نگاهی به فیلم جدید و سیاسی و افشاگر «حقیقت»؛ زنجیره دروغ پراکنی در آمریکا
باني فيلم
بروزرسانی
باني فيلم/ 7 سال بعد از اتمام دوران 8 ساله رياست جمهوري جورج دبليو بوش که سرشار از تضاد و خصومتهاي داخلي در آمريکا و جنگ افروزيها در خارج از مرزهاي اين کشور و به ويژه در عراق و افغانستان بود فرصت مساعدي پيش آمده که در يک فيلم سينمايي جديد به آثار و تبعات سياستهاي مخدوش وي و گذشته تاريک او نگاه و مجدداً پرده از کج رويهاي وي برداشته شود.
چنان فيلمي به نام «حقيقت» يک ماهي است که در آمريکاي شمالي و دو هفتهاي است که در اروپاي غربي، آسياي شرقي و اقيانوسيه اکران شده و هر چند در آن به لشکرکشيهاي آمريکا به خاورميانه اشارهاي مستقيم و وسيع نشده و اين ماجراها فقط در پس زمينه فيلم حس ميشود اما بخشي از پيشينه وي مورد توجه و تاکيد قرار گرفته و به روشي مستندوار آنچه که وي تحت عنوان پيشينه نظامياش به سازمانهاي مختلف و همين طور مردم ارائه داده بود، به زير سؤال برده شده و يک پيشينه جعلي توصيف گشته است. فيلم «حقيقت» نوعي گراميداشت هنر گزارشگري و کشف حقايق از اين طريق هم هست و با تکيه و تاکيد بر اهميت پيدا کردن حقايق از دل رويدادهاي اجتماعي و شايعات روز، بينندگان را به اين نتيجه ميرساند که بسياري از مسايل در غرب چيزي نيستند که بنظر ميرسند و شايد نتوان در ميان سياستمردان فعلي در آمريکا حتي يک نفر را يافت که وامدار يک يا چند شخص مشکوک و پيرو جريانات جهتدار مختلف نباشد و به تبع آن رييس جمهوري آمريکا نيز از درون تبليغات و يک دنياي دروغين بيرون ميآيد و بوش که در اين فيلم در مرکز توجه قرار ميگيرد، يکي از بزرگترين نمادهاي اين کجرويهاست.
مردان و زنان «CBS»
فيلم «حقيقت» به ماجراي روشن شدن پيشينه ناقص و مخدوش جورج دبليو بوش در دوران به اصطلاح خدمتش در نيروي دريايي آمريکا و مانوور تعدادي از خبرنگاران مطبوعات و شبکه تلويزيوني CBS اين کشور بر روي اين مسئله و تبعات اين قضيه ميپردازد.
درست در سالي که جورج دبليو بوش ميخواست با شرکت مجدد در انتخابات رياست جمهوري آمريکا و شکست دادن نماينده حزب دمکرات، خودش و حزب جمهوري خواه را براي دومين دوره متوالي برنده اين انتخابات کند. اخبار مربوط به جعلي بودن حضور بوش در نيروي دريايي آمريکا دهان به دهان نقل شده و برخي رسانههاي آمريکا شروع به تحقيق در اين خصوص کردند و حتي گفته شد که ميزان جعل و دروغ پردازي بوش در اين زمينه به حدي است که اصلا خدمت سربازياش را به درستي انجام نداده و مدارک او در اين زمينه دروغين و غيرمعتبر است. مهمترين افراد رسانهاي که بدنبال اين ماجرا و کشف و افشاي آن رفتند، مري ميپس تهيه کننده برنامه اخبار شبکه CBS و دان رادر مدير و مجري بخش پربيننده خبري عصرگاهي اين شبکه بودند. کوشش آنها هم موفق و هم توام با ناکامي بود زيرا از يک سو نشان داد که اسناد بوش در خصوص خدمت سربازياش واقعاً ناقص و مشکوک و «دسته سازي» شده است و از جانب ديگر چون برخي جنبههاي تحقيقات آنها و همکارانشان توام با شتاب و اشتباهاتي بود و بوش ثابت کرد که بخشي از ادعاهاي ميپس و رادر مبتني بر اسناد غيرمعتبر است، شبکه CBS هر دو نفر را اخراج کرد.
11 سال بعد
11 سال بعد از آن واقعه و در حالي که بوش آن دوره انتخابات آمريکا را هم برد و چهار سال بعد از آن جايش را به باراک اوباما داد، جيمز واندر بيلت سناريست مجربي که پيشينه نگارش داستانهايي مثل «زودياک» فيلم جنايي ـ ترسناک سال 2007 ديويد فينچر را دارد، تمامي ماجراهاي فوق را در قالب فيلم «حقيقت» به تصوير کشيده و اين البته اولين مرتبهاي است که او کارگرداني را هم تجربه ميکند. وي براي اين که ياوراني درجه اولي را در اين راه داشته باشد، از بازيگراني کارکشته مثل کيت بلنشت استراليايي و 47 ساله براي ايفاي رل مري ميپس و رابرت ردفورد آمريکايي و 78 ساله براي بازي در رل دان رادر سود جسته و خودش هم با دقتي همچون فيلمهاي مستند تمامي جزييات کار را شرح داده و يک کار ژورناليستي را از همان دست که ميپس و رادر مصمم به انجام آن بودند اما در آن قدري کم آوردند، به انجام رسانده است.
تيم تحقيقاتي
کاراکتر سازيها به لطف دقت مورد بحث و البته توانايي افرادي نظير بلنشت به بهترين شکل در اين فيلم صورت پذيرفته است. با بازي بلنشت، مري ميپس نه تنها يک گزارشگر موفق تلويزيوني است، بلکه به سبب بيکار بودن همسرش و خانه نشيني وي عملا تنها نان آور خانواده نيز هست ولي اين مسئله نيز شم قوي او را در تشخيص اخبار جنجالي و رويدادهاي حساس زايل نکرده است. در گرماگرم انتخابات سال 2004 و در حالي که آمريکاييهاي خسته از کشته شدن سربازانشان در جنگ با افغانستان و عراق در دادن راي مجدد به بوش به ترديد افتادهاند، اخبار مربوط به جعلي بودن پيشينه خدمت سربازي وي نيز هر روز در جامعه وسعت بيشتري مييابد و ميپس متوجه ميشود که اين مسئله و همچنين دروغ بودن ادعاي حضور بوش در جنگ ويتنام، همت او و همکارانش براي اثبات اين ماجرا و پرده برداشتن هرچه بيشتر از چهره حقيقي رييس جمهوري آمريکا را ميطلبد. ميپس يک تيم کاري را مسئول پيگيري اين موضوع ميکند که يک سرباز سابق نيروي دريايي آمريکا (با بازي دنيس کوييد)، يک استاد علم تاريخ معاصر و مدرس دانشگاه (اليزابت ماس) و يک محقق اجتماعي (ترفر گريس) از اعضاي آن هستند. بديهي است که تمامي وابستگان جورج دبليو بوش اعضاي گروه تحقيق را از خود ميرانند و فقط يک سرهنگ سابق و بيمار ارتش آمريکا به نام بيل برکت (استيسي کيچ) است که مقداري اطلاعات و اسناد را در اختيار آنها ميگذارد.
پروندههاي ترميم شده
سران CBS به اين نتيجه ميرسند که گزارش و اسنادشان در اين خصوص که بوش احتمالا دوران خدمت سربازياش را در نيروي دريايي آمريکا نگذرانده و کلاً در اين بخش از ارتش حضور نداشته، کافي است و شروع به پخش و بيان آن توسط دان رادر در برنامههاي خبري وي ميکنند. اين در حالي است که بوش و نزديکانش از چند سال پيشتر براي نيفتادن در دام اين گونه تحقيقها پروندههاي وي در ارتش و نيروي دريايي را به کلي از اين نهادها خارج و محو کرده و يا با جعل اسناد آنها را داراي وجاهت قانوني کردهاند. روساي CBS به توانايي ميپس و رادر اطمينان دارند اما ناگهان دفاعيهاي از کاخ سفيد ميرسد که ميگويد مدارک مورد استناد اين شبکه جعلي است زيرا با حروف کامپيوتري درج شدهاند حال آن که در زمان سربازي بوش اسناد و برگهها با ماشين تايپهاي قديمي تايپ ميشد. ناگهان بادي که به پشت کشتي ميپس و رادر ميخورد، توفانوار به سوي چهره آنها و تمامي مديران CBS بر ميگردد و آنها از ترس برخوردهاي شديدتر قانوني با خود، اين دو گزارشگر را رها و از آنها فاصله ميگيرند و در نهايت اخراجشان ميکنند.
تصويرسازي در مکاني دور
واندر بيلت در اين قسمت از فيلم نيز روي فراز و فرودهايي که براي ميپس و رادر روي ميدهد و منجمله تاثير آن روي مسايل خانوادگيشان به خوبي مانوور ميدهد و اين وسيلهاي مناسب در دست بلنشت دارنده دو جايزه اسکار طي 11 سال اخير است تا يک بار ديگر در يک رل دراماتيک بدرخشد و ردفورد نيز با اين که شباهتهايش با دان رادر چندان زياد نيست اما در قالب او خوب فرو رفته است. ساير عوامل توليد که براي ساخت اين فيلم به کشور کم هزينهتر اما بسيار دور استراليا سفر کردند، در کار خود موفق بودهاند و منجمله مندي واکر که با فيلمبرداري هنرمندانهاش فضاي آمريکا را در اين کشور اقيانوسيهاي بازسازي کرده است.
معامله بر سر حقيقت
مهمتر از مکانهاي تهيه فيلم و جاهايي که تصويربرداري انجام شده و حتي پر اهميتتر از شيوه اديت سرشار از ابتکار ريچارد فرانسيس بروس اين فرضيههاي مختلف سياسي است که از درون اين فيلم ميبارد و هر يک گوياي ايراد داشتن قسمتي از کارها و بخصوص دنياي ارتباطات و وسايل ارتباط جمعي در آمريکا است. فيلم جيمز واندر بيلت به وضوح نشان ميدهد که هر چند بخشي از شبکه CBS با ماجراي افشاي تخلفات بوش موافقاند و از ميپس و رادر در اين راه حمايت ميکنند اما از يک سو آنها نيز سر در گوشه سياسي و محفل اجتماعي متفاوتي دارند و شايد از حزب دمکرات خط ميگيرند و از جانب ديگر مخالفان با اقدامات اين دو گزارشگر درون شبکه نيز کم نيستند و اينها کساني هستند که معتقدند CBS نبايد در سال انتخابات وارد اين جهت گيري آشکار سياسي شود. فيلم واندر بيلت بر اين نکته نيز تاکيد ميورزد که تعدادي قابل توجه از افراد حاضر و يا پيراموني در پرونده مخدوش نظامي دبليو بوش قابل اعتماد نيستند و در يک زنجيره دروغ پراکني در آمريکا چيزهايي را نشر و بسط ميدهند که ابتدا منافع خودشان آن را ايجاب ميکند. ميپس که قرار است از افراد غير وامدار و غير وابسته در ماجراهاي سال 2004 باشد، عملا «دست تنها» است و حتي او هم در اواخر فيلم واندر بيلت حالت تاجري را يافته است که حاضر است بر سر حقيقت معامله کند و آن را فداي مصلحت کند و اين بدترين قسمت ماجراست.
مشخصات فيلم
عنوان: «حقيقت»
محصول: کمپاني نيتولوژي آمريکا
تهيه کنندگان: براد فيشر و ويليام شراک
سناريست: جيمز واندر بيلت، بر اساس کتاب «حقيقت و وظيفه» نوشته مري ميپس
کارگردان: جيمز واندر بيلت
مدير فيلمبرداري: مندي واکر
تدوينگر: ريچارد فرانسيس بروس
موسيقي متن: برايان تايلر
طول مدت: 121 دقيقه
بازيگران: کيت بلنشت، رابرت ردفورد، توفر گريس، اليزابت ماس، بروس گرينوود، استيسي کيچ، جان بنجامين هيکي، درموت مولروني و دنيس کوييد.