مقایسه پوشش زنان قاجار در واقعیت و سریال «بامداد خمار»

داستان سریال در تهران قدیم و در سال‌های پایانی دوران قاجار و اوایل حکومت پهلوی روایت می‌شود. محور اصلی داستان، عشق ممنوع میان «محبوبه»، دختری از خانواده‌ای اشرافی، و «رحیم»، شاگرد نجاری از طبقه پایین جامعه است. همین بازه‌ی زمانی و تفاوت طبقاتی، طراحی لباس‌ها را به یکی از عناصر مهم سریال تبدیل کرده است.

لباس زنان در دوران قاجار ترکیبی از تجمل و سنت بود. استفاده از پارچه‌هایی مانند ابریشم، مخمل و ترمه، همراه با گلدوزی و منجوق‌دوزی‌های ظریف، جلوه‌ای خاص به پوشش زنان می‌داد. پیراهن‌های بلند و چین‌دار، شلوارهای تنگ، دامن‌های چندلایه و چادر و روبنده در بیرون از خانه از شاخص‌ترین ویژگی‌های پوشش آن دوران به‌شمار می‌رفتند.

تفاوت طبقاتی در نوع لباس‌ها به‌خوبی قابل مشاهده بود؛ به‌گونه‌ای که پارچه‌های گران‌قیمت و تزئیناتی چون نخ طلا یا نقره، منجوق‌دوزی و جواهرات ظریف بیشتر در میان زنان طبقات بالا دیده می‌شد.

از سوی دیگر، آرایش زنان در دوره قاجار با اصطلاح «هفت رنگ آرایش» شناخته می‌شد و شامل استفاده از حنا، سرمه، سفیداب و خال سیاه بود. ابروهای پیوسته و کمانی نیز از نشانه‌های زیبایی آن دوران به شمار می‌رفت. پژوهشگران معتقدند که در این دوران مفهوم «زیبایی بی‌جنسیت» رواج داشته و گاه تشخیص زن و مرد تنها از روی لباس ممکن بوده است.

با توجه به این ویژگی‌ها، طراحی لباس در سریال «بامداد خمار» توانسته بازنمایی موفقی از مد و پوشش زنان در آن دوران ارائه دهد، هرچند در زمینه چهره‌پردازی و انتخاب بازیگران، تفاوت‌هایی با واقعیت تاریخی دیده می‌شود. کارشناسان می‌گویند این تفاوت‌ها معمولاً به‌دلیل توجه به سلیقه و استانداردهای زیبایی امروز و همچنین حفظ جذابیت بصری سریال در نظر گرفته می‌شود.