برگی از تاریخ/ ایوان مخوف شاهزاده روسی

جام جم/ 485 سال پيش در روز 25 اوت سال 1530 ميلادي ايوان پسر گراندوک مسکو متولد شد.او بعدها با نام ايوان چهارم به تخت سلطنت روسيه نشست. ايوان 3 ساله بود که پس از مرگ پدرش گراندوک مسکو شد و در روز 16 ژانويه سال 1547 ميلادي در سن 16 سالگي با لقب تزار حکومت بر شاهزاده نشين مسکو و قلمروي آن روزگار روسيه را دست گرفت. ايوان هنگام آغاز سلطنت عنوان گراندوک را به تزار تغيير داد. تزار واژه تغيير يافته سزار است که در زبان آلماني نيز کايزر «قيصر» ناميده مي شود. روس ها قبلا امپراتور بيزانس و خان تاتار را با اين نام مي ناميدند. واژه تزار تا سرنگوني خاندان رومانف به عنوان لقب امپراتوران روسيه باقي ماند. ايوان چهارم خود را جانشين امپراتورهاي بيزانس «قسطنطنيه» مي دانست که يک قرن قبل از اين تاريخ امپراتوري آنها توسط عثماني ها منقرض شده بود. او با اتکا به مردم و طبقه اشراف که هنوز يک طبقه کوچک محسوب مي شد ، بويارها اربابان زمين دار بزرگ را مطيع کرد. او مي خواست کشورش را از زير سايه اشغال مغول ها که موجب عقب ماندگي روسيه شده بود بيرون آورده و به سطح کشورهاي غربي برساند. ايوان چهارم پس از نبردهاي بي وقفه با تاتارها که در پيرامون ولگا ، غازان و آستراخان مستقر بودند ، آنها را شکست داد. او با شکست دادن اعقاب دوردست مغول ها دروازه هاي سيبري بزرگ را گشود. پس از شکست خان مغول سيبري دهقانان روسي دست به مهاجرت به سيبري زدند. با اين حال ، ايوان چهارم از خان تاتار کريمه شکست سختي خورد و خان تاتار کريمه بي وقفه قلمروي او و حتي شهر مسکو را مورد تهديد قرار مي داد. ايوان چهارم در تلاش هايش براي گشودن دروازه هاي غرب و درياي بالتيک به روي روسيه نيز با ناکامي مواجه شد. ايوان چهارم در سنين سالخوردگي براي مقابله با تهديدهاي داخلي و خارجي به خود قدرت نامحدودي را براي اعمال نظر به روي زمين هاي ثروتمندان روسيه قديم داد. او بويارها را از ميان برداشت و 12 هزار خانواده اشراف زمين دار را از زمين هايشان بيرون راند و اموالشان را مصادره کرد. ايوان چهارم که به دليل سرکوب لقب ايوان «مخوف» را يافته بود براي مطيع کردن دهقان هاي روسي آزادي رفت و آمد آنها را محدود کرد نظام رعيتي را پايه گذاري نمود و به اين ترتيب طبقه روستايي روس تبديل به رعيت برده شدند. او پس از کشتار هزاران بويار دستور داد اهالي شهر نووگورد در شمال مسکو که شورش کرده بودند را در رودخانه غرق کنند. جنون مرگبار ايوان چهارم تا جايي پيش رفت که پسر بزرگش را به ضرب چوبدستي کشت. سرانجام ايوان مخوف در سن 55 سالگي در روز 18 مارس سال 1584 ميلادي درگذشت و در پي مرگش روسيه براي چندين دهه دچار آشوب ها و هرج و مرج گرديد. ايوان که در دوران جواني محبوب مردم روسيه بود در دوران سالمندي به دليل سرکوب و قتل بي رحمانه رعايايش لقب ايوان «مخوف» را يافت و نام خود را با اين لقب در تاريخ ثبت کرد.