روش اندازه گیری نبض و عدد نرمال آن برای هر سن
نمناک/ براي اطلاع از وضعيت ضربان قلب مي توانيد از روش هاي مختلف اندازه گيري نبض استفاده کنيد و با دانستن عدد نرمال ضربان قلب نسبت به سنتان از سلامت قلبتان مطلع شويد.
اندازه گيري نبض به روشي آسان
نبض به معناي انبساط شريان ها است . اين انبساط در اثر افزايش فشار خون به ديواره هاي الاستيک شريان ها که در هر ضربان قلب ضرب مي شود ايجاد خواهد شد . اين انبساط هنگامي که خون پمپاژ مي شود بالا رفته و به مرور زمان کاهش ميابد و محض پمپاژ مجدد استراحت مي کند.
اندازه گيري ضربان قلب به معناي ميزان نبض در يک دقيقه مي باشد . استراحت ضربان قلب به اين معناست که هنگامي که در حال استراحت هستيد تعداد نبض شما در دقيقه مي زند و اين امر معيار مهمي در سلامت ماهيچه هاي قلب مي باشد . علاوه بر اين ،دانستن اينکه چگونه ضربان قلب و تعداد نبض خود را بسنجيد مهم بوده و گاهي لازم است نبض فرزندتان را نيز بررسي کنيد.
سن و ميزان تناسب اندام تاثير زيادي در ضربان قلب در حال استراحت دارد .
اين موارد ضربان قلب شما را تا حدي تحت تاثير قرار خواهند داد :
درجه حرارت بدن
وضعيت بدن مانند دراز کشيدن ، نشستن و يا ايستادن
حالت عاطفي
مصرف کافئين
مصرف برخي داروهاي خاص
مشکلات اساسي قلب يا تيروئيد
نبض در نقاط خاصي از بدن که شريان ها بزرگتر بوده و همچنين نزديک به پوست هستند احساس مي شود. آسان ترين روش براي پيدا کردن نبض برروي مچ و يا گردن است . يک نبض سالم 60-100 بار در دقيقه مي زند.
نبضتان را کجاي بدن پيدا کنيد؟
قسمت هايي که پيدا کردن نبض در آن ها کمي آسان است عبارتند از:
کنار جمجمه سر
پشت زانوها
کشاله ران
قسمت داخلي آرنج هنگامي که بازو صاف رو به سقف مي باشد
قسمت بالايي و يا داخلي پا
روش هاي رايج اندازه گيري نبض
1. شريان زند اصلي که نحوه بررسي نبض توسط آن چنين مي باشد :
ابتدا انگشت اشاره و انگشت مياني را بر انتهاي مچ دست مخالف خود قرار دهيد ، فقط دقت کنيد که از انگشت شست استفاده نکنيد زيرا شمارش نبض سرخرگ توسط آن دشوار مي باشد.
هنگامي که اولين نبض را احساس کرديد تعداد آن را در هر 15 ثانيه بشماريد و تعداد کل را در عدد 4 ضرب کنيد . به عنوان مثال اگر تعداد نبض در هر 15 ثانيه 20 عدد بود پس ضربان قلب شما 80 بار در دقيقه مي زند.
2. شريان کاروتيد :
انگشت اشاره و مياني خود را در کنار ناي ( دقيقا زير استخوان فک ) قرار دهيد . در اين روش ممکن است براي شناسايي محل دقيق نبض کمي انگشتان خود را تغيير دهيد . تعداد نبض خود را در هر 15 ثانيه بشماريد و در نهايت تعداد بدست آمده را در عدد 4 ضرب کنيد.
3. نبض پدال :
دراين روش بااستفاده از قسمت بالايي پا (محلي که رکاب مي زنيد) مي توانيد تعداد نبض خود را بدست آوريد . براي شروع ابتدا انگشت اشاره و مياني خود را در بالاترين قسمت استخوان يعني امتداد قسمت بالايي پا قرار دهيد . هنگامي که اولين نبض خود را احساس کرديد هر 15 ثانيه يکبار آن را بشماريد و عدد بدست آمده را در 4 ضرب کنيد.
4. شريان بازوها :
اين روش بيشتر در خردسالان رايج است . براي انجام اين روش ابتدا بازوي کودک را کمي بچرخانيد تا محل خم شدن دست روبه روي شما و سقف قرار گيرد . انگشت اشاره و مياني خود را کنار محل خم شدن و زير استخوان بازو قرار دهيد و هنگامي که اولين نبض را احساس کرديد هر 15 ثانيه يکبار آن را بشماريد و در نهايت در عدد 4 ضرب کنيد.
5. بررسي ضربان قلب با يک دستگاه کمکي :
تعداد زيادي دستگاه وجود دارد که از طريق آن مي توانيد تعداد نبض و در نهايت تعداد ضربان در دقيقه را بيابيد که برخي از آنها عبارتند از :
دستگاه فشار خون خانگي
دستگاه هاي رديابي تناسب اندام
برنامه هاي موجود در گوشي هاي هوشمند
برخي از دستگاه هاي ورزشي
دقيق ترين ابزار بررسي ضربان قلب مانيتور بي سيمي است که بر قفسه سينه متصل مي شود . اين وسيله همانند دستگاه رديابي تناسب اندام است که بر مچ دست بسته مي شود.
دستگاه فشار خون خانگي و برنامه هاي موجود در گوشي هاي هوشمند به ترتيب دقت کم تري دارند. دستگاه هاي ورزشي نيز داراي يک گيره فلزي هستند که ضربان قلب را بررسي مي کنند اما دقيق نبوده و براي چک کردن ضربان قلب هنگام ورزش يک دستگاه تناسب اندام ديجيتال موثر مي باشد.
ضربان قلب نرمال بايد چه تعداد باشد؟
ضربان قلب به سن مربوط مي شود . سرعت ضربان قلب در حال استراحت در بزرگسالان از 60 تا 100 ضربان در دقيقه متفاوت است. تعداد ضربان قلب مردان نسبت به زنان پايين تر است و ميانگين سرعت ضربان قلب در حال استراحت در زنان در ميانه 70 تا 80 قرار دارد، اما در مردان حدود 70 است. علت اين تفاوت به قوي تر بودن عضله قلب در مردان مربوط است.
ورزشکاران ممکن است ضربان قلبي کم تر از60 بار در دقيقه در حالت استراحت داشته باشند براي محاسبه حداکثر ضربان قلب مي توانيد از معادله کم کردن سن خود از عدد 220 استفاده کنيد.
براي مثال اگر 45 سال سن داريد حداکثر ضربان قلب شما 175 بار در دقيقه مي باشد:
220-45=175
حداکثر ضربان قلب براي هر گروه سني به عبارت زير مي باشد :
اگر 20 ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما 200 بار در دقيقه و ضربان قلب هدف 120-170 بار در دقيقه است.
اگر 25ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما 195بار در دقيقه و ضربان قلب هدف 177-166بار در دقيقه است.
اگر 30ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما190 بار در دقيقه و ضربان قلب هدف 114-162بار در دقيقه است.
اگر35 ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما185 بار در دقيقه و ضربان قلب هدف111-157 بار در دقيقه است.
اگر 40ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما 180بار در دقيقه و ضربان قلب هدف108-153 بار در دقيقه است.
اگر45 ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما175 بار در دقيقه و ضربان قلب هدف 105-149 بار در دقيقه است.
اگر 50ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما 170بار در دقيقه و ضربان قلب هدف 102-145بار در دقيقه است.
اگر 55ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما 165بار در دقيقه و ضربان قلب هدف 99-140بار در دقيقه است.
اگر 60ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما160 بار در دقيقه و ضربان قلب هدف96-136 بار در دقيقه است.
اگر 65ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما155 بار در دقيقه و ضربان قلب هدف93-132 بار در دقيقه است.
اگر 70ساله هستيد ضربان قلب تخميني شما150 بار در دقيقه و ضربان قلب هدف90-123 بار در دقيقه است.
ضربان نبض غيرطبيعي نشانه چيست؟
اختلال ريتم قلب (آريتمي) سبب مي شود قلب با سرعت بيش از حد بالا يا بيش از حد پايين، يا با ريتم نامنظم بتپد.
"تاکيکاردي " که ناشي از آن است که گسيل پيام هاي الکتريکي که از حفره قلب منشا مي گيرند و در آن سرعت ضربان قلب به بالاي 100 تپش در دقيقه مي رسد .رسيدن سرعت ضربان قلب به 150 و بالاتر ناشي از عارضه اي است که "تاکيکاردي فوق بطني” نام دارد.
براديکاردي به عارضه اي مي گويند که در آن سرعت ضربان قلب به کمتر از 60 ضربه در دقيقه مي رسد و بيانگر آسيب ديدن قلب به علت حمله قلبي يا ساير بيماري هاي قلبي- عروقي يا مشکلات گره سينوسي- دهليزي است.
ميان فشار خون و سرعت ضربان قلب رابطه اي وجود ندارد، و ممکن است فشار خون بالا بوده اما سرعت ضربان قلب طبيعي باشد.
در هنگام فعاليت جسمي شديد سرعت ضربان قلب افزايش و اندکي فشار خون بالا مي رود . با پايين آمدن فشار خون ، بدن با افزايش سرعت ضربان قلب براي تشديد برون ده قلب به آن واکنش نشان مي دهد.
چه زماني بايد به پزشک مراجعه کرد ؟
ضربان قلب پايين را براديکارديا مي نامند که بايد تحت نظر باشيد.
در بزرگسالان سالم و يا ورزش کاران، ضربان قلب پايين و بدون علائم ، نشانه عضله قلب بسيار سالم است . چنانچه ضربان قلب شما از 60 بار در دقيقه کمتر است و درد قفسه سينه داريد به پزشک مراجعه کنيد.
ضربان قلب دائما بالا (بيش از 100بار در دقيقه هنگام استراحت) را تاکي کارديا مي نامند.
هنگام ورزش ، استرس و اضطراب ، بيماري و يا مصرف کافئين طبيعتاً ضربان قلب به اين مقدار خواهد رسيد اما اگر هنگام استراحت ضربان قلب شما بيش از 100 بار در دقيقه به همراه علائم زير بود حتما به پزشک مراجعه کنيد :
سرگيجه
ضعف
سردرد
اضطراب ناگهاني
درد قفسه سينه
تپش قلب
اگر احساس مي کنيد ضربان قلب شما يکي در ميان مي زند و يا ضربان بيشتري دارد معمولا ضربان قلب نا به جا ناميده مي شود و بسيار شايع است و بي ضرر! در اين شرايط درمان لازم نخواهد بود اما اگر ضربان قلب شما کمتر از 40 بار در دقيقه و يا بيشتر 120 بار در دقيقه مي زند بايد حتما به پزشک مراجعه کنيد.
ساير نکات:
نبض افراد دچار خونريزي ، ضعيف ولي تعدادش زياد است.
نبض افراد دچار اسهال و استفراغ شديد ضعيف و غير قابل لمس است.
با افزايش سن و رسيدن به بلوغ تعداد نبض کاهش مي يابد.
افراد با جثه بزرگ و ورزشکار تعداد نبضشان کمتر از افراد با جثه کوچک است.
از شريان بازويي در داخل و وسط بازو براي لمس نبض شيرخواران استفاده مي کنند.
با دانستن ضربان قلب و چک کردن آن هنگام ورزش مي توانيد روال تمرين خود را به حداکثر برسانيد.