همه گیری کرونا با واکسن تمام می‌شود؟

واکسن بيماري‌ها با هم تفاوت دارند، بعضي بيماري‌ها به دليل پيچيدگي ويروس هيچ واکسني ندارند مانند ايدز، يا به دليل ساده بودن بيماري نيازي به واکسن نيست مثل سرماخوردگي.

با واکسن بيماري‌هايي مانند فلج اطفال، آنفلوانزا، سرخک، سل و هپاتيت از کودکي آشنايي داريم و بعضي از آن را هر سال يا در سال‌هاي متفاوت تزريق مي‌کنيم. 

عملکرد واکسن چگونه است؟

ساده‌ترين تعريفي که پزشکان از واکسن دارند اين است که واکسن نمونه ضعيف شده يا کشته شده يک ويروس است و با وارد شدن به بدن شما آنتي بادي اين بيماري را ايجاد مي‌کند و شما را در برابر ابتلا به اين بيماري مقاوم مي‌کند.

اگر شما واکسن بيماري را تزريق کنيد در واقع در برابر ابتلا به آن بيماري ايمن هستيد و اين مسئله‌اي است که با توجه به گسترش ويروس کرونا همه به دنبال آن هستند.

ويروس کرونا حدود يکسال است آسيب‌هاي جبران ناپذيري بر پيکر زندگي مردم زده و جان بسياري از مردم را گرفته است. ويروس کرونا بعد از جنگ جهاني دوم يکي از پرتلفات‌ترين پديده‌هاي قرن اخير محسوب مي‌شود.

يکي از بحث‌هاي اصلي پيرامون ويروس کرونا درباره واکسن آن است. بسياري از شرکت‌هايي دارويي در جهان از جمله آمريکا، چين، روسيه و انگليس به دنبال ساخت واکسن کرونا هستند.

مهم‌ترين واکسن‌هايي که در اين راه موفق بودند از جمله واکسن فايزر، مدرنا و تا حدودي دانشگاه آکسفورد هستند که  آخرين مرحله باليني خود را با موفقيت پشت سر گذاشتند. واکسن فايزر ۹۰ درصد، مدرنا ۹۴.۵ درصد و واکسن دانشگاه آکسفورد ۷۰ درصد توانسته اند موثر عمل کنند و توليد کنندگان اين واکسن‌ها اميدوارند تا ۱۰۰ درصد هم ايمني موثر ايجاد کنند اما اين واکسن‌ها زماني به صورت رسمي به عنوان واکسن کرونا تاييد مي‌شوند که کاملا بي خطر و ايمن باشند.

علي فاطمي، نايب رئيس انجمن داروسازان ايران در اين رابطه توضيح داد: عملا يک نوع واکسن و يا دارو بايد ۴ فاز را طي کند تا مورد تاييد قرار بگيرد. اغلب واکسن‌هايي که ما مي‌شناسيم توانسته اند فاز ۳ را پشت سر بگذارند و فاز ۴ هم بعد از عرضه عمومي دارو مورد ارزيابي قرار ميگيرد.

معمولا يک واکسن پس از ساخته شدن در آزمايشگاه روي حيواناتي که از نظر ژنتيکي شبيه انسان هستند، آزمايش مي‌شوند. اگر ايمني آن اثبات شود و بتواند واکنش سيستم ايمني را موجب شود، مرحله پيش باليني را مي‌گذراند و سپس وارد مرحله آزمايش روي انسان مي‌شود که به آن آزمايش باليني مي‌گوييم.

اين بخش شامل سه فاز است و هر فاز از فاز قبل، زمان بيشتري طول مي‌کشد و همچنين تعداد افرادي که واکسن روي آن‌ها آزمايش مي‌شود در هر فاز بيشتر مي‌شود. در فاز اول، واکسن روي گروهي کوچک از افراد سالم امتحان مي‌شود تا از لحاظ عوارض جانبي بررسي شود. در فاز‌هاي دوم و سوم کارآيي واکسن مورد آزمايش قرار مي‌گيرد. در مناطقي که ميزان شيوع ويروس در آن‌ها بالاست مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد و پس از عبور از اين مراحل واکسن مورد نظر به صورت رسمي تاييد مي‌شود.

واکسن‌ها از نظر نحوه استفاده و عملکرد آن نوع‌هاي متفاوتي دارند، بعضي واکسن‌هاي کانديداي کرونا به صورت استنشاقي و بعضي ديگر واکسن عضلاني هستند. واکسن‌هاي فايزر و مدرنا از مکانيزم جديد و پيچيده‌اي بهره مي‌برند و با از استفاده از RNA پيام رسان باعث توليد آنتي بادي در انسان مي‌شوند، اما واکسن آکسفورد عملکردي ساده تر دارد و با استفاده از ويروس ضعيف شده سيستم ايمني افراد را تحريک مي‌کند.

واکسن‌هاي زياد وجود دارد که از مکانيزم‌هاي ديگري نيز بهره مي‌برند با اين حال هنوز نتوانستند ايمني و بي خطر بودن خود را اثبات کنند. بسياري از واکسن‌ها به دليل ايجاد عوارض جانبي، توليدشان متوقف شده و در حال بررسي هستند.

در اين روز‌ها با خبر‌هاي متعددي درباره توليد واکسن کرونا مواجه مي‌شويم، اما تعداد اندکي هستند که واقعا ايمن و کارآمد باشند و بيشتر اين خبر‌ها به دليل اهداف تجاري و سياسي منتشر مي‌شود. شايد جالب باشد بدانيد هر شرکتي که خبر از توليد واکسن کرونا مي‌دهد با افزايش چشمگير سهام مواجه مي‌شود و ارزش تجاري و حقوقي شرکت مورد نظر چند برابر مي‌شود.

سازمان بهداشت جهاني درباره توليد واکسن فايرز و مدرنا ابراز اميدواري کرده و اين واکسن‌ها را از کانديدا‌هاي اصلي براي مقابله با کرونا نام برده است.

ايران نيز در عرصه واکسن کرونا پيشرفت‌هاي قابل توجهي داشته و شرکت‌هاي دانش بنيان در حوزه پزشکي تلاش‌هاي زيادي براي توليد واکسن کرونا داشته اند.

مينو محرز عضو کميته علمي کشوري کرونا درباره وضعيت واکسن ايراني کرونا بيان کرد: واکسن ايراني کرونا به زودي وارد فاز مطالعات انساني مي‌شود و بعد از دو ماه و قبل از پايان سال به شرط کسب نتايج خوب، قابل استفاده براي مردم خواهد بود.

در هر صورت واکسن کرونا مسير طولاني را طي مي‌کند تا به دست مردم برسد و کرونا نيز طبق اعلام سازمان بهداشت جهاني حداقل تا دو سال آينده زندگي سراسر مردم جهان را تهديد مي‌کند. پس بهتر است همچنان با زدن ماسک، رعايت فاصله اجتماعي و شستن دست‌ها فرصت تاخت و تاز را از اين ويروس منحوس بگيريم.