حقایق جالب درباره سی و سه پل

کجارو/ سي‌وسه‌پل يا پل الله‌وردي خان، يکي از پل‌هاي تاريخي استان اصفهان است که طول آن برابر با ۲۹۵ متر است. اين پل به دستور الله‌وردي خان اونديلادزه روي زاينده‌رود ساخته شد. سي‌وسه‌پل يکي از آثار تاريخي استان اصفهان است که بسياري از ما اين شهر زيبا را با اين پل تاريخي‌اش مي‌شناسيم. اگرچه امروز با خشک شدن آب زاينده‌رود، سي‌وسه‌پل هم ديگر حال و هواي گذشته را ندارد، ولي اين پل همچنان به‌عنوان يکي از نمادهاي شهر اصفهان شناخته مي‌شود. سي سه پل يا پل الله‌وردي خان در عصر صفوي به دست الله‌وردي خان اونديلادزه روي زاينده رو ساخته شد. اين پل ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و منعکس شدن تصوير پل در آب زيبايي آن را دوچندان مي‌کند. در اين مطلب به سراغ حقايق جالب در رابطه با سي‌وسه‌پل رفته‌ايم. با ما همراه باشيد تا اين پل تاريخي و زيبا را بهتر بشناسيد. ۱. ايده اوليه ساخت سي‌وسه‌پل به سال ۱۰۰۸ هجري قمري در دوازدهمين سال سلطنت شاه‌عباس يکم بازمي‌گردد. اين پل در سال ۱۰۱۱ هجري قمري زير نظر الله‌وردي خان تکميل شد. ۲. معمار سي‌وسه‌پل، استاد حسين بنا اصفهاني بود که پسر او شاهکارهايي مثل مسجد شيخ لطف‌الله را ساخته است. اصفهاني براي ساخت اين پل ايده ساخت پل عريض را مطرح کرد، اين ايده تا قبل از او مطرح نشده بود. ۳. براي ساخت سي‌وسه‌پل از مصالحي مانند سنگ، آجر، ملات ساروج و گچ استفاده‌شده است. بر اساس نظر کارشناسان زمين‌شناسي و ميراث فرهنگي، پايه و فونداسيون اين پل به‌گونه‌اي ساخته‌شده که رطوبت، دوام و استحکام آن را افزايش مي‌دهد و به همين دليل است که در درازمدت هم آب به آن آسيبي نزده است. ۴. سي و سه پل علاوه بر زيبايي مسحور کننده‌اش، به عنوان طولاني‌ترين پل روي زاينده‌رود شناخته مي‌شود. ۵. الله‌وردي خان اونديلادزه، سردار مشهور عباسي بود که عده‌اي بر اين باور هستند که او تباري گرجي داشت. ۶. نظريه‌هاي زيادي در رابطه با معماري خاص سي‌وسه‌پل وجود دارد که يکي از آن‌ها به ارتباط ميان تبار گرجي الله‌وردي خان و ۳۳ دهانه پل دارد. الفباي گرجي ۳۳ حرف دارد و الله‌وردي خان هم از تبار گرجي بود و به همين دليل اين پل را با ۳۳ دهانه ساخت. ۷. عده‌اي اين نظريه را کاملا رد کرده‌اند، چون سي‌وسه‌پل ابتدا ۴۰ دهانه داشت. ۸. برخي از کارشناسان بر اين باور هستند که عدد ۳۳ مربوط به آناهيتا الهه آب است و اين پل درواقع نمادي از آناهيتا الهه آب بوده است. ۹. در دوران حکومت شاه‌عباس، پلان اصلي شهر اصفهان، چهارباغ بود که از دو محور عمود به هم‌شکل مي‌گرفت. سي‌وسه‌پل در امتداد يکي از اين محورهاي اصلي قرار داشت تا چهارباغ عباسي را به چهارباغ بالا، باغ هزارجريب، عباس‌آباد و محله جلفا متصل کند. ۱۰. همان‌طور که اشاره کرديم، در دوران حکومت شاه‌عباس سي‌وسه‌پل ۴۰ دهانه داشت و به‌مرور زمان با کشت درختان و انحراف آب بعضي از دهانه‌ها متروک شد. در سال ۱۳۳۰ مصطفي خان مستوفي «شهردار اصفهان»، زمين‌هاي اطراف پل را آزاد کرد و بعد از باز کردن مجراي عبور آب، ديواري سنگي در سمت شمال پل ساخت که هنوز هم بقاياي آن ديده مي‌شود. ۱۱. سي‌وسه‌پل در طول سال‌ها با نام‌هاي مختلفي خوانده‌شده است که ازجمله آن‌ها مي‌توانيم به پل شاه‌عباسي، پل الله‌وردي خان، پل جلفا، پل چهل چشمه و پل سي‌وسه چشمه اشاره کنيم. ۱۲. در گذشته مراسم‌هاي مختلفي ازجمله جشن آب‌پاشان و خاج‌شويان ارامنه در سي‌وسه‌پل برگزار مي‌شد. ۱۳. خاج‌شويان نام يکي از جشن‌هاي مسيحي است که به مناسبت غسل‌تعميد حضرت مسيح برگزار مي‌شود. پيروان دين مسيح با اعتقاد بر اينکه که آب در اين روز مقدس شده به درون آب‌هاي جاري مي‌روند و در آن‌ها شنا مي‌کنند. ۱۴. ارمنيان ايران در زمان صفويان، اين مراسم را در روز سيزدهم ماه ژانويه (۲۴ دي) در کنار سي‌وسه‌پل اصفهان برگزار مي‌کردند. در آن دوره ارامنه حق داشتند تا به ميدانى که در ابتداي پل بود، بيايند و به تبادل کالا با اصفهاني‌ها بپردازند؛ اما اجازه عبور از پل را نداشتند. سي‌وسه‌پل در جشن آبريزگان و آب‌پاشان محل اجتماع شاه و بزرگان و شعرا و رجال و ساير مردم بوده است. در دوره صفويه، مراسم جشن آبريزان يا آبپاشان ارامنه در کنار اين پل صورت مي‌گرفت. در اين جشن که در ۱۳ تيرماه هرسال برگزار مي‌شد، مردم با پاشيدن آب و گلاب روي يکديگر در اين مراسم شرکت مي‌کرده‌اند. ۱۵. در عصر صفوي، نوروز ۷ شبانه‌روز در کنار سي‌وسه‌پل جشن گرفته مي‌شد. در اين ايام سي‌وسه‌پل را چراغاني مي‌کردند و بعضي‌اوقات شاه‌عباس دستور گل‌ريزان اين پل را مي‌داد. ۱۶. جهانگردان زيادي سي‌وسه‌پل را شاهکاري در معماري ايران مي‌دانند؛ ازجمله آن‌ها مي‌توانيم به نظر پرسي سايکس اشاره کنيم که سي‌وسه‌پل را يکي از پل‌هاي درجه اول جهان خوانده است. ۱۷. پيترو دلاواله سي‌وسه‌پل را چنين توصيف مي‌کند: روي اين رودخانه پلي وجود دارد که تماما از آجر ساخته‌شده و عرض آن از تمام پل‌هاي رم بيشتر است و طول آن حداقل سه الي چهار برابر آن پل‌ها است. معماري اين پل به طرز عجيبي انجام‌گرفته و دو طرف آن طاق‌نماهايي وجود دارد که مردم از زير و بالاي آن عبور مي‌کنند. آنچه بيشتر نظر ايشان را جلب مي‌کند، راهروهاي پل است که تقريبا هم‌سطح قرار گرفته و زمزمه‌ي آب در طبقه‌ي زيرين پل به‌خصوص در تابستان‌هاي گرم بسيار خوش‌آيند است. ۱۸. در دو طرف پل طاق‌نماهاي سرپوشيده‌اي به چشم مي‌خورد که از يک طرف به رودخانه و از طرفي ديگر به ميان پل مشرف هستند و باعث شده‌اند تا معبر باريک مسقفي در دو سوي پل ايجاد شود. پياده‌رو پل داراي ۹۹ طاقچه دارد که در آن‌ها تابلوهاي نقاشي بوده و امروزه اثري از آن‌ها ديده نمي‌شود. ۱۹. در جلوي سي‌وسه‌پل مجسمه رضاشاه بر روى ستونى به ارتفاع ۵ متر وجود داشته که بر اسبي سوار بوده است؛ اما امروز اثري از آن مجسمه نيست. ۲۰. سي‌وسه‌پل در تاريخ ۱۵ دي سال ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۰ در فهرست آثار ملي ايران قرار گرفت. ۲۱. حفر تونل مترو در ۴۰ متري سي‌وسه‌پل باعث شده تا زمين اين اثر تاريخي نشست کند و اين ميراث باشکوه درخطر نابودي قرار بگيرد. خشک شدن آب زاينده‌رود و عوامل محيطي ديگر باعث شده تا اين اثر تاريخي بيش از پيش در معرض خطر باشد. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در آي گپ https://igap.net/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar