بررسی عملکرد گزارشگران والیبال؛ زندگی با توپ‌وتور

خراسان/ پيشرفت‌ها و موفقيت‌هاي ساليان اخير واليبال ايران، اقبال عمومي و توجه گسترده مردم به اين رشته ورزشي را منجر شده است. بدون ترديد مهم‌ترين نمايش رسانه‌اي در حوزه واليبال، پخش مستقيم بازي‌هاي تيم ملي از طريق تلويزيون است و گزارشگري اين مسابقات هم مورد توجه مردم و بينندگان تلويزيوني قرار گرفته. به بهانه پخش زنده مسابقات تيم ملي ايران در ليگ جهاني 2017 در ساعات پس از افطار و استقبال خوب مردم از اين رقابت‌ها، نگاهي به کارنامه و سبک کاري دو گزارشگر مهم اين رشته ورزشي داشته‌ايم. سيدجواد محتشميان متولد 1326 درکاشان آشنايي: کارنامه محتشميان که مهم‌ترين گزارشگر تخصصي واليبال در رسانه ملي محسوب مي‌شود، مملو از انواع و اقسام نکات درخشان و تخصصي اين رشته است. او که دانش آموخته رشته تربيت بدني از دانشگاه تربيت معلم تهران است، بازيکن و مربي باسابقه اين رشته ورزشي هم محسوب مي‌شود و مجموعه اي از افتخارات را در کارنامه دارد. از مهم‌ترين سوابق محتشميان در اين رشته مي‌توان به عضويت در 4 تيم باشگاهي به عنوان بازيکن، اخذ مدرک بين‌المللي گريد A مربيگري واليبال، عضويت در 9 تيم باشگاهي به عنوان مربي و حضور در تيم ملي واليبال ايران در دو دوره (1352 و 1353 به عنوان بازيکن و 1370 تا 1374 به عنوان مربي) اشاره کرد. او که از اوايل دهه شصت وارد صداوسيما شده، باسابقه‌ترين گزارشگر واليبال محسوب مي‌شود و در سال 1385 جايزه ويژه گزارشگري اين سازمان را به خود اختصاص داد. گزارشگري: محتشميان در عرصه گزارش واليبال، علاوه بر تسلط بر مباحث فني، کاملاً صاحب سبک محسوب مي‌شود و با بيان خاص و لحن منحصربه‌فرد خود، نقش موثري در جذابيت مسابقات دارد. از برجسته‌ترين ويژگي‌هاي گزارش‌هاي او مي‌توان به کشيدن حرف «ن» در جملاتي مانند «به توپ نِ‍...مي رسه»، جداگانه تلفظ کردن برخي اسامي مانند «لو...کارلي» و يا تعابيري چون «سرويس... در منطقه 4» اشاره کرد. برخي از مهم‌ترين تکيه‌کلام‌هاي اين گزارشگر محبوب هم عبارت است از: «نقشه» دفاع و حمله، «تور... مانع عبور توپ مي شه»، «توپ... به اندازه يک حجم توپ به بيرون مي ره» و «اولين زمانِ وقتِ استراحت فني»(!) اشاره کرد. مجموع اين تعابير و شيوه‌هاي بيان، باعث شده صداي محتشميان در ذهن مردم همواره واليبال را تداعي کند و در واقع او به نوعي به برند گزارشگري واليبال در ايران تبديل شده است؛ اگر چه گاهي تعابير نامتعارفي مانند «دو و سه مي شه پنج؛ اينم سِت پنجمه!» را از او مي‌شنويم. حواشي: طبيعي است که کساني که به اجراهاي زنده تلويزيوني اشتغال دارند، بيشتر از ديگر دست‌اندرکاران رسانه، در معرض حواشي قرار داشته باشند و حاصل کارشان توسط مردم موشکافي شود. شايد بتوان مهم‌ترين دردسرهاي ايجادشده طي سال‌هاي اخير براي اين گزارشگر محبوب را ناشي از انتقادهاي صريح او از اعضاي تيم ملي دانست. نقدهاي بي‌پرده سيدجواد محتشميان بر عملکرد کواچ (سرمربي سابق تيم ملي) در يادها مانده است؛ تا جايي که او در گفت وگو با خبر ورزشي تلويزيون، کواچ را فاقد قدرت رهبري تيم ملي و فردي احساساتي که تحمل شکست را ندارد، معرفي کرد. شايد اين گونه خرده گرفتن از سرمربي تيم ملي چندان مصلحت‌انديشانه نباشد، اما مرد دلسوز واليبال هيچ‌وقت از مواضع خود دست نکشيده و هميشه آنچه را که به ذهنش درست مي‌رسيده، عنوان کرده است. او با پايبندي به اصولش، به شدت مخالف بازيکن‌سالاري است و بر رعايت اصول اخلاقي تاکيد دارد. همين اخيراً هم در بازي ايران و آرژانتين، وقتي حس کرد کاپيتان تيم ملي از وظايفش (در صحبت کردن با داور) فراتر رفته، او را مورد انتقاد قرار داد؛ اگرچه در نهايت اعتراضات معروف تأثير ويژه‌اي در بازي گذاشت و به تغيير نتيجه و برد تيم ملي منجر شد. از ديگر اصول مورد تأکيد محتشميان مي‌توان به توجه او به جوان‌گرايي اشاره کرد؛ همين امر باعث شده، او در زمان درخشش جوانان به شدت ذوق‌زده شود. مثلاً در بازي‌هاي اخير تيم ملي، عملکرد معنوي‌نژاد را به شدت مورد تمجيد قرار داد و در مواردي ستايش‌هاي اغراق‌آميزي هم از او به زبان آورد. کيومرث کُرده متولد 1341 در تهران آشنايي: کيومرث کرده، معلم ورزشي بازنشسته است و اگرچه سابقه حرفه‌اي در سطح اول واليبال کشور ندارد، اما عشق به واليبال در تک‌تک کلمات، رفتار و حتي مسير زندگي‌اش به وضوح ديده مي‌شود. او که به دليل علاقه شخصي، معلمي ورزش را به عنوان شغل برگزيده، تقريباً تمام فعاليت‌هاي دوران کاري‌اش به ورزش مربوط بوده و سابقه سال‌ها فعاليت در حوزه‌هاي ورزشي آموزش و پرورش را در کارنامه دارد. کرده در خانواده‌اي کاملاً ورزشي به دنيا آمده که پدرش ورزشکار پرورش اندام و برادرانش بازيکن تيم‌هاي واليبال رده‌هاي مختلف سني باشگاه «تاج» بوده‌اند. اين گزارشگر و مجري محجوب واليبال به مربي‌گري در اين رشته هم علاقه‌مند است و با شرکت در دوره‌هاي مختلف، مدارک مربيگري واليبال را تا سطح بين‌المللي اخذ کرده است. کرده که نخستين تجربه مربي‌گري خود را در تيم نوجوانان بانک تجارت کسب کرده، سابقه مربي‌گري در تيم‌هايي چون پرسپوليس، صنام و صباباتري را هم در کارنامه دارد و يک سال هم به عنوان دستيار مصطفي کارخانه، مربي نام‌آشناي واليبال، به کسب تجربه در اين عرصه پرداخته، ولي از سال 77 بيشتر وقتش را به تلويزيون اختصاص داده است. گزارشگري: سبک گزارشگري کرده نسبت به محتشميان ساده‌تر و البته روان‌تر است. او که عموماً سعي مي‌کند از اظهارنظرهاي فني و نقد صريح عملکرد مربيان بپرهيزد، کمتر خودش را در معرض اشتباهات کلامي و فني قرار مي‌دهد و با اين شيوه است که همواره در زندگي حرفه‌اي‌اش آرامش و احترام متقابل را در بالاترين سطح ممکن حفظ کرده است. شايد لحن او فاقد هيجان‌هاي شورانگيز، بيان منحصربه‌فرد خودش، تکيه‌کلام‌هاي به‌يادماندني و اظهارنظرهاي مناقشه‌برانگيز باشد، اما از سوي ديگر در گزارش‌هاي او به ندرت اشتباه‌هاي فاحش، عبارت‌هاي غيرمنطقي يا ادعاهاي بي‌اساس مي‌توان يافت. او همواره با متانت و وقار خاص خودش گزارش‌هايي يک‌دست و کم‌اشتباه ارائه مي‌کند و ترجيح مي‌دهد تا حد امکان مباحث فني و حاشيه‌اي را در گزارشش داخل نکند؛ بلکه آن‌ها را به محل مناسب خود (يعني بحث فني قبل و بعد از بازي در استوديو) موکول کند. روش خاص گزارش وي احتمالاً بيشتر به مذاق علاقه‌مندان ميانسال واليبال خوش مي‌آيد، يعني آن‌هايي که ترجيح مي‌دهند توجه خود را بيشتر به متن بازي اختصاص دهند. حواشي: کيومرث کرده اگرچه همواره با متانت خاص خودش از هر گونه جنجال و حاشيه مي‌پرهيزد، اما نظرات قابل تاملي هم دارد و گاهي که فرصتي براي صحبت کردن پيدا مي‌کند، به طرح ديدگاه‌ها و گلايه‌هايش در حوزه‌هاي فرعي واليبال مي‌پردازد. او که به صراحت از رفتن داورزني به وزارت ورزش انتقاد کرده، معتقد است اگر رئيس فدراسيون از جنس واليبال باشد و قلبش براي اين رشته بتپد، هرگز اين فدراسيون را به خاطر منصبي ديگر رها نمي‌کند. او از تبعيضي که تلويزيون بين فوتبال و ديگر رشته‌هاي ورزشي قائل مي‌شود هم گلايه دارد و معتقد است صداوسيما در حق ديگر رشته‌ها و علاقه‌مندانشان اجحاف مي‌کند. کرده همچنين با تيم سازنده بازي رايانه‌اي واليبال 2016 همکاري داشته و صداي او براي گزارش اين بازي در نظر گرفته شده است. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد