نگاهی به سریال «مدینه» مـــادرانـه

باني فيلم/ عاملي که باعث مي‌شود سريال «مدينه» پر بيننده ترين سريال ماه رمضان شود، آن هم با وجود جام جهاني و سه سريال ديگر، چيزي نيست جز سيروس مقدم. ديگر سيروس مقدم و گروهش فهميده اند که براي تماشاگر تلويزيون چه بسازند و نکته مهم سريال هاي مقدم اين است که داستاني ماورايي و دور از ذهن نمي سازد. اگر به کارنامه سريال سازي مقدم نگاهي کنيم، در مي يابيم در سال و در هر مقطعي سريالي مي سازد که با شرايط جامعه همگوني دارد و اين رمز موفقيت مقدم در پر بيننده شدن سريال هايش است. «مدينه» هم جزو همين موارد است؛ قصه اي شفاف و حرف روز جامعه و نگاه درستش به ربا خواري و اينکه ربا بلايي خانمان سوز است که اين روزها ربا دهنده و ربا گيرنده در جامعه کم نيستند و با ساخت چنين سريال هايي گوشزدي مي‌شود براي آدم هاي جامعه و اين خودش يک اطلاع رساني است که مقدم هميشه در اين امر کوشا بوده. اما اينکه گفته مي‌شود داستان «مدينه» يک قصه زنانه است، نه اين گونه نيست، چون مقدم قبلاً سريالي در همين موضوع ساخته است به نام «تا ثريا». سريالي زنانه با موضوع ربا خواري که آنجا ثرياي پنجاه و چند ساله خودش با ربا و حوادث جدي تر و خطيرتر مواجه بود و اينکه در «تا ثريا» ما با بي آبرويي يک زن ربا دهنده روبرو هستيم. ثريا زني بود از جامعه پايين با سطح فکر پايين تر. در «مدينه» يک جوان خام باعث مي شود يک خانواده از هم بپاشد و اينکه حالا روحي که نسبتاً سطح طبقاتي اش از ثريا به مراتب بالاتر است،‌ چقدر در اين ربا سهيم بوده، مهم نيست. مهم بهمن است که همه چيز را از دست مي دهد. حتي خانه و زندگي اش حالا اينکه روحي نماينده کدام مادراني است که به بچه خود نزول گرفتن را ياد مي دهد بماند. در کنار اين ها مدينه (زن باباي بهمن) که با اينکه مادر واقعي بهمن نيست مي کوشد تا بهمن را از بي راهه و نزول نجات دهد. مدينه از روحي مادرتر است، زني دلسوز، با ايمان و مهربان، براي آنکه راه درست را به بهمن نشان بدهد. او از همه چيزش مي گذرد، ولي اين وسط افلاطون که شخصيت مهمي است براي سريال در شخصيت پردازي اش کم گذاشته شده است و اينکه اصلاً نمي شود او را باور کرد او در يک تيپ باقي مي ماند و به درام هيچ کمکي نمي کند. مقدم چيزي را که خيلي خوب بلد است اذيت کردن شخصيت هاي سريال هايش است. شخصيت ها را اين قدر زجر مي دهد تا ببيند عکس العملشان چيست. به طور مثال بيتا براي چه بايد سر راه بهمن قرار بگيرد؟ يا اينکه جنازه جهان چرا نبايد پيدا شود و اين خانواده براي يادبود جهان به دريا بروند. اين هم باز نکته اي است. وقتي روحي براي اولين بار از مدينه مي خواهد تا قبر جهان را نشانش بدهد، آنها به دريا مي روند و گل به دريا مي ريزند اين دريا حکم يک آرامش را دارد. روحي که از دريا بر مي گردد ديگر آن آدم سابق نيست و مدينه را رقيب نمي داند بلکه با او رفيق مي‌شود، حالا اين دو رفيق که هردوشان خواسته شان يک چيز است و آن اين است که به مشکلات بهمن پايان دهند و او که دليل همه بد بياري هاي خانواده است، به راه راست هدايت کنند و بهمن بتواند به زن و بچه اش برسد، اما شخصيت بهمن نارس و اين از جانب مقدم فکر شده است. پسري کم سن و سال که زن و بچه نوزاد دارد و يک کارخانه را به دست او سپرده اند، اما او عاجز است. حتي آدمي مثل عبدي او را مسخره مي‌کند. بهمن نمي تواند راه درست را برگزيند، زيرا که ربا زندگي را از او گرفته است و کاملاً‌اين منجلاب که بهمن در آن فرو رفته،‌ قابل مشاهده بود. بهمن که کارخانه را به کس ديگري فروخته بود هر شب مي رود تا آنجا را ببيند و معلوم است که هنوز از کارش پشيمان نشده چون دوباره از دايي عزيز طلب نزول مي‌کند. مقدم به خوبي نشان داده است که شايد بده و بستان مالي بين ربا دهنده و گيرنده تمام شود، اما اثرات ربا تا سال ها در زندگي هر طرف وجود دارد و ما حتي بي خانمان شدن بهمن و مادرش را هم ديديم،‌ اما اينکه در قسمت آخر همه چيز رو به راه مي‌شود و اين خانواده کسب روزي حلال راه مي اندازند، کمي شاد کردن پايان سريال است. مثل «تا ثريا» آنجا هم که همه چيز به خير و خوشي تمام شد،‌ ثريا و دامادش غذاخوري راه انداختند، اينجا هم همين اتفاق مي افتد. اگر قرار به گوشزد کردن و اطلاع دادن به مخاطب است، بايد نشان بدهيم که چگونه يک خانواده با ربا بدبخت مي شوند. اگر اين کار حرام است چرا با گرفتن يک وام از بانک که آن هم اسپانسر سريال است، همه چيز به خوبي و خوشي تمام مي‌شود و همه حال و احوال شان نه مثل شرايط اول شان ولي صلح و صفا به زندگي شان بر مي گردد و تاوان مي‌دهند،‌ اما خيلي ناچيز و توبه اي هم در کار نيست و بهمن همان گونه گستاخ به آن آشپزخانه برمي گردد و همه چيز دوباره سر و سامان مي گيرد. «مدينه» نسبت به سريال هاي ديگر مقدم کمي جلوتر بود به لحاظ اينکه دوربين مقدم پخته تر و آرام تر شده و اين باعث مي‌شود که داستان هم با ريتم معقول تري جلو برود.