دنبال ستاره‌های سینما نبودم

تهران‌ امروز /اولين فيلمش را ‌ساخته اما همين فيلم اول توانست در سي‌ويکمين جشنواره بين‌المللي فيلم فجر نظر بسياري از مخاطبان و منتقدان سينمايي را به خود جلب کند. محسن قرايي متولد 1362 از بهشهر است، در رشته کارشناسي معدن تحصيلکرده اما به عنوان دستيار کارگردان در فيلم‌هايي چون «وقتي همه خوابيم» بهرام بيضايي و «حضرت محمد (ص)» مجيد مجيدي فعاليت داشته و قبل از شروع به ساخت اولين فيلمش، برنامه ‌ريز و دستيار اول رضا ميرکريمي در پروژه فيلم «يه حبه قند» نيز بوده است. قرايي درباره فيلم «خسته نباشيد!» معتقد است که نظرات رضا ميرکريمي به عنوان تهيه‌کننده فيلم در ارتقاي سطح کيفي فيلم بسيار موثر بوده و ميرکريمي در طول ساخت فيلم «خسته نباشيد!» بر کيفيت اثر بيش از هر چيزي تاکيد داشته. «خسته نباشيد!» داستان «رومن» و «ماريا»، زوجي جهانگرد است که از کانادا براي ديدن جاذبه‌هاي گردشگري شهر کرمان به ايران سفر مي‌کنند و درگير اختلافاتي با يکديگر مي‌شوند. آنها در ميانه سفر خود در ايران با موسسه جهانگردي طرف قراردادشان به مشکل بر مي‌خورند؛ تا اينکه مرتضي مستخدم اخراجي هتل به کمک پسر عمويش براي آنها نقشه‌‌اي مي‌کشند. به گفته قرايي اين فيلم به‌طور کامل در کرمان و بيابان‌هاي اطراف آن فيلم‌برداري شده و مکان‌هاي ديدني و جاذبه‌هاي گردشگري اين شهر را به خوبي به تصوير کشيده است. در اين فيلم غوغا بيات، جلال فاطمي، حسام محمودي، فرزاد باقري، يدالله شادماني، نگار حسن زاده و رويا افشار بازي مي‌کنند. انتخاب بازيگران فيلم متفاوت بود قرايي درباره شروع کارگرداني اين فيلم مي‌گويد: طرح فيلم را آقاي ميرکريمي در اسفند ماه سال گذشته به افشين هاشمي و من براي ساخت پيشنهاد کردند، و نگارش آن را محمد رضايي راد در ارديبهشت ماه سال‌جاري آغاز کرد. فيلم‌نامه بر اساس مکانهاي واقعي که در سفرمان به کرمان ديده بوديم نوشته شد و فيلم‌برداري از اوايل مهرماه 91 در شهر کرمان و اطراف آن آغاز شد و پس از 2 ماه (با احتساب وقفه ‌ 15‌روزه در ميانه ‌ آن) در آذر ماه به پايان رسيد. وي درباره انتخاب بازيگران فيلم نيز مي‌افزايد: انتخاب بازيگران فيلم از جهاتي متفاوت و پيچيده بود چرا که در فيلم يک شخصيت مرد داشتيم که مي ‌بايست به‌طور کامل انگليسي صحبت مي ‌کرد و بازيگرِ زن مقابلش هم بايد به زبان انگليسي مسلط مي ‌بود و در جاهايي از فيلم هم فارسي را با لهجه ‌ انگليسي صحبت مي‌کرد. دو بازيگرِ اصلي ديگر مي ‌بايست با لهجه ‌ کرماني صحبت مي‌کردند و يکدست کردن بازي مجموعه اين بازيگران کارِ دشواري بود که با تمريناتِ مستمر در پيش ‌توليد به دست آمد. فاطمي را به پيشنهاد عبدالوهاب انتخاب کرديم براي انتخاب نقش رومن (مرد جهانگرد)ابتدا با يک بازيگر تئاتر انگليس وارد مذاکره شديم و وي که فيلم‌نامه را دوست داشت پذيرفت که در ازاي مبلغي کم در اين فيلم بازي کند اما به دليل مشکلات ويزا اين کار صورت نگرفت. براي يافتن بازيگر اين نقش راه‌هاي مختلفي را امتحان کرديم و با بسياري از عوامل سينما گفت‌وگو کرديم و ويژگي‌هاي نقش را گفتيم و در نهايت به پيشنهاد محسن عبدالوهاب، با آقاي جلال فاطمي وارد مذاکره شديم و براي نقش مقابل وي نيز پس از جست ‌و ‌جوهاي فراوان به غوغا بيات پيشنهاد بازي در نقش ماريا را داديم. وي در ادامه يادآور مي‌شود: خانم بيات سال‌ها از سينما دور بود اما به عنوان يک عکاس معتبر با زبان سينما آشنا بود در ضمن تجربه بازي ايشان در قطعه ناتمام هم به ياري ايشان آمد. محسن قرايي درباره‌ انتخاب بازيگران فيلم و نبود بازيگر چهره و اينکه اين موضوع موجب شکست اين فيلم در گيشه خواهد شد يا خير، عنوان مي‌کند: در چند سال اخير فيلم‌هايي ساخته شده که قواعد گيشه را بر هم زده‌اند؛ چون ذائقه تماشاگرمان کمي عوض شده است. ابتدا فيلم‌نامه و داستان است که به فروش فيلم کمک مي‌کند و بازيگران در مرحله‌ بعدي هستند. در انتخاب بازيگران استار اصرار نداشتيم وي در پاسخ به اين پرسش که چرا اصرار داشته با بازيگران ناشناس همکاري کند، مي گويد: چنين اصراري نداشتيم. ما بازيگراني را انتخاب کرديم که مناسب نقش‌ها بودند و تصادفا همه‌ آنها ناشناس بودند. ضمن اينکه باران کوثري هم يکي از نقش‌ها را بازي کرده بود که بنابه دلايلي که هنوز نمي ‌دانيم چيست ناچار به تکرار صحنه‌هايش شديم.قرايي در پاسخ به اين پرسش که آيا فيلمش به سفارش منطقه گردشگري کرمان ساخته شده نيز مي‌گويد: به‌جز حوزه هنري که تمام سرمايه‌ فيلم را تامين کرد، هيچ نهاد ديگري از ما حمايت نکرد. ميرکريمي جهان‌بيني خاص خود را دارد اين کارگردان جوان درباره حضور رضا ميرکريمي در اين فيلم و نقش وي با توجه به اينکه تهيه‌کنندگي فيلم را عهده‌دار بوده، مي‌گويد: صاحب طرح فيلم رضا ميرکريمي بود و طبعا جهان‌بيني خاص خود را در قصه داشت. وجه تمايز ايشان با اغلب تهيه‌کنند‌گاني که پيش‌تر ديده بوديم اين بود که به کيفيت هنري اثر بيش از هر چيزي اهميت مي‌دادند. در پيش ‌توليد و فيلم‌برداري نظراتِ ايشان هميشه جهت بهبود کيفي فيلم بود.آقاي ميرکريمي همان وسواس‌ها و جزئي‌‌نگري‌‌هايي را که به عنوان کارگردان دارا بودند اينجا به عنوان تهيه‌کننده نسبت به فيلم داشتند. ميرکريمي سر لوکيشن مي‌آمد وي در پاسخ به اين سوال که ميرکريمي در طول فيلم‌برداري آيا سر لوکيشن مي‌آمدند يا خير، مي‌گويد: در طول فيلم‌برداري فيلم که در کرمان صورت مي‌گرفت، دو بار آمدند و پيشنهادهايي نيز مي‌دادند که در راستاي کيفيت کار بود. قرايي درباره تهيه‌کنندگي حوزه هنري نيز تصريح مي‌کند: فيلم سينمايي «خسته نباشيد!» با هزينه کمي ساخته شد. ابتدا قرار بود حوزه هنري 10 تله فيلم توليد کند که به پيشنهاد رضا ميرکريمي قرار بر اين شد تا به جاي آن تله‌فيلم‌ها، فيلم‌هايي سينمايي با هزينه محدود ساخته شود که يکي از آنها فيلم«خسته نباشيد!» بود. ساخت فيلم بودجه زيادي نداشت قرايي تاکيد مي‌کند: ساخت اين فيلم بودجه زيادي نداشت و بازيگران و همه عوامل يک چندم دستمزد خود را گرفتند و چندين برابر تلاش کردند تا محصولي با کيفيت توليد کنند. همه صرفه‌جويي‌هايي که از محل دستمزد بازيگران و عوامل شد برايمان امکان فيلم‌برداري بيشتر را فراهم کرد تا بتوانيم به کيفيت مورد نظرمان دست پيدا کنيم. فيلمي توليد شود که مخاطب ايراني بپسندد اين کارگردان درباره حضور فيلم در جشنواره‌هاي خارجي نيز مي‌گويد: هنگام ساخت فيلم تنها به ارائه ‌ محصولي با حداکثر کيفيت مي ‌انديشيديم. مي‌خواستيم فيلمي توليد شود که بتواند نظر مخاطب ايراني را جلب کند و حالا اگر بتواند نظر تماشاگران آنسوي مرزها را جلب کند، جاي بسيار خوشحالي دارد. قرايي درباره داوري‌هاي اين دوره از جشنواره فيلم فجر و اينکه «خسته نباشيد!» نتوانست در هيچ بخشي کانديدا داشته باشد: تاکيد مي‌کند: درباره داوري‌ها صحبت خاصي ندارم و داوري‌امري سليقه‌اي است و برايم رضايت تماشاگران بعد از تماشاي فيلم مهم‌تر از هر چيز ديگري است. وي درباره اکران فيلم و زمان مناسب اکران آن مي‌گويد: هنوز درباره اکران صحبتي نشده است. اما به نظرم اکران پاييزي براي اين فيلم‌ها مي‌تواند مناسب باشد و اميدوارم پاييز سال آينده فيلم اکران شود.وي در پايان به کارگرداني مشترک فيلم با حضور هاشمي اشاره کرده و تاکيد مي‌کند: اين فيلم به کارگرداني مشترک افشين هاشمي و من ساخته شد و اميدواريم در آينده نزديک نام ايشان هم در کنارِ من در تيتراژِ فيلم بيايد.