چگونه رنگ‌ها بر روحیه، احساسات و رفتار‌ها تأثیر می‌گذارند؟

فرارو/ آيا وقتي در يک اتاق با رنگ زرد هستيد، احساس اضطرب مي‌کنيد؟ آيا رنگ آبي باعث آرامش و آسودگي شما مي‌شود؟ هنرمندان و طراحان داخلي از مدت‌ها پيش اعتقاد داشتند که رنگ مي‌تواند به طرز چشمگيري بر خلق و خو، احساسات و روان انسان تأثير بگذارد. «پابلو پيکاسو»، يکي از برترين و تأثيرگذارترين هنرمندان سده ۲۰ ميلادي، در يک اظهار نظري مي‌گويد: «رنگ ها، مانند اشکال، تابعي از تغيير در عواطف انسان هستند». در روانشناسي نوين، «رنگ» و رنگ‌ها از معيار‌هاي سنجش شخصيت به‌شمار مي‌آيند؛ چرا که هر يک از آن‌ها تأثير خاص روحي و جسمي را در يک فرد باقي گذارده و رنگ نشانگر وضعيت رواني و جسمي وي مي‌باشد. اين موضوع با توجه به پيشرفت‌هاي دو دانش فيزيولوژي و روانشناسي به اثبات رسيده است. ناگفته پيداست که انسان از روزگاران بسيار دور تاکنون تحت نفوذ و تأثير رنگ‌هاي پيرامون خود بوده است و در صد سال اخير که صنعت رنگ‌سازي به نقطه اوج تحول خود رسيده است، تأثير مزبور دو چندان شده و در همه ارکان زندگي روحي ما رخنه کرده است. رنگ ابزاري ارتباطي قدرتمند است که مي‌تواند براي نشان دادن عمل، تأثير خلق و خو و حتي تأثير بر واکنش‌هاي فيزيولوژيکي مورد استفاده قرار گيرد. برخي از رنگ‌ها با افزايش فشار خون، افزايش متابوليسم و فشار چشم همراه است؛ بنابراين هميشه اين پرسش مطرح است که رنگ‌ها دقيقاً چگونه در اين زمينه عمل مي‌کنند؟ و چگونه بر خلق و خو و رفتار انسان تأثير مي‌گذارند؟ وبسايت علمي verywellmind تلاش کرده است تا پاسخي براي اين پرسش‌ها بيابد. روانشناسي رنگ‌ها چيست؟ در سال ۱۶۶۶ ميلادي، دانشمند انگليسي «ايزاک نيوتن» کشف کرد که وقتي نور سفيد خالص از يک منشور عبور مي‌کند، به همه رنگ‌هاي قابل مشاهده تقسيم مي‌شود. نيوتن همچنين دريافت که هر رنگ از طول موج واحد تشکيل شده است و ديگر نمي‌توان آن را به ساير رنگ‌ها تجزيه کرد. آزمايش‌هاي بعدي نشان داد که مي‌توان از نور براي ايجاد رنگ‌هاي ديگر نيز استفاده کرد. به عنوان مثال، رنگ قرمزي که با نور زرد ترکيب شود، رنگ نارنجي را پديد مي‌آورد. برخي از رنگ ها، مانند سبز و سرخابي نيز هنگام مخلوط شدن، يکديگر را خنثي مي‌کنند و منجر به ايجاد نور سفيد مي‌شوند. اگر تا به حال نقاشي کرده ايد، پس حتماً متوجه شده ايد که چگونه مي‌توان رنگ‌هاي خاصي را براي ايجاد ساير رنگ‌ها مخلوط کرد. «اندرو اليوت» و «مارکوس ماير»، دو محقق سرشناس در زمينه رنگ‌ها مي‌گويند: «با توجه به شيوع و کاربرد گسترده رنگ ها، انتظار مي‌رود که مقوله روانشناسي رنگ‌ها توسعه چشمگير و مثبتي بيابد. اما جاي تعجب است که تا به امروز مطالعات تئوري و تجربي اندکي در مورد تأثير رنگ بر عملکرد روانشناختي انجام شده است. اغلب کار‌هايي که تاکنون انجام شده نيز بيشتر به دنبال دغدغه‌هاي کاربردي صورت گرفته و نه دقت‌هاي علمي» به دنبال عدم تحقيق کلي در اين زمينه، مفهوم روانشناسي رنگ به موضوع داغ زمينه‌هايي همچون بازاريابي، هنر، طراحي و ساير فعاليت‌هايي اين چنيني تبديل شده است. با اين حال اگر چه بخش عمده‌اي از شواهد موجود در چنين زمينه‌هايي در حال ظهور است، اما محققان و متخصصان چند اکتشاف و مشاهدات مهم راجع به روانشناسي رنگ و تأثير آن بر خلق و خو، احساسات و رفتار‌ها انجام داده اند. به عنوان مثال، در حالي که از رنگ سفيد در بسياري از کشور‌هاي غربي براي نشان دادن پاکي و بي گناهي استفاده مي‌شود، در برخي از کشور‌هاي شرقي به عنوان نمادي از عزاداري ديده مي‌شود. روي هم رفته روانشناسي رنگ به معني مطالعه تأثيرگذاري رنگ‌هاي موجود در محيط بر ذهن و حالات روحي افراد است. البته اين علم، يک شاخه جداگانه از روانشناسي نيست بلکه در ميان زيرمجموعه‌هاي مختلف روانشناسي، مي‌تواند بخشي از «روانشناسي شناختي» باشد. با وجودي که اثر رنگ‌ها تا حدودي ذهني است و در مورد اشخاص مختلف با جنسيت، سن و فرهنگ مختلف فرق مي‌کند، امّا بيشتر رنگ‌ها داراي معني و تاثير يگانه‌اي در سراسر جهان هستند. براي مثال رنگ‌هايي که در طيف قرمز قرار دارند به عنوان رنگ‌هاي گرم شناخته مي‌شوند که اين طيف دامنه‌اش از احساسات گرم و صميمانه تا احساس خشم و عصبانيت متغير است. روانشناسي رنگ‌ها و مطالعه رنگ‌ها به عنوان عواملي که بر رفتار و واکنش‌هاي افراد تاثير مي‌گذارند، اهميت و جذابيت فراواني دارد تا حدي که بعضي اوقات از تست روانشناسي رنگ‌ها براي شخصيت شناسي از روي رنگ مورد علاقه استفاده مي‌شود. البته تست رنگ شخصيت جوابي قطعي درباره شخصيت افراد به شما نمي‌دهد، اما مي‌تواند در شناخت بهتر برخي از ابعاد شخصيت مفيد باشد. چرا روانشناسي رنگ‌ها مهم است؟ اهميت روانشناسي رنگ‌ها از اين منظر است که مي‌توان از رنگ‌ها به عنوان عامل کمکي در درمان بيماري‌هاي مختلف، ايجاد تغييرات مثبت در فکر، ذهن و جسم، تنظيم اهداف شغلي با کاهش استرس شغلي و ارتقاء مهارت‌هاي ارتباطي استفاده کرد. روانشناسي رنگ همچنين به شکلي گسترده در بازاريابي و مسائل تجاري استفاده مي‌شود. بسياري از بازاريابان، رنگ را به عنوان بخش مهمي از بازاريابي مي‌شناسند، زيرا از رنگ مي‌توان براي نفوذ بر مصرف کنندگان از طريق کالا‌ها و خدمات استفاده کرد. به همين دليل است که شرکت‌ها هنگام تصميم گيري درباره لوگوي برند خود، با توجه به زمينه کسب و کارشان و يا معنا و مفهومي که مي‌خواهند به جوامع هدف برسانند، از يک ترکيب رنگي خاص استفاده مي‌کنند. اثرات روانشناختي رنگ‌ها چرا رنگ نيرويي قدرتمند در زندگي ما است؟ چه تأثيراتي مي‌تواند بر بدن و ذهن ما داشته باشد؟ اگرچه برداشت از رنگ تا حدودي ذهني است، اما برخي از جلوه‌هاي رنگي وجود دارند که معناي جهاني دارند. رنگ‌هايي در طيف رنگ قرمز، به عنوان رنگ‌هاي گرم شناخته شده اند که شامل قرمز، نارنجي و زرد مي‌شوند. اين رنگ‌هاي گرم مي‌توانند احساساتي شامل احساس گرما و آسايش تا احساس خشم و خصومت نشان دهند. رنگ‌هايي که در طيف آبي وجود دارد به عنوان رنگ‌هاي خنک شناخته مي‌شوند و شامل رنگ‌هاي آبي، بنفش و سبز مي‌شوند. اين رنگ‌ها اغلب به عنوان آرام توصيف مي‌شوند، اما مي‌توانند احساس غم و بي تفاوتي را به ذهن بسپارند. اما انسان‌ها چگونه به رنگ‌هاي مختلف پاسخ مي‌دهند؟ در ادامه مي‌توانيد برخي از اين تأثيرات را در رنگ‌هاي مختلف مشاهده کنيد: سياه اثرات مثبت: پيچيدگي، زرق و برق، امنيت، ايمني، کارايي اثرات منفي: سرکوب، سردي، تهديد، سنگيني رنگ سياه کاملا جذب کننده است. پيامد‌هاي روانشناسي رنگ سياه قابل توجه است. اين رنگ موانع محافظتي ايجاد مي‌کند، زيرا که تمام انرژي‌هايي را که به سوي شما مي‌آيد جذب مي‌کند و شخصيت شما را پنهان مي‌کند. سياه در اصل عدم وجود نور است، چرا که هيچ طول موجي منعکس نمي‌شود و بنابراين مي‌تواند تهديد کننده باشد؛ بسياري از مردم از رنگ تيره مي‌ترسند. اما از لحاظ مثبت نگري به صورت مطلق ارتباط برقرار مي‌کند. اين ارتباط پيچيدگي و برتري بي نظيري را به همراه دارد و به ويژه با رنگ سفيد خوب عمل مي‌کند. سياه ادراک سنگيني و جديت را ايجاد مي‌کند. سفيد اثرات مثبت: بهداشت، بي باري، وضوح، خلوص، پاکي سادگي، پيچيدگي، بهره وري اثرات منفي: ناباروري، سردي، موانع، عدم دوستي درست همانطور که سياه جذب کننده است، سفيد بازتابنده کامل است. در واقع، اين نيروي کامل طيف سفيد را در چشم ما نشان مي‌دهد. از اين رو، موانع ايجاد مي‌کند، اما موانع آن متفاوت از جنبه رنگ سياه است. سفيد از لحاظ روانشناسي رنگ بيانگر خلوص است. مفهوم ناپايداري نيز مي‌تواند جنبه منفي آن باشد. از لحاظ بصري، سفيد، يک درک فزاينده از فضا را مي‌دهد. اثر منفي سفيد در رنگ‌هاي گرم باعث مي‌شود که آن‌ها به نظر برسند و احساس خوبي ايجاد کنند. قرمز اثرات مثبت: قدرت جسماني، قدرت، گرما، انرژي، بقا، تحريک، مردانگي، هيجان اثرات منفي: اختلال، تجاوز، تاثير منفي بصري، فشار قرمز طولاني‌ترين طول موج را دارد و به همين دليل است که توجه ما را جلب مي‌کند. دليلي که از اين رنگ در چراغ‌هاي راهنمايي در سراسر جهان استفاده مي‌شود نيز همين خاصيت جلب توجه است. اثر رنگ قرمز فيزيکي است؛ به اين معني که احساسات را تحريک مي‌کند و نبض افراد را افزايش مي‌دهد. اين رنگ مربوط به اصل مردانگي است و مي‌تواند غريزه «مبارزه يا پرواز» را فعال کند. قرمز از لحاظ روانشناسي رنگ قدرت است. قرمزِ خالص، ساده‌ترين رنگ و بدون ظرافت؛ تحريک کننده و پر جنب و جوش و بسيار دوستانه است. در عين حال، آن را مي‌توان به عنوان رنگي تهاجمي‌نيز محسوب کرد. آبي اثرات مثبت: هوش، ارتباطات، اعتماد، کارايي، آرامش، وظيفه، منطق، خنکي، انعکاس، آرامش اثرات منفي: سردي، بي اعتمادي، عدم احساس، عدم دوستي آبي رنگ ذهن است و اساسا آرامش بخش است. اين رنگ به لحاظ ذهني تأثير به سزايي دارد و تاثير آن با واکنش فيزيکي که ما به رنگ قرمز داريم متفاوت است. آبيِ پررنگ تفکر ما را تحريک مي‌کند و آبيِ کم رنگ، ذهن و تمرکز را آرام مي‌کند. به نظر مي‌رسد اشياء آبي به اندازه قرمز به ما نزديک نيستند. رنگ آبي رنگ جهان است. با اين حال، آن را در روانشناسي رنگ، مي‌توان به عنوان رنگي سرد، بي ثبات و غير دوستانه هم شناخت. سبز اثرات مثبت: هماهنگي، تعادل، استراحت، عشق جهاني، آرامش، اطمينان، تعادل، صلح اثرات منفي: خستگي، رکود، خالي از انرژي، بي نظمي سبز رنگ تعادل است و بدان معني است که هر چيزي سر جاي خودش است و نيازي به تنظيم و تغيير نيست. هنگامي‌که به جهان نگاه مي‌کنيم، مي‌بينيم که حاوي مقدار زيادي رنگ سبز است، اين نشان دهنده حضور آب و قحطي کم است، بنابراين ما با رنگ سبز، به سطح بالايي از اطمينان مي‌رسيم. از منظر منفي، اين رنگ مي‌تواند رکود را نشان دهد. زرد اثرات مثبت: خوش بيني، اعتماد به نفس، عزت نفس، قدرت احساسي، دوستي، خلاقيت اثرات منفي: غير منطقي بودن، ترس، شکنندگي احساسي، افسردگي، اضطراب، خودکشي طول موج زرد نسبتا طولاني و اساسا تحريک کننده است. در اين حالت اين رنگ محرک احساس است، بنابراين زرد قوي‌ترين رنگ از نظر رواني است. زرد، روحيه ما و اعتماد به نفس ما را افزايش مي‌دهد؛ اين رنگ اعتماد به نفس و خوش بيني را بالا مي‌برد. اما استفاده بيش از حد از آن مي‌تواند باعث کاهش عزت نفس، ايجاد ترس و اضطراب شود. بنفش اثرات مثبت: آگاهي معنوي، مهارت، بينايي، لوکس بودن، اعتبار، حقيقت، کيفيت اثرات منفي: برون گرا، انحطاط، سرکوب، ناديده گرفتن کوتاه‌ترين طول موج براي رنگ بنفش است که اغلب به عنوان رنگ ارغواني توصيف مي‌شود. اين رنگ آگاهي را به سطح بالايي از ذهن، حتي به حوزه ارزش‌هاي معنوي مي‌رساند. اين رنگ بسيار درونگرا است و تفکر عميق يا مراقبه را تشويق مي‌کند و معمولا بهترين کيفيت ممکن را در اختيار قرار مي‌دهد. آخرين طول موج قابل مشاهده قبل از اشعه ماوراء بنفش، داراي ارتباط با زمان و فضا و کيهان است. استفاده بيش از حد از بنفش مي‌تواند درونگرايي را بيش از حد افزايش دهد. خاکستري اثرات مثبت: بي‌طرفي رواني اثرات منفي: عدم اطمينان، رطوبت، افسردگي، خواب زمستاني، کمبود انرژي خاکستري خالص تنها رنگي است که خواص روانشناسي رنگ مستقيمي ندارد. با اين حال، کاملا سرکوبگر است و زماني که جهان خاکستري مي‌شود، ما به طور غريزي شرايط را براي آماده شدن براي خواب زمستاني آماده مي‌کنيم. به غير از تن دقيق، خاکستري اثر متفاوتي روي رنگ‌هاي ديگر مورد استفاده دارد. استفاده از خاکستري معمولا عدم اطمينان و ترس از قرار گرفتن در معرض ديد را نشان مي‌دهد. نارنجي اثرات مثبت: راحتي، گرما، امنيت، حساسيت، اشتياق، فراواني، سرگرم کننده اثرات منفي: محروميت، سرخوردگي، نااميدي، عدم بلوغ از آنجا که نارنجي ترکيبي از قرمز و زرد است، رنگ تحريک کننده‌اي است و در واقع ترکيبي از بخش فيزيکي و عاطفي است. اين تمرکز ما بر مسائل فيزيکي – غذا، گرما، پناهگاه و ... – و حساسيت را افزايش مي‌دهد. اين رنگ از نظر روانشناسي سرگرم کننده است. اما اثر منفي آن مي‌تواند بر روي محروميت تمرکز کند، اين به احتمال زياد زماني است که نارنجي گرم با رنگ سياه استفاده مي‌شود. به همين ترتيب، استفاده بيش از حد از رنگ نارنجي، بيهودگي و فقدان ارزش‌هاي فکري را به دنبال دارد. صورتي اثرات مثبت: آرامش فيزيکي، پرورش، گرما، زنانه بودن، عشق، جنسيت، بقا اثرات منفي: مهار، ترس احساسي، تخريب، ضعف فيزيکي اين رنگ به صورت ته مايه‌اي از رنگ قرمز، از لحاظ جسمي ما را تحت تاثير قرار مي‌دهد، اما اين تاثير به اين شکل است که ما را آرام مي‌کند، نه تحريک. صورتي از لحاظ روانشناسي رنگ، يک رنگ قدرتمند و روان شناختي است. اين رنگ نشان دهنده اصل زنانگي و بقاي گونه است؛ اين رنگ پرورش دهنده و تسکين دهنده جسم است. استفاده بيش از حد از رنگ صورتي از لحاظ فيزيکي مي‌تواند تا حدي مخرب و سست کننده باشد. کاربرد روانشناسي رنگ‌ها در درمان بيماران چندين فرهنگ باستاني، از جمله مصري‌ها و چيني ها، «کروموتراپي» يا استفاده از رنگ‌ها براي درمان بيمارن را به کار گرفته اند. گاهي اوقات از کروتراپي به عنوان نور درماني يا رنگ شناسي نيز ياد مي‌شود. امروزه از رنگ شناسي به عنوان يک درمان جامع يا جايگزين استفاده مي‌شود. در ادامه نمونه‌هايي از کاربرد رنگ‌ها در درمان را مي‌توان ملاحظه کرد: از رنگ قرمز براي تحريک بدن و ذهن و افزايش گردش خون استفاده مي‌شود. تصور مي‌شود که رنگ زرد باعث تحريک اعصاب و پاکسازي بدن مي‌شود. از رنگ نارنجي براي بهبود ريه‌ها و افزايش سطح انرژي استفاده مي‌شود. اعتقاد بر اين است که رنگ آبي باعث تسکين بيماري‌ها و درمان درد مي‌شود. تصور مي‌شود رنگ نيلي، مشکلات پوستي را کاهش مي‌دهد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar