جذاب ترین ها
برگزیده

چطور کودکانی باهوش تربیت کنیم؟

همشهري آنلاين

بروزرسانی 1400/05/07 - 09:30

همشهري آنلاين/ آيا شما هم به فرزندتان اصرار مي‌کنيد که مويز بخورد يا اينکه به نظر شما هوش يک استعداد ذاتي و ژنتيک است که خداوند از بدو تولد به ميزان متفاوت به افراد هديه مي‌کند؟
بهتر است نگوييد که دوست نداريد فرزند باهوشي داشته باشيد چون باور نمي‌کنيم. آنها که معتقدند «هوش» علاوه بر زمينه ژنتيک، تا حدي هم اکتسابي است و در طول زندگي و به نسبت شرايط محيطي از آغاز تولد تا بزرگسالي و براساس آموزش‌هاي فرد در او شکل مي‌گيرد، راه‌هايي را براي تقويت آن پيشنهاد مي‌کنند. به نظر مي‌رسد که هوش انسان، هم ارثي و هم اکتسابي است. در واقع با اينکه هوش پديده‌اي ژنتيک و استعدادي خدادادي است، توانايي‌هاي ذهني افراد طي دوران زندگي و از دوران کودکي آنها کم‌کم شکل مي‌گيرد. براساس تحقيقات علمي‌انجام شده، با به کار‌بردن روش‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي خاصي در زندگي روزمره و در فضاي آموزشي کودکان، مي‌توان قدرت تفکر و هوش آنها را پرورش داد. شما هم مي‌توانيد از اين 9 روش براي باهوش‌تر کردن فرزندتان استفاده کنيد.
بازي براي هوش
شطرنج، جدول، پازل و ديگر بازي‌هاي فکري، همگي براي مغز کودک همچون ورزش هستند. بازي‌هايي مانند سودوکو (جدول اعداد) علاوه بر اينکه مي‌توانند سرگرمي ‌لذت‌بخشي براي کودک شما باشند، تقويت‌کننده توانايي تفکر استراتژيک، حل مشکلات و تصميم‌گيري در وضعيت‌هاي پيچيده هستند. انواع بازي‌هاي فکري را در خانه داشته باشيد و علاوه بر اين، گاهي مسائلي را به طور خيالي طرح کنيد و براي حل اين مشکلات و مسائل ساختگي، از کودکان‌تان کمک بخواهيد. بگذاريد با وضعيت‌هاي دشوار و موقعيت‌هاي پيچيده تصميم‌گيري مواجه شده و راه‌هاي پيشنهادي خود را براي حل مسائل به شما بازگو کنند.
در جست‌وجوي دانش باش
محققين معتقدند که والديني که کودکان خود را به ارائه نظرات و ايده‌هاي جديد تشويق کرده و کنجکاوي آنها را مورد توجه و احترام قرار مي‌دهند، درس بزرگي به آنها داده‌اند؛ اينکه «جست‌وجوي دانش اهميت زيادي دارد». از کودکان‌تان در زمينه سرگرمي‌ها و علايقشان سؤالاتي بپرسيد و از کنجکاوي آنها حمايت کنيد، نکات و موارد جديد مربوط به سرگرمي‌هايشان را به آنها ياد دهيد و براي تشويق کنجکاوي‌هايشان، آنها را به گردش‌هاي آموزشي ببريد. گردش در موزه‌هاي تاريخي و طبيعي، رصدخانه و پارک‌هاي حيوانات از اين جمله‌اند.

ورزش، ورزش، ورزش!
مطالعات گروهي از دانشمندان آمريکايي نشان داده ارتباط مستقيمي‌ بين فعاليت‌هاي ورزشي کودکان دبستاني و موفقيت تحصيلي آنها وجود دارد. بنابر تحقيقات اين گروه، شرکت کردن کودکان در فعاليت‌هاي ورزشي، افزايش ميزان اعتماد به نفس، مهارت در کارهاي گروهي و توانايي‌هاي مديريتي و رهبري را به دنبال دارد. همچنين در مطالعات آنها ثابت شده بيشتر زناني که در موقعيت کاري در نقش‌هاي مديريتي و رياست موفق بوده‌اند، در دوران کودکي و نوجواني در فعاليت‌هاي گروهي و تيمي‌ ورزشي شرکت داشته‌اند. پس به جاي اينکه پس از خوردن شام، جلوي تلويزيون لم بدهيد، بهتر است با کودکتان توپ‌بازي کرده يا به پياده‌روي برويد. بد نيست کودک خود را به شرکت در تيم‌هاي ورزشي مدرسه‌اش تشويق کنيد.
شير مادر، عصاره هوش
شير مادر اولين غذاي مغز کودک است. تحقيقات انجام‌شده نشان مي‌دهد که شير مادر از 2 جهت براي کودک مفيد است؛ يکي اينکه از خطر احتمالي ابتلاي کودک به بيماري جلوگيري مي‌کند و ديگر اينکه به تنهايي يک غذاي کامل براي نوزاد است. دانشمندان دانمارکي به اين نتيجه رسيده‌اند که تغذيه نوزاد از سينه مادر، کودک را هم سالم‌تر و هم باهوش‌تر مي‌کند. مطالعات ايشان نشان داده کودکاني که در دوران نوزادي 9 ماه از سينه مادرشان تغذيه شده‌اند، به نسبت آنهايي که يک ماه يا کمتر شير مادرشان را خورده‌اند، بسيار باهوش‌ترند. پس اهميت شير مادر بايد از ابتدا مورد توجه قرار گيرد چرا که علاوه بر تضمين سلامتي نوزاد، براي آينده او و رشد مهارت‌هاي ذهني‌اش هم مفيد خواهد بود.
کامپيوتر در خدمت هوش
شايد تعجب کنيد چون بازي‌هاي کامپيوتري شهرت بدي پيدا کرده‌اند و بسيار مورد انتقاد قرار مي‌گيرند. بله، درست است که بسياري از آنها وحشيانه، بي‌فايده و غيرفکري هستند اما ما در مورد انواعي از بازي‌هاي کامپيوتري صحبت مي‌کنيم که مهارت‌هاي فکري و استراتژيک و قدرت تصميم‌گيري و خلاقيت کودک را پرورش داده و کارگروهي را به او آموزش مي‌دهند. امروزه در دنيا بعضي شرکت‌هاي معتبر ساخت بازي‌هاي کامپيوتري، در تلاش هستند تا بازي‌هاي آموزشي‌اي بسازند که پرورش‌دهنده حافظه و توانايي‌هاي ذهني کودکان خردسال (حتي کودکان نوپا) باشند. تحقيقات اخير نشان مي‌دهد کودکاني که انواع بازي‌هاي کامپيوتري آموزشي را بازي مي‌کنند، نسبت به آنهايي که اين بازي‌ها را تجربه نکرده‌اند از قدرت درک و تجسم تصويري بيشتري برخوردارند.
جالب است بدانيد معلمان بريتانيايي، امروزه در کلاس‌هاي درسشان از انواع بازي‌هاي کامپيوتري آموزشي استفاده مي‌کنند.
صبحانه يادت نره!
نتايج معتبر تحقيقات دقيقي که در دهه 70 ميلادي انجام شده، نشان داده است که خوردن صبحانه باعث تقويت حافظه، تمرکز و قدرت يادگيري مي‌شود. کودکاني که صبحانه نمي‌خورند، معمولا زودتر خسته شده و کم‌طاقت‌تر و زودرنج‌تر هستند. اين دسته از کودکان نسبت به آنهايي که روز خود را با خوردن صبحانه شروع مي‌کنند، از سرعت عمل کمتري برخوردارند. با وجود کمبود وقت و برنامه‌هاي روزانه شلوغ امروزي شايد، کمتر کسي فرصت پيدا کند که هر روز بنشيند و صبحانه مفصلي نوش جان کند. اما کودک خود را حتي فقط با خوردن يک ليوان شير هم شده، صبحانه‌خورده، روانه مهد کودک يا مدرسه کنيد تا تمرکز بيشتري داشته باشد.
خوب بخور تا باهوش بشي
قند، چربي‌هاي اشباع و ديگر خوراکي‌هاي بي‌فايده را از برنامه غذايي کودکان حذف کنيد و به جاي آن، مواد مغذي و مفيدي که به رشد ذهني آنها کمک مي‌کند، جايگزين کنيد. سال‌هاي اوليه دوران کودکي ـ به‌ويژه 2 سال اول ـ بسيار اهميت دارد و لازم است تمامي‌ مواد لازم را در رژيم غذايي کودک قرار دهيد.
براي مثال رشد شبکه مغزي کودک نياز شديدي به ميزان کافي آهن دارد چرا که در کودکان دچار کمبود آهن، جريان اعصاب کند مي‌شود. همچنين تحقيقات انجام شده نشان مي‌دهد که ميزان مقاومت در برابر بيماري‌ها در کودکاني که تغذيه سالمي‌ ندارند بسيار کم است. بنابراين تغذيه نادرست باعث مي‌شود کودکان از مدرسه و همسالان خود عقب بمانند و دچار افت تحصيلي شوند. پس اگر مي‌خواهيد کودکتان در مدرسه نمره بهتري بگيرد، به تغذيه او هم توجه کنيد.
دوستي که هوش هديه مي‌دهد
کتاب يکي از روش‌هاي مفيد قديمي ‌است که امتحان‌اش را پس داده اما بعضي مواقع در مقابل روش‌هاي تکنولوژيک امروزي براي تقويت هوش، دست‌کم گرفته مي‌شود؛ در حالي که کتاب قابل دسترس‌ترين، کم‌هزينه‌ترين و در عين حال موفقيت‌آميزترين روش براي آموزش و رشد ذهني کودکان در تمامي ‌سنين است. براي کودکان‌تان از سنين پايين‌تر کتاب خواندن را شروع کنيد. آنها را براي عضويت در کتابخانه ثبت‌نام کنيد و کتابخانه منزلتان را پُر از کتاب کنيد.