برگی از تاریخ/ تولد «ابن‏ اثیر» مورخ اسلامی

برترين ها/ «عزالدين علي‌بن محمد» يا «عزالدين ابوالحسن جزري» ملقب به ابن اثير، مورخ اسلامي در چنين روزي در سال ۵۵۵ هجري قمري ديده به جهان گشود. «ابن اثير جَزَري» لقب سه برادر از اهالي جزيره ابن عمر در منطقه جزيره ابن عمر در نزديکي شهر موصل در عراق و جنوب خاوري ترکيه امروزي است که هر سه اديب، مورخ، راوي حديث و دانشمند برجسته‌اي در قرن ششم هجري بوده‌اند. «ابوالکرم محمدبن عبدالکريم موصلي جزري» از علماي شافعي بود که سه پسر داشت: پسر اول «ابوالسعادت مجدالدين مبارک‌بن محمدبن عبدالکريم» پسر دوم «ابوالحسن علي‌بن ابوالکرم محمد» از دانشمندان قرن ششم و صاحب اطلاعات وسيع در فقه و حديث و اصول و ادب بوده است. وي کتابهاي مهمي در ذکر لغات غريبه‌ي حديث، به نام «النهايه في غريب الحديث»، «الانصاف در تفسير»، «البديع در شرح فصول‌ابن دهان»، «الشافي در شحر فصول‌ابن دهان»، «الشافي در شرح مسند امام شافعي»، «جامع‌الاصول في احاديث الرسول» و «مناقب الاخبار» دارد. پسر سوم به نام «عزالدين علي‌بن محمد» يا «عزالدين ابوالحسن جزري» است که در بين اهل فن هر گاه ابن‌الاثير گفته شود مقصود همين علي بن محمد است. از بزرگترين و مشهورترين مورخان و محدثان اسلامي است. قبر او در نزديکي مرقد کاظمين است. ابن اثير از مردم جزيره‌ي ابن عمر از جزاير داخلي دجله در شمال موصل بود. او اوايل عمر خود را به تحصيل فنون ادب در موصل و بغداد و شام گذرانده و پس از آن که در تاريخ و لغت و انساب سرآمد مردم عصر خود شد در موصل انزوا اختيار کرده و اوقات خود را به تاليف گذراند. بزرگ ترين و معروف‌ترين کتاب او تاريخ بزرگ اوست به نام «الکامل في التاريخ» که تاريخ عمومي عالم است سال به سال از ابتداي خلقت تا سال دو سال پيش از مرگ مولف و در اين تاريخ ابن اثير که خود معاصر با استيلاي مغول بوده از اواخر عهد قراختائيان و خوارزمشاهيان تا اواخر ايام «سلطان جلال الدين منکبرني» وقايع را به دقت ضبط کرده و او اولين مورخي است که وقايع دوره‌ي استيلاي قوم مغول را نسبتاً مفصل در کتاب خود آورده است و در جمع‌آوري آن‌ها از مردم نهايت کوشش را به کار برده است و به همين جهت کتاب او يکي از مهم ترين منابع تاريخ مغول به شمار مي‌رود. آثار ابن اثير «اسد‌الغابه في معرفة الصحابه» در احوال هفت هزار و پانصد تن از صحابه‌ي محمد کتاب تاريخ اتابکان موصل کتاب تحفة العجائب و طرفة الغرائب کتاب جامع الکبير في علم البيان کتاب جامع الکبير في علم البيان «الکامل في التاريخ» که وقايع مهم جهان را از اول آفرينش تا سال ۶۲۷ هجري قمري در آن نوشته‌ است و به تاريخ ابن اثير معروف است. کتاب «اللباب في تهذيب الانساب» که آن‌را از کتاب «انساب سمعاني» خلاصه کرده‌ است. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد