خواص گیاهان/ دنیای اعجاز‌آور گیاهان دارویی

روزنه/ انسان‌ها هزاران سال است که از برخي خواص گياهان دارويي آگاهند و از آن‌ها براي درمان بيماري‌ها استفاده مي‌برند. در اين گالري تصويري نگاهي داريم به دنياي عجيب گياهان دارويي که ۱۵ هزار نوع آن در خطر انقراض قرار دارند. طب سنتي و مدرن انسان‌ها هزاران سال است که از برخي خواص گياهان دارويي آگاهند و از آن‌ها براي درمان بيماري‌ها استفاده مي‌کنند. محققان سال‌هاست تلاش مي‌کنند از خواص گياهان دارويي در طب مدرن نيز استفاده کنند. در سال‌هاي گذشته متاسفانه براثر نابودي محيط زيست تقريبا ۱۵ هزار گونه گياهان دارويي با خطر انقراض روبرو شده‌اند. تلاش‌هايي از سوي سازمان‌هاي حفاظت از محيط زيست براي نگهداري از اين گنجينه طبيعي صورت گرفته است. آلوئه ورا تقريبا ۷۰ هزار نوع گياه دارويي در سراسر جهان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. يکي از آن‌ها آلوئه ورا است که در حوزه درياي مديترانه، خاورميانه، آسيا و شمال آفريقا يافت مي‌شود. نوع وحشي آن جزو گونه‌هاي حفاظت شده است. از برگ‌هاي آلوئه ورا براي ساختن کرم‌هاي بيماري‌هاي پوستي، سوختگي و آفتاب سوختگي استفاده مي‌شود. تنباکوي کوهي تنباکوي کوهي در ارتفاعات اروپا، آسيا و آمريکا رشد مي‌کند. تنباکوي کوهي جزء گونه‌هاي حفاظت شده است. از چاي، پماد و روغن آن به عنوان دارو استفاده مي‌شود. خواص تنباکوي کوهي براي ترميم جراحات ماهيچه‌اي، کوفتگي و تقويت تنفس است. مي‌گويند گوته، نويسنده مشهور آلماني هنگامي که قلب‌اش درد مي‌گرفت از چاي تنباکوي کوهي براي تسکين استفاده مي‌کرد. کنگر، کنگر فرنگي (artichoke) کنگر تنها استفاده غذايي ندارد، بلکه خواص دارويي آن از ديرهنگام نزد مصري‌ها و در رم باستان آشنا بوده است. خاصيت و قدرت واقعي کنگر اما در دهه‌۳۰ ميلادي با کشف ماده ((Flavonid آشکار شد. کاشف آن (Albert von Szent-Gyِrgyi Nagyrapolt ) بود که بخاطر آن جايزه نوبل دريافت کرد. اين ماده به ويتامين (P) معروف شد. از کنگر براي درمان بيماري‌هاي معده و روده استفاده مي‌شود. بولدو بولدو درختي است به ارتفاع شش تا هشت متر که موطن اصلي آن در شيلي است. طمع آن بسيار تلخ است ولي برگ‌هاي اين گياه براي تقويت دستگاه هاضمه مفيد است. باعث ترشح صفرا و دفع اوره مي‌گردد و خواب آور است. گزنه گزنه تقريبا در سراسر جهان يافت مي‌شود. لمس آن باعث احساس سوزش مي‌شود، اما داراي خواص دارويي بسيار بالايي است. استعمال خارجي آن درموارد رماتيسم موفقيت آميزبوده است. در مداواي پروستات و سنگ کليه کاربرد دارد. اين گياه حاوي ماده‌اي به نام سکرتين است که بهترين عامل براي به کار انداختن غدد ترشحي هاضمه در معده، روده، کبد، لوزالمعده وکيسه صفرا است. خاصيت مهم ديگر آن کمک به ساخته شدن گلبول‌هاي سرخ است. درخت جنسهيا جنسان (Ginseng) ريشه درخت جنسهيا جنسان بيش از ۲ هزار سال است که در طب چيني کاربرد دارد. غربي‌ها در قرن بيستم با آن آشنا شدند. صادرات بي‌رويه آن، اين گياه را با خطر انقراض روبرو کرده است. چاي جنسهيا جنسان براي تقويت سيستم ايمني بدن و مقابله با خستگي، استرس و سرما‌خوردگي مفيد است. گوارانا (Guaran) درختي است که در منطقه آمازون مي‌رويد. در نزد قبائل بومي آمازون کاربرد دارويي داشته است. اکنون در برزيل از گوارنا يک نوع نوشيدني با طعم شيرين ساخته مي‌شود. قرص و پودر آن نيز وجود دارد. ميو‌ه‌هاي قرمز اين درخت داراي کافيين است که براي ناراحتي‌هاي معده و روده کاربرد دارد. زنجفيل يا زنجبيل گياهي خوراکي که در هند و شرق آسيا از آن بعنوان ادويه استفاده مي‌شود و داراي خواص دارويي است. در ايران باستان اين گياه با نام ژنگوير نيز شناخته شده بود. زنجفيل آشتها آور است و براي مقابله با سرماخوردگي، گلودرد و حالت تهوع کاربرد دارد. اين گياه تاثير آرامبخشي بر روي دستگاه گوارشي دارد. بابونه اقوام اروپايي بابونه را گياهي مقدس مي‌پنداشتند. بابونه اکنون در سراسر جهان ديده مي‌شود. چاي بابونه آرامبخش است. روغن آن به خصوص براي پوست‌هاي شکننده و حساس بسيار مفيد است و مصارفي براي ناراحتي معده و روده نيز دارد. چاي بابونه آرام‌بخش است. قاصدک قاصدک در سراسر نيم‌کره شمالي پراکنده است. قاصدک خواص بسيار زيادي دارد و از ديرباز براي درمان بيماري‌هاي کبدي وکسيه صفرا. بيماري‌هاي کليوي و همچنين کاهش کلسترول، درمان رماتيسم و نقرس استفاده داشته است. گل ساعت گياهي است که در نواحي استوايي آفريقا و آمريکا رشد مي‌کند. ميوه ترش و شيرين آن با نام ماراکويا شناخته شده است. گل ساعت براي مداواي افسردگي، تشنج و اضطراب و اختلال در خواب بکار برده مي‌شود. خزنه در محدوده درياي مديترانه رشد مي‌کند و تنها کاربرد ادويه ندارد، بلکه از گذشته‌هاي دور مصارف دارويي نيز داشته است. خزنه جلوي عرق‌کردن بيش از حد را مي‌گيرد و براي مداواي گلو درد و عفونت لثه بکار برده مي‌شود. خزنه در رفع اختلالات دستگاه گوارشي نيز کمک مي‌کند. بهار نارنج مهم ترين خاصيت دارويي بهار نارنج تأثير آن روي سيستم عصبي بدن است. بهار نارنج آرامش‌بخش و ضدهيجانات دستگاه عصبي است و سردردهاي ميگرني را کاهش مي‌‌دهد. بهارنارنج در تقويت معده بسيار مؤثر است و تپش نامنظم قلب، تشويش و اضطراب را از بين مي‌برد. بهار نارنج اشتها آور و ضد سرفه است و مشکل کم‌خوابي را نيز برطرف مي‌کند.