مادرانه/ سفره عقد يکي از سفرههاي سنتي ايراني است که در مراسم عقد و يا هنگام عروسي پهن ميشود و عروس و داماد بر سر آن مينشينند و به خطبه عقد گوش فرا ميدهند. سفره عقد در اکثر شهرهاي ايران رواج دارد.
در سفره عقد شش ظرف وجود دارد که هرکدام محتوي چيزي است که بيانگر آرزويي براي عروس داماد است. ظروف سفره عقد معمولاً شامل : گردو، بادام، فندق، نان و نبات و تخم مرغ ميباشند.
در ميان اين ظروف سفره عقد، ظرف هايي از شيريني و نان پنير وسبزي، جام هايي از عسل و ماست که کنايهاي از شيريني و ترشي در کنار هم در زندگي مشترک ميباشند قرار دارد . تخم مرغ در سفره عقد نمادي است براي باروري و زايش اولاد توسط عروس ونان نمادي براي برکت ورزق ورورزي است.نبات براي شيرين کامي و..
اجزاي سفره عقد به گواهي تاريخ يکي از رسوم و گزينش هاي پيشينيان بي حکمت و بي دليل نبود . در واقع گستردن بساط عقد پيش از عروس و داماد نوعي کارت تبريک گويا با آرزوي سعادت براي زوج جوان بود . با اين هدف وبه اين مضمون هر ترکيب و ماده اي که در سفره عقدبه کار مي رفت ، معنايي ويژه و زيبا در خود داشت . شايد امروز بيشتر عروس و داماد ها و اطرافيان آنها ندانند که معناي ترکيب سفره عقد چيست و در اساس به چه منظور ي گسترده مي شود . يعني از يک رسم پر معناي ديرين فقط صورت ظاهري آن حفظ شده و به جا مانده است.
قرآن مجيد:کتاب خدا به نشانه ي مورد تاييد قرار داشتن وصلت از سوي خداوند و طلب يمن و برکات الهي جلو آينه و بالاي جانماز قرار مي گيرد.
آينه: آينه يکي ديگر از اجزاي سفره عقد است، هچنان که در خريد عروسي آينه در سرلوحه و پس از قرآن مجيد قرار دارد ، در سفره عقد نيز در صدر سفره و رو به عروس و داماد قرار مي گيرد تا با نگريستن در آن دلهايشان نسبت به هم مانند آينه صاف و زلال باشد و سعادتمند شوند.
شمعدان:يک جفت شمعدان از ديگر اجزاي سفره عقد است،شمعدانها در دو سوي آينه جاي دارندو شمع هاي فروزان درون آنها هنگام جاري شدن صيغه عقد ،نشانه آرزوي روشنايي وگرمي در پيوند عروس و داماد است .
جانماز:جانماز هم يکي ديگر از اجزاي سفره عقد است.جانماز پيشاپيش آينه گسترده مي شود و روي آن مهر و تسبيح زيبايي قرار مي دهند تا گواهي بر پاي بندي زوج نسبت يه اصول دين اسلام باشد و تبرک آن شامل حال عروس و داماد شود .
کاسه نبات:کاسه نبات در يک سوي بالاي سفره عقد توده اي از نبات را به شکل زيباي قالبي خاص که گاه در چندين طبقه تهيه شده است ، قرار مي دهند . نبات نماد آروزي شيريني پيوند عروس داماد است که معمولا آن را از نبات اعلاي زعفراني تدارک مي بينند.
نقل و سکه :نقل و سکه نقل به نشانه ي شيرين کامي و سکه براي افزايش روزي عروس و داماد سر سفره ي عقد گذاشته مي شود . امروز مخلوطي از نقل سه مرواريد و پولک را در بسته بندي هاي کوچک يا اشکال ابتکاري ديگر قرار مي دهند واين تورها را با شکوفه و روبان تزيين مي کنند.سکه هاي ويژه سفره عقد ،طلايي رنگ است که روي آن مبارک باد يا نام مبارک حضرت مهدي (عج) ضرب مي شود .
تخم مرغ:يکي از اجزاي سفره عقد تخم مرغ است.تخم مرغ نماد تولد وتداوم نسل است از اين رو پيداست که نهادن آن بر سفره ي عقد به نيت ادامه نسل زن و مرد و باروري ازدواج آن دو مي باشد. معمولا براي تبرک تعداد تخم مرغ ها را پنج دوازده يا چهارده به نيت پنج تن دوازده امام (ع)و چهارده معصوم(ع)انتخاب مي کنند.
فندق گردو و بادام :فندق گردو و بادام اين خوراکي هاي مقوي و پر مايه الهي رانيز به نشان گسترده بودن سفره خوراک عروس و داماد و توانمندي آنها سر سفره عقد مي گذارند.
نان و پنير :نان و پنير نان نيز از ديگر اجزاي سفره عقد است.نان و پنير نان،را به نشانه ي برکت خداوند و پنير را با نيت وسعت روزي و سپيد بختي بر سر سفره عقد مي نشانند . امروز نان و پنير را به صورت لقمه هاي کوجک در مي آورند و با نايلون محافظ غذامي پوشانند. سبزي را به نشانه ي سلامتي سر سبزي و خرمي در سفره عقد مي گذارند.
گل:گل به نشانه شادابي و طراوات و به عنوان نمادي از زيبايي اين پيوند،سبدي از گل بر سفره عقد مي نشانند. همچنين براي آراستن اجزاي ديگرسفره عقد نيز از شاخه هاي گل و گلبرگ هاي رنگين استفاده مي کنند . گل سرخ يا رز نماد شناخته شده عشق در سراسر جهان است .شيريني آشکار است که شيريني به نشانه به ارمغان آوردن شهد خوشبختي بر سر سفره عقد مي نشيند.
ميوه:ميوه از ديگر اجزاي سفره عقد است.نهادن ميوه هاي رنگين بر سر سفره عقد به منزله برخورداري عروس و داماد از مواهب رنگارنگ الهي ونعمت هاي طبيعي زندگي است.
عسل: مراسم عسل در دهان همديگر گذاشتن پس از جاري شدن صيغه عقد به منظور آن که عروس داماد در آينده مايه ي شيرين کامي و دلارامي هم باشند.
کله قند:کله قند،از اجزاي ديگر سفره عقد است.ساييدن يک جفت کله قند هم شکل و هم اندازه روي پارچه اي بر سر عروس و داماد به نيت فروباريدن شادي و شييرني بر سر آنها طي زندگي مشترک صورت مي گيرد. تور قند ساييدن حرير تور با پارچه نازک سپيد رنگي را به شکل مربع يا مستطيل تهيه مي کنند تا کله قند ها روي آن بر سر عروس و داماد ساييده شود