وقتی معده فلج میشود
عصر ايران/ در شرايطي که دليل دقيق گاستروپارزي مشخص نيست، تصور بر اين است که با اختلالات سيگنال هاي عصبي در معده مرتبط باشد.
گاستروپارزي يا فلج معده اختلالي است که در آن تخليه غذا از معده بيش از حد طول مي کشد. اين اختلال به بروز علائم مختلفي منجر مي شود که از آن جمله مي توان به حالت تهوع، استفراغ، احساس پري، و تخليه کند معده که به آن تخليه با تاخير معده گفته مي شود، اشاره کرد.
به گزارش "هلث لاين"، گاستروپارزي مي تواند به دلايل مختلفي شکل بگيرد. هيچ درمان ريشهکن کننده اي براي گاستروپارزي وجود ندارد اما برخي روش هاي درمان پزشکي مي توانند به مديريت علائم آن کمک کنند.
دلايل گاستروپارزي چه چيزهايي هستند؟
در شرايطي که دليل دقيق گاستروپارزي مشخص نيست، تصور بر اين است که با اختلالات سيگنال هاي عصبي در معده مرتبط باشد. باور بر اين است زماني که اعصاب معده تحت تاثير يک سري از عوامل قرار مي گيرد، عبور غذا از اين اندام مي تواند به کندي صورت بگيرد. مشکلات ديگر مانند حساسيت بيش از حد معده به سيگنال هاي سيستم عصبي و ناتواني معده در ارائه واکنش درست به يک وعده غذايي نيز از جمله مواردي هستند که به نظر مي رسد موجب گاستروپارزي مي شوند.
بيشتر انواع گاستروپارزي در يکي از دسته هاي زير قرار مي گيرند:
- ايديوپاتيک يا ناشناخته
- مرتبط با ديابت
- پس از عمل جراحي
تقريبا 36 درصد موارد گاستروپارزي با دليلي قابل شناسايي ارتباط ندارند. اين موارد به عنوان ايديوپاتيک شناخته مي شود. بسياري از اوقات، گاستروپارزي پس از يک بيماري ويروسي رخ مي دهد اما اين شرايط به طور کامل درک نشده است.
يک دليل شايع آسيب ديدگي سيستم عصبي که بر گوارش تاثير مي گذارد، ديابت است، به ويژه مواردي که به خوبي کنترل نشده اند. قند خون بالا مي تواند به مرور زمان به اعصاب آسيب برساند.
عمل هاي جراحي که معده يا ديگر اندام هاي گوارشي درگير آنها بوده اند نيز مي توانند موجب تغيير سيگنال هاي ارسالي به معده شوند.
چه افرادي در معرض خطر ابتلا به گاستروپارزي هستند؟
شرايط سلامت ديگر نيز با گاستروپارزي مرتبط هستند اما شيوع کمتري دارند. از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- عفونت هاي ويروسي
- برخي انواع سرطان
- فيبروز سيستيک
- بيماري پارکينسون
- بيماري هاي خودايمني
- آميلوئيدوز، شرايطي که موجب انباشت غيرعادي پروتئين در اندام ها مي شود
- داروهايي که موجب کند شدن تخليه معده مي شود
- اختلالات تيروئيد
علائم گاستروپارزي چه چيزهاي هستند؟
شدت علائم گاستروپارزي مي تواند از خفيف تا شديد باشد که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- درد در قسمت بالاي شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- بي اشتهايي
- نفخ
- احساس پري پس از مصرف مقدا کمي غذا
- سوء تغذيه
- کاهش وزن ناخواسته
گاستروپارزي چگونه تشخيص داده مي شود؟
پزشک يک معاينه بدني را انجام خواهد داد و پرسش هايي را درباره سابقه پزشکي شما مطرح مي کند. براي حذف احتمالات ديگر، پزشک احتمالا برخي آزمايش ها را تجويز خواهد کرد که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
سونوگرافي. در اين روش از امواج صوتي براي ايجاد تصويري از اندام ها استفاده مي شود. از سونوگرافي مي توان براي حذف احتمال بيماري کبد، پانکراتيت، و بيماري کيسه صفرا استفاده کرد.
آزمايش خون. از اين روش مي توان براي بررسي ديابت و شرايط ديگر استفاده کرد.
آندوسکوپي فوقاني. در اين روش، پزشک معده را براي بروز انسداد يا شرايط ديگر بررسي مي کند.
زماني که پزشک احتمالات ديگر براي بروز علائم را بررسي کرد، آزمايش هايي را براي بررسي روند تخليه معده تجويز خواهد کرد. از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
آزمايش سينتيگرافي تخليه معده. اسکن تخليه معده شامل مصرف مقدار کمي غذا همراه با يک ماده راديواکتيو بي ضرر مي شود و پزشک مي تواند سرعت گوارش غذا و تخليه معده را مشاهده کند.
قرص هوشمند. قرص هوشمند کپسولي حاوي دستگاهي است که با کمک آن سرعت عبور غذا از دستگاه گوارش رديابي مي شود.
آزمايش تنفسي کربن. در اين آزمايش، توليد دي اکسيد کربن از طريق دستگاه گوارش رديابي مي شود.
گاستروپارزي چگونه درمان مي شود؟
اگر گاستروپارزي به واسطه شرايطي مانند ديابت شکل گرفته باشد، نخستين اقدام بهبود کنترل بر آن بيماري زمينه اي است. سپس، پزشک ممکن است داروها، تغييرات در رژيم غذايي، و در برخي موارد حتي عمل جراحي را توصيه کند.
دارو
پزشک شما ممکن است يک يا تعداد بيشتري از داروها را براي درمان گاستروپارزي تجويز کند.
از داروهايي که براي کنترل حالت تهوع و استفراغ ناشي از گاستروپارزي تجويز مي شوند مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- پروکلرپرازين (کومپرو)
- اندانسترون (زوفران)
- پرومتازين (فنرگان)
داروهاي ديگر عضلات معده را تحريک کرده و به گوارش کمک مي کنند که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- متوکلوپراميد (رگلان)
- اريترومايسين (EES)
- دومپريدون (موتيلين)
با اين وجود، اين داروها مي توانند موجب عوارض جانبي شوند. با پزشک خود درباره نقاط قوت و ضعف هر دارو صحبت کنيد تا بهترين گزينه براي شما انتخاب شود.
عمل جراحي
اگر به رغم مصرف دارو، سوء تغذيه يا استفراغ همچنان ادامه داشته باشند، پزشک ممکن است انجام عمل جراحي روي معده را مد نظر قرار دهد. هدف عمل جراحي براي گاستروپارزي کمک به تخليه کارآمدتر معده است.
يک محرک معده با عنوان تحريک الکتريکي معده (GES) مي تواند در معده قرار داده شود. اين دستگاه مورد تاييد سازمان غذا و داروي آمريکا براي افرادي که واکنشي به داروها نشان نمي دهند، استفاده مي شود. مطالعات نشان داده اند که در سال نخست پس از اين عمل جراحي، تا 97 درصد افراد داراي GES حالت تهوع و استفراغ کمتري را تجربه کرده و قادر به افزايش وزن خود هستند. اين دستگاه ممکن است اميد به زندگي مرتبط با گاستروپارزي را نيز افزايش دهد.
تغييرات غذايي
مراجعه به يک متخصص تغذيه بخشي رايج از درمان گاستروپارزي است. متخصص تغذيه مي تواند غذاهايي که بدن مي تواند راحتتر گوارش کند را پيشنهاد دهد که به بدن اجازه مي دهد مواد مغذي بيشتري را جذب کند. متخصص تغذيه ممکن است پيشنهادهايي به شما ارائه کند که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- مصرف چهار تا شش وعده غذايي در روز
- نوشيدن مايعات پر کالري
- محدود کردن يا پرهيز از مصرف الکل و نوشيدني هاي گازدار
- مصرف روزانه مولتي ويتامين، در صورت تحمل
- محدود کردن مصرف برخي انواع گوشت و لبنيات
- مصرف ميوه و سبزيجات به خوبي پخته براي کاهش ميزان فيبر موجود در آنها
- مصرف غذاهاي کم چرب
- پرهيز از غذاهاي سرشار از فيبر مانند بروکلي و پرتقال
- پرهيز از دراز کشيدن فوري براي استراحت پس از وعده هاي غذايي
- مصرف غذاهاي پوره شده يا مايع به جاي غذاهاي جامد
در صورت ابتلا به گاستروپارزي شديد، ممکن است قادر به مصرف غذاهاي جامد و نوشيدن مايعات نباشيد. در اين مورد، ممکن است تا زماني که شرايط شما بهبود يابد، به تغذيه از طريق لوله نياز باشد.
ترک سيگار نيز مي تواند براي شرايط کلي شما مفيد باشد.
گزينه هاي درمان تجربي
سم بوتولونيوم نوع A
سم بوتولونيوم نوع A ماده اي است که فعاليت عضله را کاهش مي دهد. استفاده از اين سم براي درمان گاستروپارزي و ديگر اختلالات گوارشي مورد مطالعه قرار گرفته است.
در برخي مطالعات، تزريق دارو در عضله اسفنکتر پيلوريک به بهبود گاستروپارزي کمک کرده است. با اين وجود، به واسطه نتايج متناقض و انجام مطالعات در مقياس کوچک، دانشمندان به اين نکته اشاره داشته اند که به انجام پژوهش هاي بيشتر در اين زمينه نياز است.
تحريک عصب واگ
عصب واگ براي گوارش اهميت دارد. پژوهشگران اميدوارند که تحريک عصب واگ به کاهش التهاب و مشکلات عصبي مرتبط با گاستروپارزي کمک کند. پژوهش ها در اين زمينه همچنان ادامه دارند.
عوارض گاستروپارزي چه چيزهايي هستند؟
علائم مرتبط با گاستروپارزي مانند استفراغ و بي اشتهايي مي تواند موجب کم آبي بدن و سوء تغذيه شود. کم آبي بدن و سوء تغذيه مي تواند موجب مشکلات متعددي از جمله موارد زير شود:
- بي تعادلي الکتروليت ها
- کاهش فشار خون
- افزايش ضربان قلب
- تنفس سريع
- کاهش خروجي ادرار
- ضعف سيستم ايمني بدن
- بهبود ضعيف زخم
- ضعف عضلاني
از آنجايي که گاستروپارزي موجب باقي ماندن طولاني مدت غذا در معده مي شود، مي تواند رشد بيش از حد باکتري ها را نيز به همراه داشته باشد. همچنين، غذا مي تواند سفت و سخت شده و توده هايي را شکل دهد که موجب حالت تهوع، استفراغ و انسداد در معده مي شود.
مديريت قند خون براي افراد مبتلا به ديابت اهميت دارد. گاستروپارزي مي تواند مديريت سطوح قند خون را دشوار کند.