لکه‌بینی در خانم‌ها؛ دلایل و راهکارها

تبيان

بروزرسانی 1399/11/13 - 19:03

تبيان/ طبق گفته انجمن متخصصين زنان و زايمان، تقريباً همه زنان لکه بيني را در برهه‌اي از زندگي خود تجربه خواهند کرد. اما چگونه متوجه شويد که لکه بيني شما نگران‌کننده است؟ و چگونه مي‌توان آن را متوقف کرد؟
لکه‌بيني مي‌تواند به دلايل زيادي اتفاق بيفتد. لکه بيني در اصطلاح پزشکي به عنوان «خونريزي که به مراقبت بهداشتي نياز ندارد» تعريف مي‌شود. اما اين مسئله مي‌تواند اشکال مختلفي به خود بگيرد. «اولين و بارزترين آن‌ها لکه‌هاي خوني است که با پاک کردن يا روي محافظ بهداشتي يا لباس زير مشاهده مي‌شوند». گاهي اوقات لکه بيني باعث ترشح قهوه‌اي مي‌شود (فکر مي‌کنيم خون کهنه به همراه توليد طبيعي مخاط است)، که مي‌تواند با عفونت اشتباه گرفته شود، اما معمولاً با هيچ بو يا نشانه‌ي ديگري همراه نيست.

در ادامه دلايل احتمالي لکه بيني و آنچه در مورد آن طبيعي است را به اشتراک گذاشته‌ايم:
1. لکه بيني به دليل استفاده از IUD است
به گفته يکي از متخصصين زنان: IUD هاي هورموني مانند ميرِنا، جِي‌دس يا محصولات جديدتر مانند کايلينا (IUD با دوز هورموني پايين که تا پنج سال قابل استفاده است)، خونريزي را تا حدي با نازک شدن پوشش رحمي کنترل مي‌کند. پروژستين‌ها از رشد خارج از کنترل آستر داخلي رحم جلوگيري مي‌کنند؛ اما ممکن است اين هورمون کارش را بيش از حد خوب انجام دهد و بنابراين آستر رحمي کمي ناپايدار شده و فرو بريزد. اين امر مي‌تواند به پريودي تبديل شود که بسيار سبک است و به عنوان لکه بيني در نظر گرفته مي‌شود. پيگيري چرخه قاعدگي به شما کمک خواهد کرد. براي بعضي از خانم‌ها، به ويژه آن‌هايي که قبل از IUD دوره‌هاي سنگين قاعدگي داشتند، به جاي دوره سنگين، لکه بيني نامنظم يا لکه بيني با جريان کمتري را تجربه مي‌کنند. زنان بايد جوانب مثبت و منفي لکه بيني را نسبت به دوره‌هاي قبلي بسنجند، به خصوص اگر دوره‌هاي سنگين يا دردناک داشته‌اند.

2. اين مسئله به خاطر همان ورزشي است که انجام مي‌دهيد
دليل اينکه برخي زنان پس از مقاربت يا ورزش شديد دچار لکه بيني مي‌شوند اين است که اصطکاک دهانه رحم باعث ايجاد بعضي تحريکات مي‌شود. زناني که در حال انجام تمرينات سخت جديد هستند و به سرعت لاغر مي‌شوند نيز ممکن است به دليل تغييرات هورموني دچار لکه‌بيني شوند. سوزاندن سلول‌هاي چربي و کاهش وزن مي‌تواند موجب آزاد شدن استروژن‌ها در بدن شود و از آنجا که سلول‌هاي چربي به توليد برخي هورمون‌هاي جنسي کمک مي‌کنند، کاهش وزن مداوم مي‌تواند باعث کاهش سطح استروژن بدن گردد. اگر خانمي بيش از حد وزن کم کند، ممکن است پريودي او متوقف شود و لکه بيني رخ دهد. در اين وضعيت، شما بايد به دکتر خود مراجعه کنيد.

3. استرس داريد
استرس در لکه بيني و تغييرات چرخه قاعدگي نقش پيچيده‌اي دارد. احتمالاً افزايش کورتيزول (ناشي از استرس) بر سيستم سيگنالينگ بدن اثر مي‌گذارد و تغيير در هورمون‌ها باعث لکه بيني مي‌شود.

4. دچار اکتروپيون يا پوليپ هستيد
اگر لکه بيني قابل توجه يا آزاردهنده‌اي داريد، مراجعه به پزشک لازم است. پوليپ‌ها تومورهاي کوچکي در دهانه رحم هستند که در اثر تماس مي‌توانند خونريزي کنند. آن‌ها خوش‌خيم مي‌باشند اما در صورت آزاردهنده بودن مي‌توانند برداشته شوند. اکتروپيون يک وضعيت طبيعي است که در آن سلول‌هاي غده‌اي، آن‌هايي که شبيه پوشش رحم هستند، در دهانه رحم برجسته هستند. آن‌ها در صورت سوراخ شدن مي‌توانند به راحتي خونريزي کنند. در بعضي از مراکز [پزشکي] مي‌توان از نيتروژن مايع براي منجمد کردن اکتروپيون استفاده کرد تا از خونريزي بيشتر جلوگيري شود.

5. سطح پروژسترون و استروژن‌تان متعادل نيست
در اغلب موارد لکه بيني مي‌تواند نشانه‌اي از کاهش سطح هورمون‌ها باشد. کمي لکه بيني در پيرامون زمان تخمک‌گذاري، دو هفته قبل از سر رسيدن پريودي، مربوط به تغيير هورمون‌ها، طبيعي است. زناني که از لکه بيني آزار مي‌بينند مي‌توانند با پزشک خود در مورد گزينه‌هاي رفع اين مشکل صحبت کنند. رايج‌ترين گزينه امتحان يک قرص ضدبارداري است که غالباً از پروژسترون است و به ايجاد ثبات در لايه داخلي رحم کمک مي‌کند. مطالعات زيادي در مورد مکمل‌هايي که مي‌توانند به کنترل لکه بيني [مربوط به هورمون] کمک کنند، انجام شده است. متأسفانه، در حالي که مطالعات کوچک نويددهنده هستند، اما بيشتر مطالعات در مقياس بزرگ هيچ فوايدي براي مکمل‌هاي ويتامين B، ويتامين C يا آهن نشان ندادند.

6. لکه بيني ناشي از قرص‌هاي ضد بارداري شما است
در هر موردي که يک خانم در حين مصرف قرص، IUD مسي يا هورموني، مانند ميرنا، کايلينا از انواع جي‌دس، لکه بيني را تجربه کند، مي‌توان دليل اين مشکل را همين موارد دانست.
بيشتر بخوانيد
عوارض جانبي پيشگيري از بارداري هورموني
7. باردار هستيد
ممکن است برخي زنان تجربه يک خونريزي لانه گزيني را، زماني که بارداري اتفاق مي‌افتد، داشته باشند. هر قاعدگي نامنظم يا خونريزي نياز به انجام تست بارداري دارد. خونريزي‌هاي لانه گزيني همچنين دليل اصلي لکه بيني در زناني که بارداري برايشان دور از انتظار است و آن را با پريودي اشتباه مي‌گيرند، است.
بيشتر بخوانيد
لکه‌بيني اوايل بارداري نگران‌کننده نيست
8. نزديک دوران يائسگي هستيد
يائسگي زماني براي تحول است که مي‌تواند ۵ تا ۱۰ سال قبل از توقف پريودي، آغاز شود. برخي زنان لکه بيني را تجربه مي‌کنند زيرا ماهيانه يک تخمک آزاد نمي‌کنند، بنابراين بدنشان پريودي طبيعي را تجربه نخواهد کرد. ساير زنان، چنان که سطح هورمون‌هايشان افت پيدا مي‌کند، همان‌طور که پوشش رحم به حالت خواب مي‌رود، ممکن است خونريزي خفيف يا لکه بيني را تجربه کنند. در يک زن جوان سالم، لکه بيني نشانه هشدار يائسگي نيست.
بيشتر بخوانيد
يائسگي زودرس چيست؟
خب حالا چه کنيم؟
اگر لکه بيني به ندرت رخ مي‌دهد و هيچ علامت هشداري وجود ندارد، ملاقات با پزشک ضرورت ندارد. پريودي‌هاي نامنظم گاه‌به‌گاه و لکه بيني‌هاي جداگانه طبيعي هستند، اما چند بيماري مرتبط با لکه بيني وجود دارد که نياز به مراجعه به پزشک دارد.
توصيه متخصصين چيست؟ در جستجوي الگوها باشيد. لکه بيني‌ها چه زماني اتفاق مي‌افتند و در چه نقطه‌اي از سيکل قاعدگي‌تان رخ مي‌دهند. به داروي جديدي که در حال مصرف آن هستيد، يا هر چيز ديگري که در شيوه زندگي شما تغيير کرده است و ممکن است بر آنچه در رحم مي‌گذرد تأثير بگذارد، توجه کنيد.

خلاصه
1. در بيشتر موارد، لکه‌بيني‌هاي گاه‌به‌گاه جاي نگراني ندارد.
2. براي برخي از خانم‌ها طبيعي است که در آغاز يا انتهاي يک دوره قاعدگي، لکه بيني داشته باشند.
3. لکه بيني در چند ماه اول استفاده از هرگونه کنترل‌کننده بارداري، از جمله قرص و IUD معمول است.
4. مراقب لکه بيني‌هايي باشيد که مي‌تواند علامت هشداردهنده‌اي براي STD (بيماري‌هاي مقاربتي)، سرطان دهانه رحم (لکه بيني همراه با درد)، عفونت (همراه با تب يا ترشح)، بارداري، سقط جنين يا حاملگي خارج رحمي باشند.
5. سيگار کشيدن ميزان لکه بيني را افزايش مي‌دهد.