سریال «احضار» را با کودکان ببینیم؟

خراسان/ سريال «احضار» طبقه بندي سني دارد، سوال والدين اين است که آيا واقعاً مفاهيم سريال روي بچه ها تاثير منفي دارد؟ و اگر ذهن بچه را درگير کرد چه واکنشي بايد نشان دهيم؟
«بابا، مامان، مگه اين آقا تو تصادف نمرده بود؟ پس چه جوري داره با آدمها صحبت ميکنه؟ ميشه منم دوباره، مامانبزرگ رو که چند سال پيش فوت شده ببينم و باهاش حرف بزنم؟ و ... ». در سريال «احضار» که اين شبها از شبکه يک پخش ميشود، به ويژه در چند قسمت اخير شاهد احضار روح هستيم، روح فردي به نام کامراني که خواستگار دختري به نام مائده بوده است. هرچند به محض اينکه فيلم به چنين سکانسهايي ميرسد، لوگو 14+ بر قاب تلويزيون نقش ميبندد، اما باز هم ممکن است که بعضي والدين اين تذکر را جدي نگيرند و با کودکانشان به تماشاي اين سريال بنشينند. سريالي که سوالات زيادي در ذهن کودکان ايجاد خواهد کرد. به همين بهانه و در اين مطلب به 2 سوال پاسخ خواهيم داد: 1-چرا بايد اعلام خطر 14+ را جدي بگيريم؟ 2-اگر کودک اين سکانسها را ديد و برايش سوال ايجاد شد، چه واکنشي نشان دهيم؟
خيال بافيهاي خطرناک کودکان بعد از ديدن احضار
هميشه صحبت درباره مفاهيم انتزاعي مانند صلح، عدالت يا مفاهيم ماوراء الطبيعه مانند روح و جن براي کودکان دشوار است. به ويژه در سنين زير نوجواني، درک کودکان در محدوده عيني قرار دارد و صحبت از مسائلي که به چشم ديده نميشوند، بسيار سخت است. علاوه بر اين بيشتر والدين از چنين حوزههايي اطلاعات کافي ندارند، بنابراين نميتوانند کنجکاوي کودکان را به اندازه نياز برطرف کنند و همين باعث ميشود کودک براي کسب اطلاعات به حرفهاي همسالان بسنده کند يا بدتر از آن به تخيل خود پناه ببرد و سعي کند اين خلأ اطلاعاتي را با خيال بافي جبران کند.
چرا نبايد اين سريال را با کودکان ديد؟
فيلمهاي ترسناک با موضوعاتي مانند جن، روح يا آدم فضايي در عين حال که حوزه جذابي براي بچهها به شمار ميرود و ممکن است براي ديدن آنها اشتياق نشان بدهند، در بسياري از موارد آسيبزاست. به همين دليل همواره سعي ميشود براي جلوگيري از ترسيدن کودکان و عواقب آن، نمايش چنين فيلم و سريالهايي با محدوديت سني همراه باشد. هرچند که همين امر در بسياري از موارد باعث جلبتوجه ميشود و کودک اصرار بيشتري براي تماشاي آن دارد. در هر صورت به دليل اينکه بچههاي زير سن نوجواني(چهارده سال) همچنان از پردازش مفاهيم اين چنيني ناتوان هستند، توصيه ميشود که والدين به همراه فرزندشان کلاً از تماشاي چنين برنامههايي خودداري کنند؛ به اين دليل که نمي شود کل فيلم را ديد و از کودک انتظار داشت فقط لحظات ترسناک را نبيند. فراموش نکنيد اصولا مسائل ناشناخته هميشه باعث ترس ميشوند و همين ممکن است تبديل به نوعي دغدغه ذهني براي آنها شود.
از مثال کرمابريشم کمک بگيريد
اما چنان چه کودک برحسب اتفاق چنين برنامهاي را مشاهده کرد، چه کنيم؟ در اين مواقع بهتر است نگاهي به تجربيات پيشين کودک بيندازيد. تقريبا همه بچهها تجربه نوعي مواجهه با مرگ را داشتهاند. مثلا مرگ ماهي قرمز يا هر نوع حيوانخانگي، فوت يکي از آشنايان يا حتي پژمرده شدن گل و گياه ميتواند مصداقهايي از مرگ در نظر گرفته شود. در اين شرايط به کودک بگوييد همانطور که ماهي موقعي که ميميرد، نميتواند حرکت کند، غذا بخورد يا نفس بکشد انسانها هم پس از مرگ نميتوانند غذا بخورند، راه بروند، نفس بکشند يا صحبت کنند. مثال آوردن در فهم موضوع مرگ بسيار مهم است و باعث ميشود کودک بهتر موضوع را درک کند. حال براي توضيح مفهوم روح هم ميتوانيد از مثال ديگري استفاده کنيد. ما انسانها مانند يک کرم ابريشم هستيم. همان طور که کرم ابريشم روزي پيله را ميشکافد و پروانهاي زيبا از آن بيرون ميآيد و پرواز ميکند، هنگام مرگ هم از بدن خود بيرون ميآييم و به سمت پروردگار پرواز ميکنيم و ديگر نيازي به اين جسم نداريم.
از گفتن جزئيات ترسناک خودداري کنيد
اما در عين حال خاطر نشان کنيد که ديدن روح و صحنههاي اين چنيني صرفا در فيلمها اتفاق ميافتد تا هم صحنهها جذاب تر بشود و هم مخاطبان راحت تر بتوانند قصه را درک کنند وگرنه در عالم واقعيت، چنين چيزي اتفاق نميافتد و او ميتواند از اين بابت خيالش راحتتر باشد. سعي کنيد از دادن توضيحات با جزئيات بيشتر يا ترسناکتر خودداري کنيد و هرگاه کودک سوالي کرد که قادر به پاسخ گويي نبوديد خيلي ساده بگوييد، نميدانم، من هم اطلاعات کمي از اين قضيه دارم، بعضي موضوعات هستند که ما انسان ها قادر به پاسخ گويي به آنها نيستيم و براي هميشه به شکل راز خواهد ماند و ... .
در صورت نياز، درمان را سريعتر آغاز کنيد
سعي کنيد با تخيل خود به سوالات جواب ندهيد چون همين ممکن است شما را وادار به گفتن چيزهايي کند که سوالهاي بيشتري براي کودک ايجاد شود. اگر کودک شما در اين امر کنجکاوي بيشتري نشان داد، ميتوانيد از روان شناس کودک کمک بگيريد تا هم به سوالات کودک پاسخ داده شود و هم در صورت ترس و اضطراب هرچه سريعتر درمان آغاز شود. چون بسياري از بچهها با مواجهه با چنين صحنههايي دچار ترس از تاريکي، اضطراب جدايي و ... ميشوند و عملکرد کل خانواده را مختل ميکنند.
از نظارت بر فرزندتان در فضايمجازي غافل نشويد
به عنوان نکته آخر علاوه بر نظارت کافي بر فيلم و سريالهاي صداو سيما، والدين بايد بر ويدئوهايي که فرزندان آنها در فضايمجازي مشاهده ميکنند به ويژه در شرايط فعلي که حتي آموزش هم مجازي شده، نظارت داشته باشند زيرا در فضايمجازي دسترسي به محتواهاي ترسناک بسيار آسانتر است و خطرات بيشتري هم دارد.
نويسنده: دکتر ساحل گرامي| روانشناس کودک