فوايد استفاده از ظروف سفالي و آشپزي در قابلمه سفالي

نمناک/ در زمان هاي قديم، مردم روستاها آب را در کوزه هاي سفالي ذخيره و از قابلمه هاي سفالي براي طبخ غذا استفاده مي کردند که بسيار سالم بود و به طعم خوش غذا کمک مي کرد اما، اکنون با وجود انواع مختلفي از ظروف در بازار افراد تمايلي به استفاده از آن ندارند. بسياري از خانوارهاي شهري از ظروف سفالي به عنوان دکور بهره مي برند و آشپزي را در آنها دوست ندارند زيرا غذا کندتر از حد معمول طبخ مي شود به همين دليل در اين بخش به بررسي مزاياي استفاده از قابلمه هاي سفالي مي پردازيم.
طعم خوبي به غذا مي بخشند
ظروف سفالي از گل ساخته شده اند و ماهيت قليايي دارند، اين ويژگي ظروف آن را قادر مي سازد تا هنگام پخت با اسيدهاي موجود در غذا ارتباط برقرار کرده و آن را متعادل کند. اين ظروف نه تنها باعث سلامت غذا شده بلکه عطر و بوي خوبي به آن مي بخشد. غذاي پخته شده در ظروف سفالي غني از مواد معدني مختلف مانند آهن، فسفر، کلسيم، منيزيم و غيره مي شود.
ارزش غذايي را حفظ مي کنند
ظروف سفالي متخلخل هستند و باعث گردش مساوي گرما و رطوبت در طي فرآيند پخت شده ، با اين کار غذا مي تواند ارزش غذايي بيشتري را نسبت به غذايي که در انواع ديگر ظروف تهيه مي شود، حفظ کند همچنين، گوشت پخته شده در اين ظروف آبدار و لطيف باقي مي ماند.
براي سلامت قلب مفيد هستند
استفاده زياد از روغن براي پخت و پز يکي از دلايل اصلي افزايش وزن است. اگر مي خواهيد غذاهاي کم چرب داشته باشيد، ظروف سفالي يکي از بهترين گزينه هاست زيرا براي پخت غذا به روغن بسيار کم و در عوض به زمان بيشتري براي گرم شدن نياز دارند و فرآيند پخت و پز کندتر اتفاق مي افتد همچنين به حفظ رطوبت و روغن هاي طبيعي موجود در غذا کمک مي کنند.
عطر خوبي به غذا مي بخشند
رايحه واقعي غذا هنگام پخت در ظروف سفالي يا گلي حفظ مي شود. اين اتفاق به دليل خاصيت متخلخل بودن قابلمه هاي سفالي و همچنين روند کند پخت اتفاق مي افتد.
مقرون به صرفه هستند
قابلمه هاي سفالي تقريباً در تمام نقاط کشور به راحتي در دسترس هستند و اشکال و اندازه هاي مختلفي دارند، بنابراين مي توانيد قابلمه مناسبي را انتخاب کنيد. قابلمه هاي گلي نيز مقرون به صرفه هستند و به شما اين امکان را مي دهند که با کمترين هزينه غذا بپزيد.
صرفه جويي در شوينده
اين دسته از ظروف به راحتي شسته مي شوند و نياز به استفاده از مواد شوينده ي زيادي براي تميز کردن آنها نيست، از طرفي شستشوي اين ظروف زحمت خاصي نيز ندارد.
چگونه از ظروف سفالي استفاده کنيم؟
بخش مهمي از استفاده از هر نوع ظرف، رعايت اصول مراقبت و استفاده از آن است که اين موارد براي قابلمه ها و ظروف سفالي هم بايد رعايت شود، نکاتي شامل :
شست و شو
از آنجا که خاک رس متخلخل است، نمي توانيد آن را با صابون يا شوينده معمولي ظرفشويي بشوييد زيرا صابون در خاک رس فرو رفته و در نهايت به وعده غذايي بعدي که در قابلمه مي پزيد انتقال مي يابد پس، بايد قابلمه سفالي را با آب گرم و برس زبر تميز کنيد همچنين از جوش شيرين مي توان براي از بين بردن بوها استفاده کرد، خصوصاً اگر غذا را با پياز و سير پخته ايد. براي لکه هاي سرسخت، سنگ نمک را روي پد بريزيد و آن را به خوبي بشوييد سپس قابلمه را با آب داغ پر کرده و نيم ساعت صبر کنيد، آب را دور بريزيد و دوباره بشوييد.
کنترل دما
براي پخت غذا با اين ظروف روي اجاق گاز، با حرارت کم شروع کنيد و دما را به تدريج افزايش دهيد. معمولاً حرارت متوسط يا پايين بهتر است زيرا بالا رفتن يا کاهش ناگهاني دما منجر به ترک خوردگي مي شود.
ظروف سفالي داغ را روي سطح سرد قرار ندهيد، زيرا ترک مي خورد بنابراين هنگام برداشتن قابلمه داغ از روي گاز يا داخل فر هميشه روي يک حوله مقاوم در برابر حرارت يا سطح چوبي قرار دهيد. در صورت قرار دادن قابلمه داخل فر نيازي به گرم شدن فر از قبل نيست و اجازه دهيد تا دما به آرامي افزايش يابد.
آماده سازي قابلمه هاي سفالي قبل از اولين استفاده
قابلمه هاي سفالي را چند ساعت در آب غوطه ور کنيد همچنين مي توانيد آن را يک شب در سينکي پر از آب قرار دهيد سپس از داخل آب برداشته و بگذاريد کاملا خشک شود.
نکات قبل از پخت و پز با قابلمه سفالي
قابلمه هاي سفالي را قبل از پخت غذا به مدت تقريبي 15 تا 20 دقيقه در آب خيس کرده تا آب را جذب کند.
بخار آزاد شده با گرم شدن قابلمه به جلوگيري از خشک شدن غذا و حفظ طعم هاي طبيعي آن کمک مي کند.
از دماي مناسب اطمينان حاصل کرده زيرا افزايش يا کاهش ناگهاني دما ممکن است منجر به ترک يا شکستگي قابلمه شود.
قابلمه را در وسط فر قرار دهيد و بگذاريد تا آرام آرام گرم شود.
هميشه غذا را با حرارت کم يا متوسط بپزيد.
هرگز در حين گرم بودن قابلمه آب يا مواد غذايي سرد اضافه نکنيد زيرا ممکن است منجر به شکستگي يا ترک خوردگي شود و در صورت نياز فقط آب گرم اضافه کنيد.
جلوگيري از ترک خوردگي قابلمه سفالي
هر روغن گياهي که دوست داريد را به خوبي به سراسر قابلمه بزنيد.
3/4قابلمه را با آب پر کنيد و قبل از قرار دادن روي اجاق گاز درب آن را بگذاريد و به مدت 2-3 ساعت با دماي پايين روي حرارت گاز و يا در فر با دماي 350 درجه فارنهايت قرار دهيد.
قبل ازبرداشتن قابلمه از روي حرارت آن را 2 تا 3 ساعت بپزيد سپس اجازه دهيد قبل از شستشو خنک شود. اين فرآيند قابلمه را سخت مي سازد و از ترک خوردگي جلوگيري و به از بين بردن بوي خاک رس کمک مي کند.