کجارو/ مردم غيور و هنرمند استان اردبيل از رژيم غذايي متنوع و مطبوعي برخوردارند که خوراکيهاي سنتي و محلي بسياري را در خود جاي داده است. با کجارو همراه باشيد تا به معرفي برخي از اين غذاهاي سنتي بپردازيم.
در بخش اول غذاهاي سنتي استان اردبيل، برخي از غذاهاي رايج و سنتي اين استان معرفي شد. در ادامه به معرفي تعداد ديگري از اين خوراکيهاي لذيذ و بومي خواهيم پرداخت.
چيغيرتما
چيغيرتما نوعي غذاي محلي و مخصوص استان اردبيل است که در برنامهي غذايي بسياري از شهرهاي کشور نيز با نامهاي ديگري رايج و شناخته شده است. چيغيرتما در زبان آذري به معناي اضافه کردن تخممرغ در آخرين مرحلهي طبخ غذا است که معمولا به املت گوجهفرنگي شهرت دارد. هرچند تنوع جالب و دوستداشتني از انواع چيغيرتما در کشور توسط بانوان کدبانو و خوشذوق ايراني تهيه و طبخ ميشود، مانند چيغيرتماي بوقلمون، دومبالان چيغيرتما و ...اما آنچه به عنوان غذاي بومي و محلي استان اردبيل مشهور و شناخته شده است، چيغيرتماي مرغ نام دارد. بانوان کدبانوي اين استان زيبا و دوستداشتني براي طبخ غذاي محلي و سنتي خود، علاوه بر پياز، روغن، تخممرغ، گوجهفرنگي، نمک، فلفل و کره از مرغ نيز در طبخ آن استفاده ميکنند که به چيغيرتماي مرغ معروف است. تهيه و آمادهسازي اين غذاي سنتي بسيار آسان و لذتبخش است. پيشنهاد ميکنيم، فرصت را از دست ندهيد و در منزل چيغيرتماي مرغ اردبيل را تهيه و ميل کنيد. نوش جان...
آش شير
تنوع آش و غذاهاي آبکي در استان اردبيل جالب و ستودني است. غذاهايي مقوي، سالم و در عين حال لذيذ و خوشعطر که هوش از سر هر انساني خواهد برد. آش شير يکي ديگر از غذاهاي سنتي و بومي استان اردبيل است. البته آش شير در مناطق ديگري از کشور از جمله استان آذربايجان شرقي و شهرستان تبريز نيز به عنوان غذاي بومي و سنتي محسوب شده و طرفداران بسياري را از آن خود کردهاست. قطعا کلسيم موجود در شير براي سلامت استخوانهاي بدن لازم و ضروري است که ميتوان با ميل کردن اين آش خوشمزه به اين مهم دست يافت. آشپزهاي استان اردبيل با استفاده از شير، گندم پوستشده، نخود، نمک، فلفل، گردو، کشمش و بادام به طبخ اين غذاي سنتي و بومي ميپردازند. البته برخي از مادران هنرمند استان اردبيل با توجه به ذائقهي افراد خانواده، مواد اوليهي ترکيبي را اضافه يا حذف ميکنند.
ترشي قورمه
از مسائل ژنتيکي و موروثي که بگذريم، ذائقههاي مختلف نسبت مستقيمي با اقليم محل سکونت افراد خواهند داشت. وضعيت آب و هوا، پوشش گياهي و مواد اوليهي بومي از جمله عوامل ديگري است که در شکل گرفتن سلايق غذايي افراد، موثر و قابل توجه است. استان اردبيل نيز از اين قاعده مستثني نبوده و به دليل نوع اقليم مناسب خود، از تنوع غذايي منحصربهفردي برخوردار است. ترشيقرمه غذايي است محلي و سنتي استان اردبيل که احتمالا به دليل استفاده از مواد اوليهي آن به اين نام شهرت يافته است. مادران و زنان کدبانو و هنرمند استان اردبيل با استفاده از پياز، زردچوبه، گوشت قرمز، لوبيا چشمبلبلي، آلوچهي خورشتي، زعفران و رب گوجهفرنگي اين غذاي محلي را تهيه و طبخ ميکنند. مردم اين خطه از سرزمين ترشيقرمه را با برنج، سبزيخوردن و ماست ميل ميکنند. البته ميتوان با توجه به ذائقهي افراد خانواده، چاشنيهاي ديگري را با اين غذاي لذيذ و خوشمزه سرو کرد.
دمييارما
يارما يا بلغور گندم، از غلات مفيد و تامينکنندهي مواد مغذي و مورد نياز بدن انسان به شمار ميآيد. غذاهاي متنوعي با استفاده از اين مادهي ارزشمند تهيه و طبخ ميشود که ميتوان به انواع آش، پلو، دسر و شيريني اشاره کرد. دمييارما غذايي است سنتي و بومي استان اردبيل که به دليل حضور بلغور گندم از طعمي دوستداشتني و لذيذ برخوردار است. آشپزهاي اين استان با ترکيب موادي مانند: بلغورگندم، هويج، سيبزميني، رب گوجهفرنگي، گوشت چرخکرده، پياز، روغن، نمک، زردچوبه و فلفل به طبخ و تهيهي اين غذاي خوشعطر و پرطرفدار بومي ميپردازند. بلغور گندم به دليل خواصي همچون تقويت سيستم دفاعي بدن، درمان يبوست، کمک به بهبود و تنبلي عملکرد رودهها و تاثير فراوان در ترميم سلولهاي پوستي همواره مورد توجه کارشناسان تغذيه و سلامتي قرار گرفته و يکي از بهترين مواد مصرفي خوراکي خواهد بود.
تاسکباب
تاسکباب يکي از غذاهاي اصيل ايراني است که در دو نوع مختلف تاسکباب مرغ و گوشت تهيه و طبخ ميشود. تاسکباب مرغ غذاي سنتي و بومي استان اردبيل محسوب شده و به دليل طعم و عطر فوقالعادهاي که دارد، از محبوبيت فراواني بين خانوادههاي اين استان برخوردار است. ترکيب موادي مانند: گوشت سينه و ران مرغ، سير، موسير، زنجبيل تازه، پودر زيره، چوب دارچين، گردو، تخم گشنيز، روغن زيتون، دارچين، عسل، گشنيز، زعفران و فلفل چيلي نتيجهاي شگفتانگيز و اشتهاآور درپي خواهدداشت و آن هم غذايي است لذيذ و خوشمزه به نام تاسکباب مرغ اردبيل که همراه نان، ماست و ديگر چاشنيهاي مورد علاقهي مردم اين خطه از کشور ميل ميشود. احتمالا به دليل صرف زمان نسبتا زياد و استفاده از مواد اوليهي مختلف در تهيه و طبخ اين غذاي سنتي، دفعات کمتري را نسبت به ساير غذاهاي مصرفي، در برنامهي غذايي روزانهي اعضاي خانواده از آن خود کند. اما طعم شگفتانگيز و فوقالعادهي تاسکباب مرغ اردبيل، ارزش صرف زمان را خواهد داشت.
گيلديک آشي (نسترن وحشي)
مصرف انواع گياهان و گلهاي خوراکي، به بخشي از فرهنگ و آداب غذايي مردم سراسر جهان تبديل شده است. با پيشرفت تکنولوژي در تمامي زمينهها بويژه در بخش پزشکي، بررسي خواص گياهان و سبزيجات خوراکي، امکانپذير و ميسر است. همين امر ميتواند بشر را به استفاده از مواد غذايي سالم، مغذي و مفيد راهنمايي و ياري دهد. در استان اردبيل نوعي آش محلي و سنتي تهيه و طبخ ميشود که بانوان کدبانوي اين استان با استفاده از نسترن وحشي آن را آماده ميکنند. گيلديک آشي، نامي است که به اين غذاي سنتي اختصاص يافته و طرفداران خاص خود را دارد. آشپزهاي استان اردبيل با استفاده از نسترن وحشي، آلبالوي خشک، آلوخشک، قيصي، حبوبات پخته ( نخود، لوبياقرمز، عدس، لوبياچيتي و لوبياسفيد)، کوفته ريزه تهيه شده با گوشت چرخکرده، برنج، رشتهي آشي، روغن، نعناع، نمک، زردچوبه و گردو به طبخ اين غذاي لذيذ و سنتي ميپردازند.
يرکوکي خورشي (خورشت هويج)
هويج يکي ديگر از مواد خوراکي مغذي و بسيار مفيد است که همواره مصرف آن از سوي پزشکان و کارشناسان تغذيه و سلامتي، توصيه شده است. مهمترين خاصيت هويج به دليل ويتامين A موجود در آن است که از ويتامينهاي مورد نياز بدن به شمار ميآيد. انسانها نيز استفاده از اين مادهي شگفتانگيز را در اولويتهاي برنامهي غذايي خود قرار داده و به روشهاي مختلفي آن را مصرف ميکنند. خورشت هويج يکي ديگر از غذاهاي سنتي و اصيل استان اردبيل است که طرفداران بسياري را در سراسر اين استان از آن خود کردهاست. البته ناگفته نماند که اين غذا يکي از خوراکهاي محلي و سنتي شهر تبريز نيز محسوب شده و خانوادههاي بسياري در اين شهر زيبا و دوستداشتي به طبخ و تهيهي آن ميپردازند. ميتوان اين غذا را با استفاده از هويج، گوشت قرمز، روغن، پياز، زعفران، رب گوجهفرنگي، نمک، آبليمو و آبغوره تهيه کرد.
خشيل
غذايي بسيار مقوي و لذيذ که معمولا هنگام فصول سرد سال تهيه و مصرف ميشود. اين غذاي سنتي يکي ديگر از خوراکيهاي محلي و بومي استان اردبيل محسوب ميشود که به دليل استفاده از شيرهي خرما و بلغور گندم بسيار مغذي و مناسب حفظ سلامت بدن به شمار ميآيد. البته اين غذاي اصيل در استان آذربايجان نيز به عنوان غذايي محلي و سنتي شناخته ميشود که علاوه بر فصول سرد سال يکي از غذاهاي رايج طبخشده در شب يلدا محسوب ميشود. مردم استان اردبيل با استفاده از بلغور گندم، آرد، کره، شيرهي خرما، دارچين و شکر به طبخ و تدارک خشيل ميپردازند. طعم شيرين اين غذاي بومي بسيار مطبوع و فوقالعاده است. پيشنهاد ميکنيم اين خوراک دوستداشتني را در منزل تهيه کرده و از ميل کردن آن در کنار اعضاي خانوادهي خود لذت ببريد.
در ارائهي اين مقاله سعي شد تا به معرفي برخي از راجترين و محبوبترين غذاهاي سنتي و بومي استان اردبيل بپردازيم. اميد است توانسته باشيم به اين مهم دست يابيم. اگر علاقهمند به شيرينيهاي سنتي اين استان زيبا و دوستداشتني کشور هستيد، منتظر مقالات بعدي کجارو باشيد.