چاقی یکی از عوامل ناباروری؛ اضافه وزن چه عوارضی برای مادر و جنین دارد؟

متخصصان زنان و زايمان و تغديه به خانم هايي که از اضافه وزن و چاقي رنج مي برند هشدار مي دهند که تا قبل از مطلوب نشدن وزنشان و مشاوره بارداري، اصلا اقدام به بارداري نکنند زيرا ممکن است حتي جنينشان را قبل از تولد از دست دهند و از نظر روحي آسيب جدي ببينند.

زندگي ماشيني و کم تحرکي و مصرف مواد غذايي فرآوري شده و ناسالم و همچنين دوري از ورزش کردن و بي تفاوتي نسبت به رژيم غذايي و وزن، از اصلي ترين دلايل بروز اضافه وزن است اما کمتر کسي از مضرات خطرناک اين عارضه براي خانم‌ها و حتي دختران جواني که در سن بلوغ هستند آگاه است. از خطرناک بودن اين عارضه براي دختران جوان مي توان به بروز ناباروري در آينده اشاره کرد.

مريم کاشانيان، استاد تمام دانشگاه شهيد بهشتي و جراح و متخصص زنان و زايمان در گفت‌وگو اظهار کرد: بعضي از خانم‌ها فکر مي‌کنند با هر وزن و وضعي و فقط در صورت ايده آل بودن شرايط اقتصادي مي‌توانند باردار شوند. در حالي که وضعيت بدني و سلامت جسمي يکي از اصلي‌ترين مولفه‌ها براي بارداري سالم است. 

کاشانيان افزود: وزن بالا در خانم‌ها قبل از بارداري بسيار خطرناک است و بايد جدي گرفته شود. اين در حالي است که تعداد خانم‌هايي که وزن بالا دارند و يا به چاقي مبتلا هستند و قصد بارداري دارند، نسبتا زياد است و اين دسته از خانمها بايد بدانند که اين اضافه وزن هم براي خودشان و هم نوزادشان، ريسک‌هاي بالايي دارد و هرچه وزن بالاتر باشد، خطرات احتمالي بيشتري بروز پيدا مي‌کند.

او ادامه داد: يک چهارم عوارضي که در دوران بارداري ايجاد مي‌شود مثل فشار خون بالا و ديابت بارداري و زايمان زودرس و جنين درشت و ... به دليل چاقي است و به طور کلي مي‌توانيم بگوييم تهديد وزن زياد آنقدر جدي است که بايد به خانم‌ها هشدار بدهيم تا قبل از کاهش اضافه وزنشان براي بارداري اقدام نکنند.

اين جراح و متخصص زنان و زايمان بيان کرد: چاقي مادر علاوه بر خطرات و تهديدات جدي که براي خودش ايجاد مي‌کند منجر به بروز مشکلات براي جنين و حتي در آينده و بعد از تولد در دوران کودکي فرزندش، خواهد شد.

او گفت: مادران بايد حتما قبل از بارداري ضمن رعايت يک رژيم غذايي مناسب و داشتن تحرک کافي و مداومت بر ورزش، با يک پزشک متخصص در ارتباط باشند و از او مشاوره و راهنمايي بگيرند تا بتوانند يک دوره بارداري سالم و بدون کمترين عارضه و ريسک داشته باشند.

او گفت: وقتي خانم‌ها به اين آگاهي برسند که در صورت کم کردن وزن مادر، ريسک مرگ جنين به حداقل مي‌رسد حتما اين موضوع را جدي خواهند گرفت.

کاشانيان گفت: به طور مثال، ديابت و فشار خون در زمان بارداري يکي از عوارض شايع در دوران بارداري است که با کنترل وزن مي‌توان آن را تا حد زيادي کاهش داد.

او افزود: مثلا خانمي که وزنش زياد است بايد بداند که لازم است اسيدفوليکي که براي پيشگيري از ناهنجاري‌هاي بارداري تجويز مي شود را با دوز بالاتر دريافت کند يا خانم‌هايي که وزن زيادي دارند، معمولا کمبود ويتامين دي دارند. يا در گروهي ديگر ريسک لخته شدن در بارداري اين افراد افزايش پيدا مي‌کند و آمار مرگ و مير بالايي دارد.

کاشانيان اظهار کرد: طبق آخرين بررسي ها در مقايسه‌اي که بين زنان بارداري که اضافه وزن داشتند و زناني که از وزن نرمال برخوردار بودند انجام شده، مشخص شده که ريسک خطرات و عارضه‌هاي خطرناک دوران بارداري مثل عوارض شديد قلبي و ريوي، بروز مشکلات کليوي و عفوني يا حتي مشکلاتي که منجر به لخته شدن خون مي‌شود و نياز به تزريق خون به مادر باردار مي شود و حتي مشکلات حين زايمان در بين افرادي که چاق هستند، دو برابر بيشتر است.        

اين جراح و متخصص زنان و زايمان بيان کرد: از ديگر عواملي که چاقي در دوران بارداري براي فرد ايجاد مي‌کند، بايد به افزايش ريسک سقط، بروز ديابت حاملگي يا ديابت نوع دو،  پر خطر بودن دو قلو و چند قلو شدن جنين، بروز زايمان زودرس به دليل عوارض مربوط به بارداري، افزايش ناهنجاري مادرزادي جنين، سخت و کندتر شدن مسير زايمان و جواب ندادن به روش‌هاي زايماني طبيعي  و  افزايش ريسک سزارين در اين افراد اشاره کرد.

او ادامه داد: جنين مادراني که اضافه وزن دارند، درشت‌تر از حد طبيعي است و ممکن است شانه نوزاد موقع تولد گير کند و به طور کلي خطرات مختلفي براي نوزاد ايجاد شود. همچنين بروز مسائل و مشکلات رواني مانند افسردگي دوران بارداري در افراد چاق شديدتر و حادتر از سايرين است. علاوه بر مادر احتمال بروز انواع و اقسام ناهنجاري‌ها براي جنين نيز ايجاد خواهد شد.

کاشانيان گفت: ريسک مرگ جنين داخل رحم و حتي ريسک خفگي و آسيب‌هاي جدي در دوران شيرخوارگي، بروز زايمان زودرس و تولد نوزادان ناقص و زودرس، از ديگر عوارض اين عارضه است.

او ادامه داد: بچه‌هايي که از مادران چاق متولد مي‌شوند در دوران کودکي بيشتر در معرض چاقي و مشکلات قلبي و متابوليک هستند، زيرا محيطي سراسر چربي در زمان رشد جنين در شکم مادر وجود داشته که تاثيرات مستقيم روي تولد و کودکي و رشد نوزاد، حتي بعد از تولد مي‌گذارد.

او گفت: از نظر عصبي و رواني نيز اين محيط جنين يک مادر چاق، روي بچه تاثير مستقيمي ميگذارد و مسير‌هاي نرمال مغز جنين را دچار مشکل مي‌کند و مسائلي مانند اوتيسم و بيش فعالي و حتي آسم را براي کودک در آينده ايجاد مي‌کند.

اين جراح و متخصص زنان و زايمان اظهار کرد: با يک مشاوره قبل از بارداري و استفاده از رژيم غذايي مناسب، داشتن وزن نرمال و فعاليت بدني، مي‌توان به راحتي جلوي تمام اين عوارض را گرفت. حتي اگر لازم است در بين خانم‌هايي که خيلي چاق هستند، بايد قبل از اقدام به بارداري، جراحي‌هاي مخصوص لاغري انجام شود تا از بروز حاملگي‌هاي پر ريسک جلوگيري کرد.

هشدار متخصصان در مورد چاقي خانم ها قبل از اقدام به بارداري بسيار جدي است و بعضي از خانم ها اگر عوارض جدي ناشي از اين چاقي را بدانند، حتما اقدام درستي انجام خواهند داد و حتي اگر جنينشان را از دست دادند، کادر درمان و ماما را متهم نخواهند کرد زيرا قبل از بارداري توسط مشاور مخصوص به آنها هشدارهاي لازم داده شده است.

به طور کلي براي همه زندگي و به ويژه مادر شدن و داشتن يک زندگي سالم و تولد يک نوزاد سالم بدون هيچ خطر و ريسک عارضه اي بايد در راستاي بهبود سبک زندگي و اصلاح روش هاي تغذيه اي قدم هاي جدي برداشت.

کورش صمدپور متخصص تغذيه و رژيم درماني در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: يک خانم براي بارداري نياز به تخمک‌هاي سالم دارد که بتواند در ماه يک تخمک آزاد کند و عمل لقاح صورت بگيرد. آزاد شدن يک تخمک سالم و خوب و ايده آل به شرايط خاصي نياز دارد.

صمدپور افزود: به غير از بعضي از بيماري‌ها که براي تخمک گذاري مشکل ايجاد مي‌کنند، يکي از شايع‌ترين عواملي که باعث مي‌شود تخمک گذاري صورت نگيرد، چاقي و اضافه وزن خانمها است.

او ادامه داد: وجود چربي‌هاي اضافي به ويژه در ناحيه شکم و پهلو باعث مي‌شود که عمل تخمک گذاري به خوبي صورت نگيرد و پديده‌هايي مثل تنبلي تخمدان و تخمدان پلي کيستيک براي فرد ايجاد شود.

اين متخصص تغذيه و رژيم درماني اظهار کرد: معمولا وقتي متخصصان زنان و زايمان، بررسي‌ها و آزمايشات کافي را انجام مي‌دهند و متوجه مي‌شوند که عامل و مشکل و بيماري خاصي وجود ندارد، اولين توصيه شان به مراجع اين است که فرد لاغر شود و وزنش را به حد نرمال و ايده آل برساند.

صمدپور بيان کرد: ما بار‌ها شاهد بوده ايم که خانم‌هايي که سال‌ها درگير مشکل ناباروري بوده اند و باردار نمي‌شدند، پس از مراجعه و کم کردن ۱۰ تا ۱۵ کيلو وزن، به راحتي باردار شده اند.

او افزود: در خيلي از موارد با رعايت رژيم غذايي صحيح و سالم و همچنين با داشتن فعاليت بدني کافي، حتي مي‌شود مشکلات مربوط به نازايي و تاخير در باروري را حل کرد.

صمدپور ادامه داد: داشتن وزن ايده آل و مناسب در خانم‌ها علاوه بر بهبود وضعيت باروري و مرتفع کردن مشکلات ناباروري، مي‌تواند در داشتن يک بارداري سالم و آسان نيزموثر باشد. افرادي که با وزن کم باردار مي‌شوند، از خظراتي مانند ديابت در دوره بارداري، مسموميت حاملگي، رشد نامناسب جنين و ... در امان اند .