قدیمی‌ترین امامزاده تهران کجاست؟

حوزه علمیه آیت الله شیخ محمد رضا تنکابنی و مسجد فیلسوف‌الدوله رشتی هم که هر دو به دوره ناصری تعلق دارند روبه‌روی امامزاده واقع شده اند و فضای این بخش از بازار تهران را به کلی تغییر داده اند.

نصرالله حدادی، امامزاده سید اسماعیل(ع) را نقطه عطفی در شکل گیری بازار تهران می داند و می گوید: «امامزاده سید اسماعیل(ع) از همان ابتدا آب‌انبار وسیعی داشته که کف آن را با لایه ای از سرب پوشانده بودند و آب بسیار خنکی را در خود حفظ می‌کرد. مردم برای تکریم امامزاده و نوشیدن آب خنک و گوارا به این مکان مراجعه می کردند و این گونه بود که بازار سید اسماعیل شکل گرفت و بعدها به بازار چاقوسازها منتهی شد و در ادامه به بازار علاف ها و علوفه فروش ها و نعلبندها رسید.»

یک روایت کمتر شنیده شده نیز درباره همسایگی مسجد فیلسوف‌الدوله رشتی در منابع مکتوب ثبت شده است. نقل است که وقتی این مسجد در حال ساخت بوده، فیلسوف‌الدوله دستور می دهد به احترام امامزاده سید اسماعیل(ع) که از نوادگان امام علی‌النقی(ع) بوده مناره ها را کوتاه تر از مناره های امامزاده بسازند.

حدادی روایت دیگری از قدمت و تاریخچه قابل اعتنای بنای امامزاده اسماعیل نقل می کند و می گوید: «آنطور که مسعود نوربخش در کتاب «تهران به روایت تاریخ» مدعی شده کتیبه‌ای که روی در قدیمی آستان امامزاده نصب شده به سال ۸۵۹ شمسی تعلق دارد که قدیمی ترین تاریخ در بناهای تهران به حساب می آید. این در که نوربخش از آن به عنوان اثری باستانی یاد می کند رو به ضریح باز می شد و شواهد تاریخی نشان می دهد بخشی از بقعه امامزاده سید اسماعیل(ع) به قرن نهم و بقیه به دوره قاجار تعلق دارد.»