بهداشت نيوز/ ورزش ميکنيد و بيشتر اوقات تغذيهتان سالم است. با توجه به اهميتي که به سالم بودن هر چيزي که در دهانتان ميگذاريد ميدهيد و ورزشي که ميکنيد، توانستهايد به وزن ايده آل برسيد، اما همچنان چربي شکمتان آزارتان ميدهد. فرقي نميکند چقدر سخت تمرين و تلاش ميکنيد، به نظر ميرسد نميتوانيد از شر چربيهاي شکم خلاص شويد. به راستي چه چيزي باعث ميشود با وجود سبک زندگي سالمي که داريد، شکمتان بزرگ و پُر از چربي باشد؟!
اين فقط شما نيستيد که در جدال با چربيهاي شکمتان موفق نيستيد، خيلي از خانمها حتي آنهايي که لاغرند با اين مشکل درگيرند. اگر تمام کارهايتان را درست انجام ميدهيد پس مشکل چيز ديگريست: استرس! استرسهاي روزمره که بيشتر ما با آنها مواجهيم، ميتوانند موجب انباشت چربي در اطراف شکم و کمر شوند، زيرا ترشح هورمون کورتيزول را افزايش ميدهند.
در مطالعهاي که انجام شد، زنان لاغر اندامي که چربي شکمشان بيشتر بود، در مواجهه با کارهاي استرس برانگيز در محيط آزمايشگاهي، کورتيزول بيشتري نسبت به زنان لاغري که چربي شکم نداشتند توليد کردند. همهي ما آستانهي تحمل خاصي براي استرس داريم و اگر فراتر از آن دچار استرس شويم و آن را کنترل نکنيم به ضرر سلامتيمان تمام خواهد شد. برخي از افراد ميتوانند بدون افزايش مداوم کورتيزول، استرسهاي زياد را کنترل کنند، اما عدهاي ديگر، در واکنش به استرسهاي جزئي زندگي نيز، کورتيزول زيادي توليد ميکنند.
چرا کورتيزول دردسر ساز است؟
کورتيزول که به نام هورمون استرس معروف است، هميشه هم بد نيست و شما نميتوانيد بدون کورتيزول زنده بمانيد. کورتيزول توسط غدد آدرنال که بالاي کليهها قرار دارند ترشح ميشوند. غدد آدرنال توسط مغز تحريک ميشوند تا در جواب به انواع فاکتورها، مانند استرس، کورتيزول ترشح کنند. کورتيزول خيلي کم، پيامدهاي منفي دارد، اما زياد آن نيز مضر است. کورتيزول نقش مهمي در تنظيم قند خون، عملکرد ايمني، تعادل مايعات و التهاب دارد. به طور طبيعي، شما زماني کورتيزول ترشح ميکنيد که تحت استرس زياد هستيد، اما ميزان آن آرام آرام به حد نرمال برميگردد. اگر کورتيزول به سطح نرمال برنگردد ممکن است در سطحي بالاتر از ميزان مطلوب باقي بماند.
چرا کورتيزول بالا مشکل ساز است؟
افزايش مزمن کورتيزول ميتواند منجر به افزايش وزن، بويژه در اطراف کمر و شکم شود که چند علت دارد. کورتيزول با افزايش احساس گرسنگي و تمايل به شيريني و کاهش حساسيت به انسولين، چاقتان ميکند. ميزان زياد کورتيزول (به دليل استرس) ميتواند توجيه کنندهي اين علت باشد که چرا وقتي استرس داريد تمايلتان به غذاهاي راحت و دردسترس زياد است. متاسفانه پُرخوري در واکنش به کورتيزول زياد، فقط مشکل را بدتر ميکند، زيرا مقاومت نسبت به انسولين ايجاد ميکند. توليد بيش از حد کورتيزول و به تبع آن، خوردنهاي هيجاني ميتواند تبديل به چرخهاي معيوب شود که براي سلامتي و دور کمرتان مضر است. ضمنا کورتيزول زياد، عملکرد ايمني را مختل ميکند، بنابراين بيشتر مستعد بيماري ميشويد و اين اتفاق نيز گوارش را مختل ميکند.
چرا چربي شکم براي سلامتي ضرر دارد؟
ذخيرهي چربي در اطراف شکم و کمر فقط به ايرادهاي ظاهري محدود نميشود بلکه براي سلامتي نيز مضر است. دور کمر بزرگتر از ۳۲ اينچ براي خانمها، از جنبهي سلامتي يک پرچم قرمز است. زيرا دور کمر زياد با اختلالات متابوليکي ارتباط دارد مانند مقاومت به انسولين و ريسک بالاي بيماريهاي قلبي و عروقي. داشتن چربي زياد در اطراف شکم و کمر، به مدل سيب (الگوي اندرويدي توزيع چربي در بدن) معروف است. اين مدل بيشتر در مردان ميانسال و زنان بعد از سن يائسگي متداول است.
مدل اندرويدي توزيع چربي با چربي عمقي بيشتر در اطراف اندامهايي مانند کبد مرتبط است که ميتواند مشکلاتي براي سلامتي ايجاد کند. تجمع چربي در اطراف کمر، نشاندهندهي چربي عمقي بيشتر است. سلولهاي چربي احشايي يا عمقي، سيتوکينهاي گوناگوني توليد ميکنند. سيتوکينها مواد التهاب برانگيز هستند. در زنان جوانتري که وضعيت متابوليکي سالمتري دارند، الگوي گلابي شايعتر است. در اين الگوي توزيع چربي، چربي در اطراف باسن و رانها پراکنده است. اين نوع چربي عموما زير پوستي است، نه عمقي. اين گونه چربي را ميتوانيد بين انگشتانتان بگيريد. از جنبهي سلامتي، داشتن چربي در اطراف باسن و رانها، سالمتر از داشتن چربي در اطراف شکم و کمر است.
مهار کورتيزول و چربي شکم
حالا چگونه ميتوانيم کورتيزول را پيش از اينکه تبديل به مشکلي در سلامتيمان شود کنترل کنيم؟ شما زماني کورتيزول ترشح ميکنيد که تحت استرس هستيد، چون بدنتان خطري را دريافت ميکند يا احساس ميکند تهديد شده است. اغلب اين خطرها و تهديدها، خطرات فيزيکي واقعي نيستند، اما بدن شما به چيزي در محيط تان بيش از حد واکنش نشان ميدهد. يکي از راههاي مهار واکنش کورتيزول، فرا گرفتن تکنيکهايي براي کنترل استرس است. مديتيشن، تاي چي و يوگا، سه نوع از ورزشهاي ذهني جسمي هستند که به کنترل استرس کمک زيادي ميکنند. پژوهشها نشان دادهاند يوگا و مديتيشن ميتوانند افسردگي و اضطراب را کاهش بدهند. هر دوي اينها منجر به افزايش ترشح کورتيزول ميشوند.
خواب کافي و با کيفيت نيز به کاهش کورتيزول کمک ميکند، زيرا کمبود خواب، فشار زيادي به بدن وارد ميکند. ورزش نيز براي مهار واکنش کورتيزول سودمند است. البته بايد بدانيد که مقدار متعادلي از ورزش، کورتيزول را پايين ميآورد و استرس را تسکين ميدهد، اما بيش از حد تمرين و ورزش کردن ميتواند اثر معکوس بگذارد و کورتيزول را بالا ببرد. داشتن رژيم غذايي متعادل و سالم که حاوي پروتئين کافي باشد و قند خون را تثبيت کند براي جلوگيري از افزايش کورتيزول لازم است. از مصرف قند زياد پرهيز کنيد و مقدار کافي از تمام ويتامينها و مواد معدني مورد نياز بدن براي عملکرد بهينه دريافت کنيد (مخصوصا منيزيم و ويتامين C). منيزيم و ويتامين C نقش بسيار مهمي در چگونه واکنش نشان دادن بدنتان نسبت به استرس دارند.
دليل ديگري نيز براي مهار کورتيزول وجود دارد. مطالعات نشان ميدهند کورتيزول زياد ميتواند به هيپوکامپوس مغز آسيب بزند. هيپوکامپوس، بخشي از مغز است که به حافظه و يادگيري مربوط ميشود. منيزيم که سرکوب کنندهي توليد کورتيزول است ميتواند جلوي ورود آن را به مغز بگيرد. برخي تحقيقها نشان دادهاند ويتامين C به کاهش توليد کورتيزول در واکنش به تمرينات شديد کمک ميکند.
حرف آخر
حالا ديگر ميدانيد که استرس چگونه باعث ميشود به سختي بتوانيد دور کمرتان را کم کنيد و اينکه چربي شکم، ريسک فاکتوري جدي براي سلامتي شماست. استرستان را کنترل کنيد و اجازه ندهيد او کنترل شما را به دست بگيرد!
بازار