زن چگونه میتواند جلوی فرار مرد از پرداخت مهریه را بگیرد؟
فرارو/ بسيار ديده شده است مردي که ملزم به پرداخت مهريه شده قبل يا بعد از اقدام قانوني زن براي وصول، اموال و دارايي خود را به طرق مختلفي به ديگران انتقال ميدهد يا به عبارتي ديگر قصد فرار از پرداخت مهريه دارد. اغلب موارد هدف شوهر از اين نقل و انتقالات، خريد و فروش واقعي نيست، بلکه با اين عمل قصد محدودسازي دارايي خود را دارد تا دادگاه يا اجراي ثبت از وي مالي به دست نياورد و مهريه زوجه را از طريق توقيف و فروش آن وصول نکند. در اين نوشتار ميخواهيم به بررسي اين موضوع بپردازيم که انجام چنين اقدامي از سوي زوج چه مجازاتي دارد و اينکه اساسا زوجه به چه طريق ميتواند جلوي اين اقدامات را بگيرد. به موجب ماده ۲۱ قانون نحوه اجراي محکوميتهاي مالي انتقال مال به ديگري به هر نحو به وسيله مديون با انگيزه فرار از اداي دين به گونهاي که باقيمانده اموال براي پرداخت ديون کافي نباشد، موجب حبس تعزيري يا جزاي نقدي درجه شش (حبس بيش از شش ماه تا دو سال، جزاي نقدي بيش از بيست ميليون ريال تا هشتاد ميليون ريال) يا جزاي نقدي معادل نصف محکومٌ به يا هر دو مجازات ميشود و در صورتي که منتقلٌ اليه (کسي که مال به او منتقل شده است) نيز با علم به موضوع اقدام کرده باشد در حکم شريک جرم است. در اين صورت عين آن مال و در صورت تلف يا انتقال، مثل يا قيمت آن از اموال انتقال گيرنده به عنوان جريمه اخذ و محکوم ٌبه از محل آن استيفا خواهد شد. تقاضاي ابطال معامله به قصد فرار از دين در خصوص ابطال معامله به قصد فرار از دين بايد به اين نکته مهم توجه کرد که فقط انتقالي قابل ابطال است که به صورت صوري بوده باشد بنابراين معامله به قصد فرار از دين باطل نيست بلکه معامله به قصد فرار از دين صوري قابل ابطال است و قابليت استناد به شخص ثالث ندارد. ممکن است اين سوال برايتان مطرح شود که زوجه در چه زماني و به چه طريق ميتواند صوري بودن معاملات را ثابت کرده و تقاضاي ابطال آن را از دادگاه بنمايد؟ چنانچه معاملات، پس از حکم دادگاه مبني بر محکوميت زوج به پرداخت مهر انجام گرفته و يا پس از ابلاغيه دايره ثبت منعقد شده باشد، در رويه قضايي غالبا صوري و به قصد فرار از دين تلقي ميگردد. البته در اين موارد دادگاه قرائن و شواهد را هم بررسي ميکند به عنوان مثال در اغلب موارد فرد اموال خود را به خويشان نزديکش منتقل ميکند که اين امر به نوعي ميتواند حاکي از صوري بودن معامله مذکور باشد. دادخواست تامين خواسته؛ جهت جلوگيري از فرار از پرداخت مهريه همان طور که گفتيم ممکن است زوج به منظور فرار از پرداخت مهريه اقدام به انتقال اموال خود کند و بدين طريق اموال را از دسترس زوجه جهت مطالبه مهريه خارج کند حال ممکن است اين سوال برايتان مطرح شود که آيا زوجه ميتواند جلوي اين اقدامات را بگيرد؟ بهترين راه براي جلوگيري از انتقال اموال توسط زوج و به ضرر زوجه، درخواست قرار تامين خواسته به استناد ماده ۱۰۸ قانون آيين دادرسي مدني بدون توديع خسارت احتمالي است. در واقع تامين خواسته يکي از تدابير احتياطي است که به وسيله آن خواهان عين خواسته يا معادل آن را از اموال خوانده تا پايان دادرسي به حيطه توقيف درآورده از نقل و انتقال آن جلوگيري ميکند تا طلب خود را وصول کند. به موجب ماده مذکور خواهان (زوجه) ميتواند قبل از تقديم دادخواست يا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا يا در جريان دادرسي تا وقتي که حکم قطعي صادر نشده است در موارد زير از دادگاه درخواست تامين خواسته نمايد و دادگاه مکلف به قبول آن است يکي از موارد ذکر شده در ماده ۱۰۸ اين است که دعوا مستند به سند رسمي باشد. همان طور که ميدانيد مهريه در عقدنامه قيد ميگردد و از آن جايي که عقدنامه سند رسمي محسوب ميشود لذا زوجه ميتواند ضمن دادخواست مهريه از دادگاه تقاضاي صدور قرار تامين خواسته را بدون پرداخت هيچگونه مبلغي بنمايد. در اين حالت زوجه ميتواند جهت جلوگيري از نقل و انتقال اموال ميتوانند از دادگاه تقاضاي توقيف اموال به صورت اجرا قبل از ابلاغ کند. لازم به ذکر است که فرض قرار تامين خواسته زماني صادق است که مطالبه از طريق دادگاه باشد نه اجراي ثبت، چرا که اجراي ثبت چنين صلاحيتي ندارد. مهمترين قسمت کار پس از ثبت دادخواست تامين خواسته مهريه اين است که نبايد منتظر پيامک دادگاه براي ارجاع به شعبه باقي ماند و ميبايستي به سرعت از طريق سايت عدل ايران بررسي کرد که دادخواست به کدام شعبه ارجاع شده است تا در اولين فرصت به شعبه مراجعه شود و با ارائه ليست اموال دستور توقيف را از قاضي شعبه در اسرع وقت نماييم؛ بنابراين اول اموال توقيف ميشود و سپس زوج مطلع ميگردد و در ادامه دادگاه وقت رسيدگي براي دادخواست مهر تعيين ميکند توجه داشته باشيد که اگر ظرف مدت ۱۰ روز از زمان صدور قرار تأمين خواسته توسط دادگاه يا شوراي حل اختلاف، دادخواست اصلي مطالبه ثبت نشود، با درخواست زوج اموال از توقيف آزاد ميشود. لازم به ذکر است که اگر قصد توقيف مالي را داريد اول ميبايستي بررسي شود که جزء مستثنيات دين نباشد، چون در آن صورت حتي بعد از توقيف نيز با اعتراض شوهر، مال مذکور از توقيف خارج ميشود به موجب ماده ۲۴ قانون محکوميتهاي مالي مستثنيات دين عبارتند از: ۱- منزل مسکوني که عرفاً در شأن محکومٌ عليه در حالت اعسار او باشد. ۲- اثاثيه مورد نياز زندگي که براي رفع حوائج ضروري محکومٌ عليه (زوج) و افراد تحت تکفل وي لازم است. ۳- آذوقه موجود به قدر احتياج محکومٌعليه (زوج) و افراد تحت تکفل وي براي مدتي که عرفاً آذوقه ذخيره ميشود. ۴- کتب و ابزار علمي و تحقيقاتي براي اهل علم و تحقيق متناسب با شأن آنها ۵- وسايل و ابزار کار کسبه، پيشه وران، کشاورزان و ساير اشخاص که براي امرار معاش ضروري آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است. ۶- تلفن مورد نياز زوج ۷- اگر تنها محل درآمد زوج اجاره بهايي باشد که از مورد اجاره به دست ميآورد طبق تشخيص دادگاه نه مورد اجاره و نه اجاره بها قابل توقيف جهت وصول نيست مگر اينکه مازاد بر نياز معيشتي زوج باشد.