نگرانی عمو فیتیلهای تلویزیون از خوراک مسمومِ ماهواره برای کودکان ایرانی
تسنيم/ چند وقتي است که تلويزيون از برندهاي ماندگارش در حوزه کودک فاصله گرفته اما به تعبير منتقدين و پيشکسوتان اين عرصه، کار شگرف و ماندگاري هم ارائه نداده است. يکي از اين کاراکترهاي ماندگار، "فيتيلهايها" هستند که کودک ديروز را به ياد آن کارهاي استوديويي جذاب مياندازد. کاري که صبحها از شبکه دو سيما پخش ميشد و مخصوص کودکان بود. علي فروتن، محمد مسلمي و حميد گلي که برنامه با قدمت و پرطرفداري را از خود به جاي گذاشتند.
بعد از اين برنامه استوديويي جذاب، فيتيلهايها وارد عرصه ساخت سريال شدند و مدتي قبل "دوقلوها" روي آنتن بود اما نتوانست آن توفيقات را تکرار کند. کاراکترهايي که خانه اولشان را تلويزيون ميدانند و در جريان گپ و گفت دغدغهشان را مطرح کردند که نگرانِ فرهنگ آينده اين سرزميناند. وقت بچههاي اين سرزمين به درستي پُر شود، دست از اين گوشي و شبکههاي ماهوارهاي با محتواي پوچ بردارند. علي فروتن يکي از اين عمو فيتيلهايها است که وقتي درباره بچههاي محروم صحبت ميکرد بغض تمام وجودش را ميگرفت.
او گفت: بايد اين سؤال را از مديران داشته باشيد که چرا بچهها را از تماشاي برنامههاي کودک محروم کردهاند؟ انگار براي تلويزيون مهم نيست که برنامه کودک داشته باشد و خوراک مناسب به آيندهسازان جامعهاش بدهد. واقعاً نگرانم و احساس خطر ميکنم وقتي ميبينم کودک ما به سمت ماهواره و محتواهاي بيکاربرد گوشيهاي تلفن همراه ميرود. بايد به فکر بچهها باشيم که فضاي مجازي و ماهوارهاي، به دنبال نابودي اين فرهنگ غني ايراني و اسلامي کودکاناند.
متنها آن متنهاي با قوت و قدرتِ گذشته نيست
به سراغ علي فروتن عمو فيتيلهاي تلويزيون رفتيم و با او لحظاتي درباره مشکلات کودک در تلويزيون به گپ و گفت نشستيم؛ مشروح اين گپ و گفت را در ادامه بخوانيد:
علي فروتن درباره کمرنگ شدن حضور فيتيلهايها در تلويزيون گفت: سريال "دوقلوها" را در شرايطي به پايان رسانديم که در اوج قرار داشت و از اين اتفاق خوشحالم. چون ادامه اين روند، ما را دچار بحرانهاي مالي و مهمتر محتوايي ميکرد. بسياري از مديران علاقهمندند مجدداً فيتيلهايها دور هم جمع شوند و برنامه داشته باشند. اولاً خيلي پيگيري نکردند و ثانياً محدوديتهايي که براي برنامه ايجاد ميکنند آن حالي که براي بچهها و پدران و مادرانشان ساختيم را از بين ميبرد. موضوع ديگر متنها هم آن متنهاي با قوت و قدرتِ گذشته نيست که جا براي کار مؤثر داشته باشد.
وقتي آنتن زنده را از فيتيلهايها گرفتند!
وي در خصوص گرفتن آنتن زنده از فيتيلهايها، افزود: کيفيت برنامه و جذابيت را موقعي از فيتيلهايها گرفتند که برنامهمان از حالت "زنده" به توليدي و ضبطي تبديل شد. فيتيله در زماني که برنامه زنده داشت تأثير بسزايي بر روي مخاطب ميگذاشت. چون ما براي خوراک مسموم ماهواره، پادزهري را طراحي ميکرديم که از آن مطالب زيرپوستي شبکههاي خارجي جلوگيري کند و به کودکان ما القاء نشود. اما وقتي برنامه توليدي ميشود و آن ظرفيت و قابليت به روز بودن را از ما ميگيرد. چون آنها به روز و آنلاين در شبکههاي ماهوارهاي فارسيزبانشان خوراک به روزي ميدهند.
عمو فيتيلهاي بچهها درباره توجه کشورهاي مختلف به کودکان و غفلتِ برنامهسازان حوزه کودکِ تلويزيون، تأکيد کرد: کشورهاي مختلف هزينه و وقت زيادي را صرف ميکنند تا همهچيز در اختيار کودکان قرار بگيرد و حتي ابتداييترين امکان هم فراهم شود. بهترين برنامهها را طراحي ميکنند تا بچهها را جذبِ هدفگذاريهايشان کنند. ما اينجا برنامه ميسازيم نه زيبايي بصري دارد از نظر رنگآميزي و موسيقيايي، نکته جذبکنندهاي براي مخاطب کودک نميگذارد. اين اتفاقات در حالي ميافتد که بسياري از کاربلدهاي اين حوزه گوشه خانه نشستهاند و يا دعوت به کار ميشوند آنقدر نبايدها و ممنوعيتهاي بر سر راه توليد برنامهشان قرار ميدهند که خودش عطايش را به لقايش ميبخشد.
نگران آن کودکيام که تنها دلخوشياش برنامههاي کودکِ تلويزيون است
وي با اشاره به اينکه دلم براي بچهاي که امکانات ندارد و تنها دلخوشياش برنامههاي کودک است، ميسوزد، افزود: مديران ما بدانند ما با بچههاي معلول و سرطاني زندگي کرديم، به مناطق محروم و دورافتاده اين سرزمين رفتهايم که تنها وسيله و ابزار ارتباطيشان، همين تلويزيون است. ما انگيزه ساخت برنامهمان به خاطر همين مردمان سرزمينمان است که دوست دارند برنامه خوب ببينند اما انگار براي مديران ما مهم نيست. دلم براي بچهاي که امکانات ندارد DVD و فضايمجازي داشته باشد، ميسوزد؛ کودکي که تنها دلخوشياش برنامههاي مختلف کودک است؛ ساعت و وقتي که برنامههاي مورد علاقهشان را دنبال ميکردند و امروز آن فضا در تلوزيون وجود ندارد.
عمو فيتيلهايها برميگردند؟
فروتن درباره بازگشت عمو فيتيلهايها به تلويزيون، تصريح کرد: فعلاً نميتوانم قول بدهم به واسطه اينکه درگير پروژهاي براي کتب درسي بچههاي دوره ابتدايي هستيم. بحث نمايشي کردن اين کتابها را داريم که البته فعلاً نميتوانم جزئيات بيشتري از اين پروژه بگويم. تلويزيون دعوت کرده اما پيگيريها سست بوده است، يعني بايد براي اين خواستن هزينه کنند و وقت بگذارند. نه اينکه بگويند اسپانسر بياورند! امروز متأسفانه هرکسي تخصص هم نداشته باشد و بتواند پول برنامه و کاري را تأمين کند ميتواند وارد اين ميدان شود؛ انگار که از تخصص خبري نيست.
کودک ما هدف بمباران خوراکِ مسموم شبکههاي ماهوارهاي!
اين عمو فيتيلهاي تلويزيون درباره شبکه کودک گفت: در اين سالهاي اخير کار جديد و شگرفي در حوزه کودک نديدم، حتي براي کودکان، شبکه هم درنظر گرفتهاند اما آن توليد محتوايي که بايد باشد، اتفاق نيفتاد. چون افراد متخصص و کاربلد حضور ندارند. من نگران اين رويهام، زيرا تلويزيونهاي خارجي به صورت تخصصي هدفگذاري کردهاند و بچههاي ما را با بمباراني از انديشههاي دور از فرهنگ و سبک زندگيمان تنها گذاشتهاند. کساني که دستاندرکارند از اين بمباران و خوراکهاي مسموم خبر دارند، اما انگار چشمشان را ميبندند و نگران آينده فرهنگ ما نيستند.
من در اين مملکت بزرگ شدم و مديون اين مردمم
او در واکنش به شايعاتي که مطرح شد شما را شبکههاي خارجي مثل بيبيسي دعوت کردهاند که به زودي جلوي دوربين بيگانه قرار ميگيريد، گفت: اين شايعات چيز جديدي نيست، البته به ما شبکههايي که در حوزه خليج فارس توليد محتوا ميکنند پيشنهاد دادند کار کنيم که منافاتي با سياستهاي نظام ما نداشت اما مخاطب ما ايراني است و من در اين مملکت بزرگ شدم و کار ياد گرفتم و مديون اين مردمم.
چرا برخي از برنامههاي تلويزيوني، ديالوگها و موقعيتهايشان ربطي به کودکان ندارد؟
فروتن در پاسخ به اين سؤال که گاهي برخي از برنامههاي تلويزيوني براي کودک ساخته ميشود اما ديالوگها و موقعيتهايي به کار ميبرند که ربطي به کودک ندارد، خاطرنشان کرد: کودک امروز با 10 سال پيش و حتي دو سال پيش فرق دارد، آنقدر توانايي و گيرايي بالايي دارد اما از اين طرف بايد در توليد محتوا و طراحي سناريو و فيلمنامه از کارشناسي که روانشناسي کودک ميداند و تحصيلاتشان در اين زمينه است، استفاده کنيم که متأسفانه عمدتاً اين اتفاق نميافتد. هميشه به سراغ ارزانترين راهها ميرويم و در اين مسير کارنابلدها انتخاب ميشوند مخصوصاً در حوزه بهرهگيري از نويسندگان مجرب آنطور که بايد و شايد عمل نکرديم.
آرزوي عمو فيتيلهاي براي تلويزيون/ مخاطبي که رفته رفته از دست ميرود
وي با اشاره به اينکه نگران کودکانم و براي تلويزيون آرزو ميکنم چشمانش را باز کند و ببيند چه بلايي سر مخاطبي که سالها جمع کرده آورده است، گفت: من بيشترين نگرانيام و شکسته شدن قلبم به خاطر بچههايي است که دستشان از برنامههاي تلويزيوني با کيفيت کوتاه شده است. براي کودکانمان آرزوي جهان بدون استرس دارم؛ انشاالله خدا به تلويزيون رحم کند و خود تلويزيون هم به خودش رحم کند. چشمانش را باز کند و ببيند چه بلايي سر مخاطبي که سالها جمع کرده، آورده است که با اين رويه، روز به روز بايد شاهد از دستدادنش باشد. اميدوارم اتفاق نويي براي تلويزيون بيفتد و بفهمد مخاطبي که سرمايه اصلي اين رسانه است را با غفلت در برنامهسازي درست و اصولي، آرام آرام از دست ميدهد.