد. هرچند که لوکشین‌های فیلم از منظر زیبایی‌شناسی دارای جذابیت‌های بصری زیادی هستند و همین موضوع به فیلم کمک کرده و باعث می‌شود مناظر چشم‌نواز و تصاویر کارت‌پستالی، مخاطب را برای تماشای فیلم ترغیب کند؛ اما استفادۀ درست بابک خواجه پاشا از این محیط و خلق سکانس‌هایی همچون لالایی پیرزن برای کودک، تکان دادن درخت پیوندی توت و بهره گیری درست از آن پلان در سکانس پایانی فیلم و موارد مشابه دیگر، به توجه کارگردان و نویسنده به بهره‌گیری از توان بالای طبیعت در جهت تعریف داستان و ایجاد فضاسازی مناسب برای این موضوع اشاره دارد.

این فیلم برای اولین بار در جشنوارۀ بین المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان دیده شد، جشنواره‌ای که حضور این فیلم در آن کمی تعجب‌آور بود. فیلم برای کودک ساخته نشده بود و تنها چیزی که به کودک و نوجوان مربوط می‌شد، دو کودکی بودند که در آن نقش آفرینی می‌کردند. خانواده، محور اصلی فیلم «درآغوش درخت» است، اما تماشای این اثر به دلیل فضای دراماتیک و حزن آلودی که از میانه داستان تا به انتها امتداد دارد، مناسب رده سنی کودک و حتی نوجوان کمتر از ۱۴ سال نیست!

تلاش برای حفظ خانواده

از طلاق اجباری تا اتحاد و دلبستگی و از نکات تربیتی تا داستانِ فشار روانی یک تعرض جنسی و… . همه این ها را می‌توان از دلِ اولین ساختۀ بابک خواجه پاشا یعنی فیلم «درآغوش درخت» بیرون کشید، اما فضای ظاهری فیلم پر از امید است و از امیدِ آغازین فیلم به امید پایانی فیلم می‌رسیم. ازاین‌رو شاید بتوان فضای کلی فیلم را به آثار مجیدی و میرکریمی تشبیه کرد.

این فیلم مفهوم خانواده را متصلب و غیر واقعی نشان نمی‌دهئ و می‌دانیم طلاق امری واقعی است و در بسیاری از خانواده‌ها در حال اتفاق افتادن است. فیلم «درآغوش درخت» سعی می کند مفهوم خانواده را در تضاد و تعارض با مفاهیم همسان دیگر قرار دهد تا مفهوم خانواده در ذهن منسجم‌تر شکل بگیرد؛ به عبارتی کارگردان، کنتراست مفهومی بالایی ایجاد کرده تا بتواند این مفهوم را در ذهن مخاطب جا بیندازد که تصمیم‌های عقلانی زمانی ارزشمند هستند و در شرایط بحرانی گرفته می‌شوند نه در شرایط عادی.

فیلم «درآغوش درخت» سعی کرده از روال‌های غیر عادی مرسوم در نمایش خانواده دور باشد. روال‌های غیرواقعی که یک خانواده از ابتدای فیلم تا انتها هیچ چالشی ندارند و همه خوشبخت هستند با روال‌های واقعی جامعه در تناقض است. حفظ خانواده و تلاش برای کنار هم نگه داشتن اعضای یک خانواده در شرایطی که انواع تنش‌ها ممکن است بر سر آن خانواده آوار بشود مهم است نه زمانی که همه چیز عادی است و خانواده مسیر طبیعی خود را طی می‌کند. این بزرگ‌ترین نکتۀ آموزندۀ فیلم «درآغوش درخت» برای مخاطبان است.