۳ عامل بروز سرطان ها/ روش های طبخ گوشت و تاثیر آن بر بروز سرطان
ايسنا/ عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي و مدير واحد ترجمان دانش انستيتو تحقيقات تغذيه و صنايع غذايي کشور با بيان اينکه تغذيه ناسالم، کم تحرکي و اضافه وزن عامل حدود يک چهارم تا يک سوم سرطان ها است، گفت: رژيم هاي غذايي برپايه گياهخواري مي توانند به پيشگيري از بروز سرطان کمک کنند.
دکتر مرجان عجمي با اشاره به برخي از عوامل موثر در بروز سرطان، گفت: سرطان که با رشد غير نرمال و کنترل نشده سلول ها و گاهي حمله آن ها به بافت هاي مجاور همراه است، توسط برخي ترکيبات بيواکتيو موجود در مواد غذايي مي تواند ممانعت شود و يا حداقل بروز آن به تاخير افتد. مجموعه اي از عوامل ژنتيکي، محيطي و سبک زندگي مي توانند در ايجاد سرطان نقش داشته باشند. براساس گزارش انستيتو جهاني تحقيقات سرطان، حدود يک چهارم تا يک سوم سرطان ها به دليل تغذيه ناسالم، کم تحرکي و اضافه وزن است که اين امر با اتخاذ سبک زندگي سالم قابل پيشگيري است. کنترل وزن، انتخاب هاي درست غذايي و فعاليت بدني مهم ترين عوامل تعيين کننده و قابل اصلاح براي کاهش خطر بروز سرطان هستند.
وي افزود: تنظيم يک برنامه غذايي خوب، علمي همراه با هنرمندي و مهارت است، مهارتي که به موجب آن يک برنامه غذايي براي تمام گروه هاي سني خانوار، کافي از نظر تغذيه اي، مطابق با بودجه خانوار با رعايت اصل تنوع و تعادل و استفاده از همه ۵ گروه غذايي شامل گروه نان و غلات با تاکيد بر غلات کامل و نان هاي سبوس دار، انواع ميوه و سبزي با رنگهاي متفاوت، گوشت هاي کم چرب و انواع پروتئين هاي گياهي مثل حبوبات، لبنيات کم چرب، مغزها و دانه ها تنظيم و ارائه مي شود. محدود کردن قند، شکر، نمک، منابع حاوي چربي اشباع مانند روغن حيواني، دنبه، کره پاستوريزه و چربي ترانس مانند روغن نباتي نيمه جامد و کره گياهي مي تواند از بروز سرطان پيشگيري کند.
عجمي ادامه داد: بايد توجه کرد که بافت چربي بدن از لحاظ متابوليکي فعال است و استروژن و پروتئين هايي را مي سازد که باعث افزايش سطح انسولين وافزايش هورمون هايي مي شود که مي توانند در بدن التهاب ايجاد کنند. افزايش سطح انسولين با سرطان هاي آندومتر، پانکراس، کلون و پستان در ارتباط است. هرچه مدت زمان چاقي بيشتر باشد احتمال بروز سرطان هم بيشتر است. کربوهيدرات ساده مانند قند و شکر باعث افزايش سطح انسولين، فاکتورهاي رشد و IGF۱ مي شود که اين عوامل مي توانند به افزايش بروز سرطان کمک کنند.
لزوم تنظيم رژيم غذايي بر پايه پروتئين هاي گياهي
وي همچنين اظهار کرد: پروتئين ها بسته به منشاء و ميزان کل کالري دريافتي از رژيم غذايي مي توانند خطر ابتلا به سرطان را افزايش يا کاهش دهند. توصيه مي شود که رژيم هاي غذايي بر پايه پروتئين هاي گياهي تنظيم و استفاده شود. مصرف گوشت هاي فرآوري شده دودي، نمک سود و حاوي نگهدارنده مانند نيترات احتمال توليد نيتروزآمين و نيتروزآميد را افزايش مي دهد که خود موتاژن و سرطان زا هستند و مي توانند با بروز سرطان بويژه سرطان کولورکتال در ارتباط باشند، برخي مطالعات نشان داده اند احتمال ابتلا به سرطان کولورکتال در افرادي که هر روز ۵۰ گرم گوشت فرآوري شده(معادل يک هات داگ) مصرف مي کنند ۱۸ درصد افزايش مي يابد. مصرف گوشت قرمز نيز احتمال بروز سرطان هاي کلورکتال، پانکراس و پروستات را افزايش مي دهد.
انواع روش هاي طبخ گوشت و تاثير آن ها بر بروز سرطان
عجمي با اشاره به انواع روش هاي طبخ گوشت و تاثير آن ها بر بروز سرطان گفت: طبخ گوشت و سرخ کردن آن در دماي بالاتر از ۲۰۴ درجه سانتيگراد مي تواند موجب توليد آمين هاي آروماتيک پلي سيکليک شود که خود يکي از عوامل سرطان زا است. جالب است بدانيم خطر توليد ترکيبات سرطان زا به ترتيب با گريل کردن روي ذغال، شعله گاز و فر(آون) کاهش مي يابد. همچنين مرغ گريل شده کمتر از گوشت گريل شده ترکيبات آروماتيک توليد مي کند.
وي تاکيد کرد: رژيم هاي غذايي برپايه گياهخواري مي توانند به پيشگيري از بروز سرطان کمک کنند، فيبر بالا در اين نوع رژيم باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال مي شود. فيبر بيشتر موجب سيري بيشتر و در نتيجه چاقي کمتر مي شود. کاهش بافت چربي با کاهش توليد عوامل التهاب زا و کاهش خطر بروز سرطان ها مي تواند در ارتباط باشد. مصرف بيشتر آنتي اکسيدان ها، پلي فنول ها و ويتامين هاي C، E و سلنيم نيز به کاهش احتمال بروز سرطان کمک مي کند. کپسايسين که يک ماده فعال موجود در فلفل قرمز است داراي خاصيت سرکوب تومور و ضد سرطان است که مي تواند به کاهش بروز سرطان کمک کند.
عجمي همچنين گفت: همچنين کاتچين ها که پلي فنول هاي طبيعي موجود در چاي سبز هستند خاصيت آنتي اکسيداني بسيار قوي دارند. يک مطالعه کوهورت در طي ۱۰ سال نشان داده است مصرف چاي سبز به ميزان ۱۰ ليوان در روز احتمالا مي تواند خطر ابتلا به سرطان را در خانمها ۳/۷ سال و در آقايان ۲/۳ سال به تعويق اندازد. ليکوپن که يکي از کاروتنوئيد هاي موجود در گوجه فرنگي، هندوانه و گريپ فروت است و موجب رنگ قرمز اين موادغذايي ميشود، در مقابل بسياري از بدخيمي ها از جمله سرطان پروستات اثر محافظتي دارد.
اين عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با بيان اينکه توصيه مي شود يک رژيم غذايي متنوع و متعادل عمدتا بر پايه مواد غذايي گياهي داشته باشيد، گفت: در طول روز حداقل معادل دو تا ۲.۵ ليوان ميوه و سبزي بخوريد. غلات کامل و سبوسدار را جايگزين کربوهيدرات ساده و تصفيه شده کنيد و مصرف گوشت هاي فرآوري شده، قند، شکر و نمک و چربي را محدود کنيد. آب کافي بنوشيد و در طول هفته حداقل ۱۵۰ دقيقه ورزش کنيد.