تغییر ذائقه به وسیله رسانه

فارس/ پيامبران آمده‌اند تا در مسير تعالي و تکامل زندگي مادي و معنوي بشر، اخلاق و فضايل اخلاقي را نهادينه کنند تا انسان در چهارچوب فضايل و محاسن اخلاقي قله‌هاي سعادت و پيروزي را فتح کند و در فضاي معطر محاسن و مصفاي اخلاق در جامعه به کمال مطلوب رسد، پيامبر خاتم(ص) نيز اساس بعثت خويش را تکميل مکارم اخلاق معرفي مي‌کند و مي‌فرمايد: همانا من براي تکميل والايي‌هاي اخلاق برانگيخته شدم، بنابراين سيره زندگي رسول رحمت مي‌تواند به عنوان چراغ نوراني، روشن‌کننده زندگي امروز ما باشد. به منظور آشنايي با سبک زندگي نبوي و راهکارهاي اجرايي کردن سيره حضرت در جامعه کنوني با حجت‌الاسلام علي قهرماني، مدير مؤسسه نداي فطرت گفت‌وگو کرديم. وي با اشاره به تفاوت سبک زندگي امروزي با سبک زندگي نبوي(ص) ابراز داشت: چند تفاوت مبنايي درباره سبک زندگي با سبک زندگي نبوي(ص) وجود دارد که يکي از آن‌ها، بحث اصل کرامت نفس است، قرآن کريم مي‌فرمايد: «وَلَقَدْ کَرَّمْنا بَني‏ آدَمَ»، کلمه «لقد کرّمنا» و تکريم خدا هرگز به معناي خودپسندي انسان نيست. * فرق کرامت نفس با غرور/ جايگاه انسان کجاست؟ اين کارشناس مذهبي با بيان اينکه کرامت نفس با غرور متفاوت است، ‌افزود: فرق کرامت نفس با غرور اين است که در کرامت نفس، انسان خودش را بزرگوارتر از اين مي‌داند که دامنش را به بدي بيارايد، نه اينکه خودش را برترين و بهترين در عالم بداند، در حالي‌که در غرور اين گونه نيست، انسان خودش را برتر از همه چيز مي‌داند. قهرماني با اشاره به اينکه متأسفانه در بيشتر موارد غرور جايگزين کرامت نفس مي‌شود، اظهار داشت: اينکه انسان خودش را برتر و اشرف مخلوقات بداند، ناپسند است، نکته مبنايي قضيه اين است که در سيره نبوي و حتي خط‌ مشي اهل بيت(ع)، انسان تلاش مي‌کند که به برترين جايگاه برساند، نه اينکه خودش را در برترين جايگاه بداند. *کرامت نفسي که امام علي(ع) در ميدان رزم از خود نشان داد وي درباره ابعاد ديگر نگرش به کرامت نفس انساني، ادامه داد: کرامت نفس انساني اين نيست که انسان خود را برتر بداند، بلکه مراد اين است که همه موجوداتي که خدا آفريده را برتر و والا بداند و به همه آفريدگان خداوند عشق بورزد؛‌ «عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست». مدير مؤسسه نداي فطرت با اشاره به رفتار امام علي(ع) در ميدان جنگ، بيان داشت: در يکى از غزواتى که اميرالمؤمنين(ع) شرکت داشت، روزى در ميدان جنگ، شخصى از دشمنان اسلام شمشيرش در مصاف با حضرت شکست، سريع به طرف حضرت دستش را دراز کرد و گفت: تقاضا دارم شمشير خود را به من بدهيد، امام علي(ع) فوراً شمشير را به دست او داد، آن شخص گفت: در ميدان جنگ کسى شمشير را به دست غير نمى‌دهد، به ويژه اگر دشمن باشد، اميرالمؤمنين(ع) فرمودند: به درستي که تو دست حاجت به طرف من دراز کردى و شخص کريم نمى‌تواند سائل را از خود محروم سازد! آن مرد کافر چون اين حُسن برخورد را از امام ديد، همان جا متحول شد و اسلام اختيار کرد. * انفاق در چه زماني قابل تحسين است/ سيره اهل‌بيت(ع) در مسئله انفاق وي افزود: اينکه انسان ديگران را بر نفس خود مقدم بدارد، معمولاً در زندگي‌‌هاي ما اين اتفاق نمي‌افتد، انفاق و ايثار بعد از اين است که انسان جيبش پر باشد! -مخصوصاً در مسايل اقتصادي اخير- اين گونه برداشت مي‌شود هر موقع که جيبمان لبريز از پول شد، در آن هنگام نوبت انفاق و ايثار مي‌رسد، در صورتي که سبک زندگي حضرت رسول(ص) و اهل بيت(ع) اين گونه نبود، با اين وجود سيره آن بزرگواران اين است که حتي اگر انسان خودش محتاج است و يک فرد محتاج‌تري را ديد، انفاق کند. *ابزاري براي پياده کردن سبک زندگ نبوي در جامعه/ رحلت از کجا به کجا؟ قهرماني درباره ديگر ابزارهاي معنوي براي پياده کردن سبک زندگي نبوي در جامعه، خاطرنشان کرد: نکته مبنايي ديگر اينکه انسان نه هر روز و نه هر ساعت، بلکه هر لحظه در مسير رحلت و در مسير کوچ از خود به سوي خدا باشد، آنچه از سيره حضرت(ص) درباره معناي هجرت برداشت مي‌شود، اين است که انسان هر لحظه هجرت از خود به خدا داشته باشد و رحل اقامت برگشايد تا گام جلوتري را نسبت به خدا بيابد و قدم در آن جايگاه بنهد و به خدا نزديک‌تر و نزديک‌تر شود. * جمله حکيمانه‌اي که اشک ابوسعيد ابوالخير را در آورد وي با اشاره به داستاني از ابوسعيد ابوالخير از عارفان مشهور ادامه داد: ابوسعيد يک روز بر فراز منبر بود، مسجد شلوغ و مالامال از جمعيت بود و خيلي‌ها بيرون ايستاده بودند، يکي از بيرون مسجد فرياد برآورد: خدا رحمت کند هر کس را که يک قدم از جاي خود جلوتر برود، ابوسعيد خطابه آغاز نکرد و بسيار گريست. سپس گفت: هر چه ما مي‌خواستيم بگوييم، اين مرد گفت. *لاين سرعت زندگي چيست؟ اين کارشناس سبک زندگي، با تأکيد بر اينکه تحقق جامعه آرماني مبتني بر سيره نبوي با هجرت از خود به خدا در هر لحظه امکان‌پذير مي‌شود، خاطرنشان کرد: در جامعه ايماني انسان‌ها فقط بر اساس احکام و مسايل شرعي و فقط بر اساس موازين اخلاق زندگي نمي‌کنند، بايد توجه داشت که شريعت، خط قرمزها و گاردريل‌هاي مسير است، اما يک سري موازين سبقت است که آن را اخلاق تعيين مي‌کند و هنگامي که انسان از آن مقام بالاتر مي‌رود و به جايي مي‌رسد که نوبت سرعت گرفتن در نيکي‌هاست، پس در نتيجه لاين(خط) سرعت، همان ايمان است و سرعت گرفتن در کسب رضاي الهي؛ «وَ سارِعُوا إِلي‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکمْ» (آل عمران/133) *بالاترين شکل زندگي ايماني در کجا تحقق مي‌يابد؟ وي با اشاره به اينکه اخلاص در جامعه ايماني نقش اولين گزينه حياتي را ايفا مي‌کند، افزود: اخلاص اين است که انسان در ادامه مسير زندگي‌اش چيزي را براي خودش نخواهد، اين اخلاص مي‌تواند به تحقق جامعه آرماني کمک کند. اخلاص نيز درجات و مراتبي دارد که اوج آن فدا کردن تمام هستي در مسير کسب رضاي الهي است؛ همان کاري که حضرت اباعبدالله الحسين(ع) در کربلا کرد. شکل سيستمي اخلاص زندگي مجاهدانه است و در واقع بالاترين زندگي ايماني، زندگي جهادي است که در سايه آن انسان، مجاهدانه زندگي مي‌کند. *چگونه زندگي جهادي شيرين مي‌شود؟ قهرماني اين نوع سبک زندگي را قابل تعميم به کل جامعه دانست و گفت: وجدان انسان هر ايثار و مجاهدتي را مي‌پسندد، ببينيد همه طيف‌هاي مثبت و منفي و حتي قشر خاکستري، شهدا را دوست دارند، چون مي‌دانند شهدا مصداق‌هاي جهاد هستند، بايد اين زندگي جهادي براي مخاطب خوب بيان شود، اصطلاحاً ذائقه سازي انجام گيرد تا فقط سختي‌هاي زندگي جهادي ديده نشود، بلکه شخص خوبي‌هاي جهاد را ببينيد و به خاطر خوبي جهاد سختي‌هاي آن را به جان بخرد. * تغيير ذائقه مردم در سبک زندگي به وسيله رسانه وي با بيان اينکه متأسفانه رسانه‌ها در ايجاد ذائقه گام بر نمي‌دارند، ادامه داد: رسول خدا(ص) و اهل بيت(ع) در روايت بيان مي‌کنند که دعوت کننده مردم به سوي خوبي باشيد، نه هميشه با زبان، بلکه به غير از زبان؛ اين يعني از ديگر ابزارهاي غير لساني هم استفاده شود، مانند همين مستنداتي که گوشه‌اي از زيبايي‌هاي جهاد را به تصوير مي‌کشند. *موضوعي که بيش از 4 دهه هنوز در هاليوود کليشه نشده است مدير مؤسسه نداي فطرت درباره علل مغفول ماندن سيره نبوي در جامعه، ابراز داشت: کوتاهي از مسئولان فرهنگي بوده و هست، بزرگترين کوتاهي اين است که نتوانستيم زيرساختي تعريف کنيم، به طور مثال الان بيش از 40 سال است که هاليوود در بدنه سينمايش مباني سبک زندگي خود را ترويج مي‌کند، اعتقاد دارم که اين سينما، سينماي سبک زندگي است، در فيلم‌هاي درجه دو و سوم هاليوود مفاهيمي بيان مي‌شوند که نوعي از سبک زندگي است که سال‌ها کار شده است و اکنون نيز با همان ادبيات بيان مي‌شوند. *نوع نگاه کارگردان‌هاي ايراني به موضوعات اخلاقي وي با اشاره به اينکه در اغلب فيلم‌هاي هاليوود ارتباط آزاد دختر و پسر، کلوپ‌هاي شبانه و مجالس رقص و پارتي به تصوير کشيده مي‌شود، ادامه داد: چرا آنجا اين موضوعات کليشه به حساب نمي‌آيد، اما اگر بخواهيم در ايران دو بار صحنه انفاق، ايثار کردن و از خود گذشتگي را نمايش دهيم، کارگردان‌ها از کليشه بودن موضوع سخن به ميان مي‌آورند؟! چون نتوانسته‌ايم براي آن زير ساخت تعريف کنيم. *عدم تعريف زيرساخت‌هاي فرهنگي راه را براي تحقق جامعه نبوي مشکل مي‌سازد قهرماني با بيان اينکه دين اسلام به موضع رأفت و مهرباني توجه ويژه‌اي داشته است، اذعان داشت:‌ رأفت از هر موقعيتي که گفته شود، بازگشتش به حوزه دين است، توجه شود که پيغمبر(ص)، پيامبر رحمت است، حتي نسبت به حيوانات هم مهربان بودند، روايت‌هاي زيادي نيز درباره مهرباني به گياهان و موجودات عالم بيان شده است و حتي کتاب‌هاي مستقلي در اين باره نوشته شده است. وي عدم تعريف زيرساخت فرهنگي را مهم‌ترين چالش براي ارائه سبک زندگي نبوي در جامعه کنوني مطرح کرد، افزود: بعد از اينکه زير ساخت و استراتژيک تعريف شد، آن‌ گاه بايد براي بيان مسايل به سراغ راهکارها رفت، هر موقع راهبرد و راهکارمان بر اساس دين شد، آن موقع مي‌توان گفت که زندگي مردم ديني خواهد شد. اين کارشناس مذهبي يکي از دلايل دوري مردم از سيره نبوي را گرايش ناخواسته مردم به مسايل روز دانست و ابراز داشت: چون مردم گرفتار مسايل روزمره هستند، در اينجا وظيفه رسانه، روحانيان و مسئولان فرهنگي آشکار مي‌شود که دين را به مسايل روزمره گره بزنند.