برترين ها/ تصوير ذهني شما هم از نذري هاي شب هاي محرم يک پرس قيمه و قرمه سبزي هيئتي در ظرف هاي يکبار مصرف است و چاي دارچيني که ممکن است در خيابان ها با خرما و قند و نهايتا حلوا پخش شود؟ تصوير ذهني شما هم از 10 شب اول محرم برمي گردد به هيئت هاي شلوغي که رديف به رديف آدم نشسته و صداي همهمه و گريه هاي بچه ها به خصوص در قست زنانه اجازه نمي دهد تا با خيال راحت صداي روضه خوان را بشنويد و يک دل سير گريه کنيد؟
اسم محرم و دهه اول که مي آيد. شما هم ياد دسته هاي سينه زني مي افتيد و بوي اسپند و علم کشي و شلوغي يک هيئت که مي آيند توي خيابان و تا شام غريبان عزاي امام حسين (ع) و اهل بيتش را برگزار مي کنند و نذري مي دهند و اين 10 شب را سياه پوش مي شوند؟ حالا ممکن است بعد از خواندن اين گزارش تصورتان نسبت به هيئت ها و نوع نذري ها عوض شود و تصوير ديگري جايگزين آن شود، تصويري که مربوط مي شود به محله هاي بالاي شهر تهران و هيئت هايي که نه تمام 10 شب اما در چند شب خاص نذري هاي جالبي مي دهند.
1- هيئت ويژه
شام شب هيئت
ظهر عاشورا، شام غريبان و سوم امام سه شبي هستند که يک هيئت در حوالي خيابان پاسداران نذري پخش مي کند. اگر از اهالي اين محل باشيد حتما وصف نوع غذاهايي که در اين شب پخش مي شود را شنيده ايد؛ غذاهاي نامتعارف مثل ميگو سوخاري و البته با کيفيت بالا. هيئتي که براي اين سه شب پول زيادي خرج مي کند و گفته مي شود علي دايي هم يکي از بانيان اين هيئت است. البته وقتي اين مسئله را با دختر باني اصلي هيئت مطرح مي کنيم، آن را نه تاييد مي کند و نه تکذيب اما به ديگر سوالات ما پاسخ مي دهد تا بدانيم چرا اين هيئت اين سبک نذري را انتخاب کرده و آيا در ديگر مناطق تهران هم نذري پخش مي کند يا نه. طبق گفته هاي او، از حدود 20 سال پيش اين هيئت راه اندازي شده است.
اوايل تمام 10 شب محرم نذري مي دادند اما کم کم تبديل به سه شب شد. چيزي که اين هيئت را معروف کرده، نه غذاهاي خاص که بيشتر به دليل مداحان مشهور و روضه خوان هايي است که به اينجا مي آيند. همين دليل هم باعث شده تا در قسمت مردانه از همه تهران و به خصوص شرق تهران پا به اين هيئت بگذارند و معمولا هم چندين سال است که پاي ثابت اين هيئت شده اند.
غذاهاي اين سه شب که يکي از ويژگي هاي اصلي هيئت خيابان پاسداران محسوب مي شود از رستوران فارسي گرفته مي شود و منو روز رستوران مشخص مي کند که نذري هر شب چه غذايي باشد. به همين دليل، هم کيفيت غذا بالاست و هم نوع غذاهايي که توزيع مي شود، متنوع است. ميگو سوخاري، کباب چنجه و کباب برگ غذاهايي بودند که سال گذشته بين عزاداران پخش شد.
در کنار غذاي اصلي يک بسته که شامل سالاد، ماست، زيتون، ژله يا کارامل و نوشابه است هم به عزاداران داده مي شود. البته اين هيئت در قسمت خانم ها تنها براي فاميل مراسم برگزار مي کند اما قسمت مردانه عزاداري مفصل و کاملي دارد که ورود براي عموم آزاد است.
بانيان اين هيئت غير از سه شب مفصلي که در خيابان هاي بالاي شهر تهران برگزار مي کنند، دو گا هم در ظهر عاشورا در خيابان 15 خرداد قرباني مي کنند و گوشت آن را بين نيازمنداني که از قبل شناسايي شده و البته اهالي همان محل توزيع مي کنندو اينطور نيست که صرف نذري در خيابان هاي شمال شهر تهران باقي بماند.
گفته مي شود بازيگران و افراد مشهور به اين هيئت مي آيند و اتفاقا همين مسئله يکي از دغدغه هاي بانيان هيئت است که مردم براي ديدن افراد مشهور پا به اين هيئت نگذارند و صرف عزاي امام حسين (ع) دغدغه اصلي عزاداران باشد.
خود بانيان هيئت تجربه حضور در هيئت هاي مرکز شهر را داشته اند و تفاوتي بين هيئت خودو هيئت هاي ديگر قائل نمي شوند و معتقدند هر کسي در حد توان خود براي عزاداري امام حسين (ع) کاري انجام مي دهد و نبايد با نوع غذا يا مداحاني که به يک هيئت مي آيند، ارزش آن سنجيده شود.
2- پولدارها کجا خرج مي دهند؟
سوپرميلياردرها
آدم هاي مهم و به خصوص پولدار هميشه مرکز توجه بوده اند. همين اتفاق در محرم و هيئت هايي که ممکن است اين افراد باني آن باشند، جالب توجه است.
اينکه مثلا علي پروين در اين شب ها کجا خرج مي دهد و باني چه هيئتي است يا علي دايي چه شب هايي و کجاي تهران خرج مي دهد، جالب توجه بوده. حالا در کنار اين اسامي مشهور به برخي اسم ها مي رسيم که اين روزها به عنوان سوپرميلياردرهاي ايران شناخته مي شوند.
علي انصاري، رئيس بانک آينده و رئيس اتحاديه مبل ايران اين روزها جزو پنج مرد پولدار ايران شناخته شده است، کسي که در تمام 10 شب محرم در مسجدي در خيابان وليعصر (بالاتر از پارک وي) نذري مي دهد. اين مسجد را که خود انصاري ها ساخته اند، تنها مسجد اطراف خيابان وليعصر است که به سبک مساجد مدينه ساخته شده و جلوه خاصي به اين خيابان داده است. تمام 10 شب اول محرم علي انصاري به همراه برادرانش از عزاداران امام حسين (ع) در اين مسجد ميزباني مي کنند.
3- صف نذري
صفي براي نذري
يک پرس چلوکباب با برنج ايراني و گوشت راسته گوسفندي به همراه يک پکيج همراه که شامل دسر و کارامل، نوشابه پپسي يا راني، آدامس، ماست و سماغ داده مي شود، يکي از نذري هاي خيابان شهر آراست که بين 800 نفر توزيع مي شود. البته 200 پرس هم براي فاميل در نظر گرفته مي شود. براي اين نذري ظهر تاسوعا، مردم در خيابان هاي اطراف صف مي کشند که آن هم خودش صفايي دارد تا از اين نذري خاص که خرج زيادي براي آن شده است، استفاده کنند. خرجي که براي يک ظهر تاسوعا با چنين کيفيتي مي شود، ممکن است با پنج شب نذري يک غذاي معمولي برابر باشد.
4- نوشيدني هاي غيرمتعارف
چايي و بيشتر از چايي
فکر چاي خوردن در خيابان هاي بالاي شهر را از ذهن تان دور کنيد. اينکه در بين دسته هاي سينه زني شربت آبليمو پخش شود يا به دليل سردي هوا شيرکاکائو نذري دهند لااقل مربوط به خيابان هاي معمولي شهر تهران است. سال گذشته در شب عاشورا در ميدان محسني راني توزيع مي شد. البته اين راني به همراه يک پکيج کامل از کيک و بسته هاي خوراکي ديگر در بينن مردم پخش شد و به دت عزاداران امام حسين (ع) رسيد.
به هرحال مهم اين است که عزاداران امام حسين (ع) وقتي براي سينه زني و علم کشي به خيابان ها مي آيند، گلويي تازه کنندو پذيرايي شوند. اصلا هم مهم نيست که اين پذيرايي با راني هاي 1200 توماني باشد يا شربت هاي معمولي.
5- ظهر عاشورا
نياوران، چنجه هاي ظهر عاشورا
در خيابن نياوران هم هيئتي هست که ظهر عاشورا نذري مي دهد. اين نذري هم متفاوت است. هيئتي که غذاهايش را بين اهالي محل هم پخش مي کند و به مردم کوچه و خيابان مي دهد. يک پرس کباب چنجه ظهر عاشوراي اين هيئت است. جالب اينجاست با وجود چنين نذرهايي کسي دم در خانه براي گرفتن غذا صف نمي ايستد و همسايه ها وقتي زنگ در خانه شان زده مي شود، متوجه مي شوند که بايد غذاي ظهر عاشوراي خودشان را تحويل بگيرند.
مجلس زنانه
حال و هواي روضه هاي زنانه در نقاط مختلف تهران
روضه هاي زنانه هم جداي از شب هاي محرم رونق زيادي دارد. اين روضه ها معمولا در روز برگزار مي شود. اين روضه ها در بالاي شهر و پايين شهر تفاوت عمده اي دارند. معمولا در جاهاي مختلف روضه ها از ساعت 3 ظهر شروع مي شود و تا اغذان مغرب ادامه دارد. پذيرايي چاي و خرماست و در روز عاشورا غذاي نذري مي دهند.
بچه ها از اعضاي ثابت اين روضه ها هستند که همراه مادرهايشان به اين مجالس مي آيند. در يکي از شهرهاي اطراف ورامين هم قاعده و قانون جالبي در مورد مجالس روضه زنان حکمفرماست. به اين صورت که خانم هاي اهل محل که حدود 50 نفري هستند، همگي با هم در روضه ها شرکت مي کنند و بعد از تمام شدن يک مجلس به صورت دسته جمعي به خانه يکي ديگر از اهالي محل مي روند که در آنجا هم روضه امام حسين (ع) برپاست اما در شمال شهر قضيه تا حدودي متفاوت است. در محله قيطريه روضه اي مخصوص خانم ها از اول محرم برگزار مي شود. هر روز يک ميان وعده مانند آش، عدسي، حليم و ... به مهمانان داده مي شود.
اثري از حضور بچه ها نيست و در روز تاسوعا و عاشورا به عزاداران غذاي نذري جوجه کباب يا چلوکباب مي دهند. البته اين تصور اشتباه است که در هيئت هاي بالاي شهر افراد کمتري به هيئت ها مي آيند. برعکس و با توجه به اينکه در کل تعداد هيئت هاي خيابان هاي بالاي شهر تهران کم است، از معدود مجالس اينچنيني استقبال زيادي مي شود. نکته اينجاست که بسياري از آنها به هيئت هاي معروفي که در نواحي مرکزي و جنوب شهر هستند مي روند.