مشاوره/ ۳ عامل اثرگذار بر تصمیم های ما

خراسان/ کارشناس ارشد روان شناسي- نگار بعد از مدت ها جست وجو يک ماه پيش توانست کار مورد علاقه اش را با شرايط مالي خوب پيدا کند، او امسال در کنکور کارشناسي ارشد نيز شرکت کرد اما خيلي از امتحان خود راضي نبود و اميدي به قبولي نداشت با اين حال پس از اعلام نتايج تکميل ظرفيت دانشگاه ها متوجه شد که در شهر ديگري قبول شده است. حالا او بسيار مردد است که به ادامه تحصيل بپردازد يا نه چرا که سکونتش در شهر ديگر معادل با از دست دادن شغل مورد علاقه اش است، چند روز است اين مسئله فکر نگار را مشغول کرده اما چون قدرت تصميم گيري ندارد هنوز نتوانسته است بين ادامه تحصيل و کار کردن يکي را انتخاب کند... مهارت تصميم گيري اين هفته در ستون مهارت هاي زندگي به معرفي مهارتي مي پردازيم که نقش اساسي در زندگي ما ايفا مي کند و چه بسيار افرادي بوده اند که به دليل تصميم هاي نادرست و ناکارآمد مسير زندگي خود را به تباهي کشيده اند. تصميم درست و منطقي پلي به سوي رسيدن به اهداف شخصي ماست. تصميم گيري مستلزم مسئوليت پذيري است همه ما دائم در زندگي مان تصميم هاي کوچک و بزرگ مي گيريم. مواردي مثل انتخاب نوع لباس يک مهماني، غذايي که مي خوريم و... تا تصميم هاي مهمي مثل انتخاب رشته تحصيلي، انتخاب شغل، انتخاب همسر، انتخاب مکان زندگي و... تصميم گيري خوب هميشه آسان نيست و در بسياري از مواقع ما ترجيح مي دهيم درباره برخي مسائل خاص به دليل ترديد يا ترس از عاقبت آن تصميم گيري نکنيم. تصميم گيري مستلزم مسئوليت پذيري است. يعني هر فردي با آگاهي از پيامدهاي انتخاب خود تصميم بگيرد و بعد از تصميم گيري با نتايج خوب و بد آن روبه رو شود و آن ها را به عنوان پيامد انتخاب خود (و نه ديگري) بپذيرد. عوامل اساسي تصميم گيري تصميم گيري مستلزم توجه به سه عامل اساسي است که در تعامل با هم نتيجه تصميم گيري را تعيين مي کنند. ۱ - مشکل يا موقعيتي که درباره آن لازم است تصميم گيري شود: روبه رو شدن با مسائل مختلف و سطح پيچيدگي مسائل باعث مي شود ميزان دقت و حساسيت در تصميم گيري ما متفاوت باشد. مثلا ما درباره خريد مواد غذايي روزانه خود در مقايسه با خريد لوازم يا دکوراسيون خانه با تصميم ساده تري روبه رو هستيم. ۲ - شخصي که تصميم مي گيرد: عوامل فردي مثل داشتن اعتماد به نفس، استقلال فکري، ارزش ها و باورها، دانش و اطلاعات درباره مشکل يا موقعيت، شيوه هاي تصميم گيري و حل مسئله بر تصميم گيري هاي ما تاثير دارند. ۳ - عوامل فرعي که بر تصميم گيري تاثير مي گذارند: سه عامل مهمي که در تصميم گيري بايد به آن ها توجه کنيم عبارتند از: الف) آگاهي و اطلاعات: داشتن آگاهي، يکي از موارد مهم تصميم گيري است. براي اين که تصميم هاي موثري بگيريد، بايد در مورد مسئله يا موقعيتي که مي خواهيد درباره آن تصميم بگيريد، اطلاعات کافي داشته باشيد. ب) فشارهاي اجتماعي: ديدگاه و ارزش هاي اطرافيان، خانواده، دوستان و وسايل ارتباط جمعي بر افکار و تصميم هاي ما تاثير مي گذارند. اين تاثيرها ممکن است مثبت و يا مخرب باشند. ج) موقعيت ها: انسان ها ممکن است در يک موقعيت تصميمي بگيرند و در موقعيت ديگر يک تصميم متفاوت با قبل بگيرند؛ به عنوان مثال، نوجواني که اصلا به مصرف سيگار تمايلي ندارد، در جمع دوستانش که سيگار مي کشند ممکن است به مصرف سيگار اقدام کند چرا که دوستانش اجتناب او از مصرف سيگار را مسخره مي کنند و به حساب ضعف او مي گذارند، پس ممکن است از سر لجبازي و براي اين که ثابت کند ترسو نيست به مصرف سيگار اقدام کند. اين مثال و مثال هايي از اين قبيل نشان مي دهد روش هاي تصميم گيري افراد متفاوت است، عده اي صرفا براساس احساسات خود نسبت به يک موقعيت تصميم گيري مي کنند، برخي ديگر سعي مي کنند امر تصميم گيري را برعهده ديگران بگذارند، عده اي نيز آني تصميم مي گيرند و البته بسياري از افراد هم با مهارت تصميم گيري منطقي به خوبي آشنا هستند. در شماره آينده درباره روش هاي تصميم گيري، بيشتر صحبت خواهيم کرد.