گفت و گو با کبری بختیاری مسئول هنروران سینما و تلویزیون

در گفت و گو با «کبري بختياري» مسئول هنروران سينما و تلويزيون مطرح شد: سياه و سفيد سياهي لشکر در سينما روزنامه خراسان شمالي/بايد عاشق سينما باشي که بداني سياهي لشکر يا همان هنروري چيست و به چه افرادي هنرور مي گويند. سياهي لشکر يا همان هنرورها عاشقان سينما هستند که براي بازي در اثري و پر کردن فضا و حتي رد شدن از جلوي دوربين اغلب به اين حرفه وارد شده اند. آن ها عاشق بازيگر شدن و عکس گرفتن با فلان بازيگر هستند. در گذشته، کوچه «ارباب جمشيد» تهران پاتوق هنروران بود و همه در قهوه خانه اي دور هم جمع مي شدند تا شايد يکي از عوامل توليد به سراغ شان بيايد و با برقي که از چشم شان موج مي زد سرصحنه مي رفتند، اما در حال حاضر پاتوق هنروران تغيير کرده است، چون اين حرفه ساماندهي شده و دفاتري زير نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي براي استفاده از سياهي لشکرها راه اندازي شده است. در رابطه با شغل سياهي لشکري يا همان هنروري با «کبري بختياري» مسئول هنروران سينما و تلويزيون تماس گرفتم تا بيشتر از اين حرفه بدانم.او مي گويد: 12،13 سال است که در اين حرفه فعاليت مي کند. وقتي از «بختياري» در رابطه با دستمزد هنروران مي پرسم با شرمساري توضيح مي دهد: آن قدر مبلغش ناچيز است که رويم نمي شود به زبان بياورم، اما هر هنرور روزانه 8 هزار تومان دستمزد مي گيرد! اگر علاقه منديد درباره اين حرفه جذاب و فعاليت هنروران بيشتر بدانيد ادامه گفت وگوي مان را بخوانيد. به عنوان سؤال نخست بفرماييد تعريف دقيق «هنرور» يا همان سياهي لشکر چيست؟ هنرور آدمي معمولي است که در اثري که بازيگر در لوکيشني يا در خيابان يا رستوران ايفاي نقش مي کند در صحنه حضور دارد. ما دفتري داريم که از طريق دادن آگهي، هنروران را شناسايي مي کنيم، يعني آن ها در دفتر ما ثبت نام مي کنند. ما سر صحنه ها هنروران شناسنامه دار را مي بريم. در حال حاضر بالاي 900 هنرور شناسنامه دار داريم. هنروري شغل محسوب مي شود يا خير؟ هنروري درآمد دارد اما درآمدش خيلي ناچيز است. بعضي افراد مسن بازنشسته هستند که به جاي نشستن در منزل يا پارک هنروري مي کنند. جواناني هم هستند که عشق فيلم و سوداي بازيگر شدن در سر دارند و به همين منظور هنرور مي شوند. اين نکته را هم بگويم براي من که روزانه 4، 5 کار دارم و هيچ روزي بيکار نيستم شغل محسوب مي شود. اين حرفه براي هنروراني که فرم پر کرده اند شغل محسوب مي شود چون به اين حرفه عادت کرده اند.البته خيلي از هنروران هستند که توانايي بازي کردن هم دارند. * شما از چه زماني دريافتيد که به اين حرفه علاقه مند هستيد و در چه سالي به طور رسمي مسئول هنروران شديد؟ ابتدا کارم را حدود 12،13 سال پيش با بازي مقابل دوربين در فيلم «تجربه» سيروس حسن پور شروع کردم. وقتي وارد اين حرفه شدم دريافتم يک سري هنرور در کار ما وجود دارند، بنابراين تحقيقاتي درباره اين حرفه انجام دادم و از آن مقطع تاکنون مسئول هنروران شده ام. البته براي ورود، به افرادي که در سينما آشنايم بودند مي گفتم که هنرور سرصحنه مي آورم. ابتدا تصور مي کردند که نمي توانم از پس اين کار برآيم. اندک اندک به من اعتماد کردند و خدا را شکر کار کردم و نامم هم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به نام مسئول هنروران ثبت شد. * اگر فردي بخواهد هنرور شود بايد چه مراحلي را طي کند تا آماده رفتن جلوي دوربين شود؟ ابتدا تستي از او مي گيريم و سپس در فرم هنروران مشخصات، آدرس و شماره تلفن خود را ثبت مي کند و کپي کارت ملي و شناسنامه و عکسش را مي دهد. همين طور نمي توان هنرور را از خيابان آورد چون ممکن است هزار مشکل پيش آيد.بعضي ها روابط عمومي و بازي خوبي دارند بنابراين آن ها را به گروه کارگرداني معرفي مي کنم. بعضي ها هم توانايي بازي و بيان ديالوگ را ندارند و همان هنرور مي مانند. البته آن ها از من انتظار دارند که بازيگرشان کنم در صورتي که پيش آمده افرادي را به دستيار کارگردان معرفي کرده ام اما نتوانسته اند حتي 2 خط ديالوگ بگويند. * هنروري را مي شناسيد که عاشق بازيگري باشد؟ اکثر هنروران عاشق بازيگري هستند؛ يعني به اميد اين هنرور هستند که روزي بازيگر شوند. * پس با اين توضيح، هنروري را مي شناسيد که پيشرفت کرده باشد و نقش يا ديالوگ گفته باشد؟ بله. خيلي ها بازيگر شدند. دکتر «فخاري» در يک پروژه نقش شاه را بازي کرد و براي کار محمدرضا ورزي اکنون انتخاب شده است. آقاي «برخورداري» و خيلي از هنروران ديگر هم که نام شان را به ياد نمي آورم جزو همين گروه هستند. * شما گروه ثابتي هم داريد که هميشه آماده به کار باشند؟ بله. بعضي اوقات از پروژه اي ساعت 11 شب با من تماس مي گيرند و مي گويند براي فردا صبح 50 نفر بياور. من چند ليدر و منشي براي هماهنگ کردن هنرورها دارم و هماهنگ کردن 50 هنرور در آن موقع شب برايم سخت نيست. معتقدم سينماي ما خيلي کوچک است و آدم ها به يکديگر احتياج دارند و به درد هم مي خورند. من هم روي هيچ شخصي را زمين نمي اندازم تا کارش خراب شود و هميشه به دوستان کمک مي کنم. * دستمزد يک هنرور چه قدر است و در ماه ممکن است چند روز کار برايش جور شود؟ بارها گفته ام که رويم نمي شود مبلغ دستمزد هنرورها را بيان کنم. هر هنرور روزي 15 هزار تومان دريافت مي کند که هزينه ماشين را کم مي کنم و روزانه مبلغ 8 يا 9 هزار تومان به او پرداخت مي کنم.هزينه ها بالاست و هر چيزي مبلغش بالا رفته است غير از دستمزد هنرور! متأسفانه خيلي دست روي دست زياد شده است. خانمي که هنرور است يک روز مي گويد مگر چه چيزي از «کبري بختياري» کم دارم و دوستان فک و فاميلش را جمع مي کند و به چند پروژه مي برد و پولي هم به هنرور نمي دهد و حتي پولي هم از او مي گيرد! متأسفانه وزارت ارشاد براي ساماندهي آن ها اقدامي انجام نداده است. * دستمزد هنروران را شما پس از پايان کار پرداخت مي کنيد؟ بله. ممکن است پروژه اي يک سال يا 6 ماه بعد دستمزدم را طبق قرارداد بدهد اما من هر روز غروب بعد از پايان کار، دستمزد هنروران را داده ام. اين نکته را بگويم وقتي من 5، 6 پروژه در دست دارم هنرور را سر پروژه هاي مختلف مي برم و چند کار در ماه به او مي دهم. * فرق يک هنرور با بازيگر درجه 4 و 5 چيست؟ فرقي ندارند و همه يکي هستند. حال يکي را مي بيني بازيگر آماتور است يک يا 2 سکانس بازي مي کند که با هنرور فرق مي کند چون شايد هنرور نتواند ديالوگ بگويد. * هنرورهايي که آماده جلوي دوربين رفتن هستند چگونه خود را به پروژه مي رسانند؟ من سر پروژه «محمد (ص)» 300 يا 400 نفر هنرور را هر روز سر پروژه مي برم، يا سرفيلم «قلاده هاي طلا» روزي 900 هنرور داشتيم بنابراين ايستگاهي را در نظر مي گيرم يا جلوي دفترمان با همه قرار مي گذاريم و ماشين همه را سر لوکيشن مي برد. * مشکلات کار شما با هنرورها چيست؟ هيچ مشکلي با هنروران ندارم و به گونه اي با آن ها رفتار کرده ام که اخلاق شان دستم آمده است و براي شان ارزش قائلم. بايد با هنرورها خوب باشم چون اگر آن ها نباشند نمي توانم کار کنم. * اشاره به فيلم «محمد (ص)» مجيد مجيدي کرديد؛ بفرماييد مشکل هنرورها در کار تاريخي چيست؟ در آثار تاريخي، لباس خاص آن مقطع را مي پوشند و ممکن است روزي 500 تا هزار هنرور را سر صحنه ببرم. چون لباس ها روزانه شسته نمي شود و هر چند وقت يک بار شست و شو مي شود بنابراين لباس ها بو مي گيرد و هنرورها مي گويند لباس تميز مي خواهيم که تنها همين مشکل را دارند البته دستمزدها در اين آثار فرقي با آثار ديگر ندارد. * سفارش کار چگونه انجام مي شود؛ يعني تهيه کننده ها با دفترتان تماس مي گيرند؟ مدير توليد با من تماس مي گيرد. تهيه کنندگاني که آشنا هستند به گروه توليد مي گويند که فقط از فلاني هنرور بگيريد. متأسفانه فضا به گونه اي شده است که کار در سينما پارتي بازي شده است. خيلي ها را مي شناسم که مدير تدارکات يا مدير توليد بودند و مي خواهند مسئول هنروران شوند چون فکر مي کنند اين حرفه خيلي درآمد دارد، در صورتي که مسئول هنرورها بودن تنها براي انسان استرس به همراه دارد.من هميشه استرس دارم. باور کنيد هميشه دغدغه دريافت دستمزد هنرورها را دارم. * زمان قديم هنرورها در کوچه ارباب جمشيد تجمع مي کردند، آيا حالا هم پاتوقي دارند؟ خير. پاتوق ما سمت خيابان آزادي است و آن مکان جمع شده است و اغلب در دفترم جمع مي شوند. * غير از شما چند نفر ديگر به شغل مسئول هنروران سينما و تلويزيون اشتغال دارند؟ افرادي که به صورت حرفه اي کار مي کردند خانم دهقان و آقايان عبدالهي و امير رحمتي بودند که اين دو از کار خارج شدند و در حال حاضر من و خانم دهقان کار مي کنيم. * هنرورهايي داشتيد که به عشق عکس گرفتن با بازيگران مطرح وارد اين کار شده باشند؟ بله. هنرورها من را کلافه کرده اند. اگر من سرصحنه باشم به شخصه اجازه نمي دهم با بازيگران عکس بگيرند. چون بازيگر خسته است يا گريم دارد و اجازه عکس انداختن ندارد ولي هنروران عاشق اين هستند تا با بازيگران عکس بگيرند و به دوستان، آشنايان و فاميل ها نشان دهند. * کارگردان مطرحي هست که تاکنون با او کار نکرده باشيد و خيلي دوست داشته باشيد که به او هنرور معرفي کنيد؟ خير. من با تمام کارگردانان هم چون کيارستمي، مهرجويي و فتحي کار کرده ام. * سريال «اشک ها و لبخندها» حسن فتحي حرفه هنرورها را به صورت قصه به تصوير کشيده بود. اين مجموعه را ديديد؟ بله. ديدم و «شهره لرستاني» نقش مسئول هنرورها را بازي کرد. * آيا او با شما براي بازي در اين نقش مشورت کرد؟ بله، آن چه که از اين حرفه مي دانستم در اين مجموعه به تصوير در نيامده بود و نقش مسئولان هنرورها و هنرور به درستي به تصوير کشيده نشده بود. اگر درباره حرفه هنروري به من بگويند يک کار بسازم تمام نکات ريز و درشت هنرورها را به تصوير در مي آورم و اکنون به پسرم که مديريت دفترم را برعهده دارد گفته ام فيلم نامه اي را در رابطه با اين حرفه بنويسد تا به تصوير درآورم.