وعده‌های‌ نامزدهای انتخابات و «میدون» شبکه سه

خبرآنلاين/ هنوز بسياري از مردم وعدۀ ايجاد پنج ميليون شغل را (در چهار سال و با کمک کارآفرينان و صنعت‌گران) در دوازدهمين دورۀ انتخابات رياست جمهوري به‌ياد دارند و احتمالاً از خود مي‌پرسند آيا اين وعده تحقّق‌پذير بود؟ پاسخ اين پرسش براي کارشناسان و حتي دانشجويانِ باسواد رشتۀ اقتصاد روشن بود. اما مجالي پيدا نشد تا اين وعده يا ساير نويدهاي انتخاباتي -مثلاً افزايش چند برابريِ مبلغ يارانه نقدي- در فضايي غير سياسي/هيجاني، از منظري علمي/عقلي ارزيابي شود. شايد مسابقۀ اخير صداوسيما به‌نام «ميدون» الگويي مفيد و ثمربخش براي «تشخيص اصلح» در مبارزه‌هاي انتخاباتي در ايران باشد. اين رقابت از معدود برنامه‌هايِ آموزندۀ صداوسيماست که از اوائل مهرماه امسال پخش آن از شبکۀ سۀ سيما آغاز شده است. آن‌گونه‌که در وب‌سايت شبکۀ سۀ سيما tv3.ir آمده، «ميدون» رقابتي تلويزيوني براي استعداديابي شغلي است که هدفش مشاوره و حمايت از کسب‌‌وکارهاي برتر و نوپاست. چهار داور متخصّص و فعّال در حوزۀ کسب‌وکارهاي نوين در اين برنامه حضور دارند: عليرضا نبي؛ کارآفرين و فعّال اقتصادي، مينا مهرنوش؛ عضو هيئت علمي دانشگاه تهران، عليرضا يونچي؛ عضو مجمع عالي واردات، پرويز کرمي؛ دبير ستاد توسعۀ فرهنگ علم، فن‌آوري و اقتصاد دانش‌بنيان، اميرحسين اسدي؛ مديرعامل چندين شتاب‌دهنده و استارت آپ. در هر برنامه سه شرکت کننده با هم رقابت مي‌کنند و پس از ارائۀ طرح، داوران بدون تعارف، صريح و عالمانه از آنان سؤال مي‌کنند که براي نمونه: -آيا مي‌توانيد تقاضايِ مؤثر براي کالاي‌تان ايجاد کنيد؟ - مزيت و رقباي کالا و برند شما چيست؟ (رقباي شما که مزيتِ رقابتي بيشتري دارند) -در صادرات موفق شويد؟ با چيني‌ها توان رقابت داريد؟ -هزينه‌اي که براي دستمزد نيروي انساني در نظر گرفته‌ايد، واقع‌بينانه است؟ -با اين ميزان سرمايه‌گذاري، مي‌توانيد تعداد پيش‌بيني‌شده را بفروشيد؟ -ايدۀ شما توليدمحور است، يا بازارمحور؟ -نوآوري طرح شما در چيست؟ -طرح‌تان بلندپروازانه‌ نيست؟ -گرفتن «تنديس» ملاک موفقيت کارآفرين است، يا درآمد و «پول»؟ -با اعداد و ارقامي که در طرح خود نوشته‌ايد مي‌توانيد به هدف برسيد؟ -خرج بسته‌بندي چه کسري از هزينه تمام شده است؟ -آيا طرح شما سوددِه است؟ و ... ده‌ها پرسش چالش‌انگيز ديگر ... احتمالاً «ميدون» مي‌تواند -موجب تقويت عقلانيتِ اقتصادي و به‌صورت کلّي خردورزي در جامعه شود، -مرز لاف‌وگزاف، شعار و نمايش، و رؤيا و خيال را با واقعيت ‌و منطق مشخص سازد، -نقّادي و انتقاد رودررو را آموزش دهد، -صبر، تحمّل و هنر «شنيدن» را پرورش دهد، و ... همين برنامه -با جرح‌وتعديل‌هايي- مي‌تواند الگوي مناسبي براي رقابت‌هاي انتخاباتي به‌ويژه رياست جمهوري و مجلس شوراي اسلامي باشد تا نامزدها، احزاب و ارائه/تأييد‌کنندگان ليست‌هاي انتخاباتي در برابر کارشناسان از برنامه‌هاي خود دفاع کنند. نقد و بررسي برنامه‌هاي نامزدهاي انتخابات از سوي کارشناسان و اساتيد برجستۀ دانشگاه از مناظره‌هاي خصومت‌بار و پرهزينه، بي‌ترديد سودمندتر است؛ گفت‌و‌گوهايي که اغلب هيجاني و جناحي است تا عقلاني و علمي و گاه جامعه را به آشوب و بحران کشيده است. اگر مدير يک بنگاه اقتصادي کوچک يا يک کارآفرين براي دست‌يابي به جايزۀ يک ميليارد توماني بايد پاسخ‌گوي پنج کارشناس و متخصّص باشد، آيا نامزد رياست جمهوري يک کشور با بودجۀ تريليوني، نبايد از طرحش براي ادارۀ کشور در عرصه‌هاي مختلف به‌ويژه اقتصادي در برابر کارشناسان دفاع کند؟ رضا دانشمندي ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد