روش و زمان کاشت سبزه نارنج برای عید
نمناک/ همانطور که ميدانيد يکي از مهم ترين سين هاي سفره هفت سين عيد مي باشد که طبق معمول رسم گذشته پيش از فرا رسيدن عيد اقدام به سبز کردن آن مي کنند حالا مسئله مهم اين است که سبزه سبز کنيم يا نهال بکاريم؟ سرنوشت سبزه هاي عيد که براي سفره هفت سين درست مي شوند تا روز 13 فروردين مشخص مي شود و عمرشان به پايان ميرسد هر چه که هست تا شب عيد فروخته مي شود و ما بقيه سبزه هايي که مانده است دور ريخته مي شود چراکه به فروش نرفته اند و پس از تحويل سال ديگر به کار کسي نمي آيند. همان هايي هم که فروخته مي شوند فقط تا سيزده بدر فرصت ماندگاري دارند و مشابه آن ها دور ريخته مي شوند با اين تفاوت که افراد طبق عادات ديرينه آنها را روانه آب مي کنند تا هر چه بيماري و بلا است از خود دور کنند. اکنون گروهي از افراد سعي بر اين دارند تا شيوه مناسبي جايگزين رسم کهن بکنند تا هدر رفت منابع را کاهش داده و حتي به زعم خود سودي به محيط زيست برسانند. از جمله اين راهکارها نه به سبز کردن حبوبات و غلات است. بر اساس برآوردهاي سالانه ايرانيان حدود 60 ميليارد ريال هزينه صرف مواد اوليه و آب شيرين مصرفي براي تهيه سبزه مي کنند. بنابراين گروه هاي زيست محيطي توصيه مي کنند به جاي اينکه براي سبزه درست کردن از عدس و گندم استفاده کنيم دانه هاي مرکبات را جايگزين آن ها کرده تا در نهايت نهالي داشته باشيم که ديگر آن را دور نيندازيم و مدت ها به رشد خود ادامه داده و چندين سال عمر کند اين موضوع چيزي است که اخيراً در گروه هاي زيست محيطي سايت ها و کانال هاي تلگرامي دست به دست مي چرخد. بعضي از افراد استقبال بسيار خوبي از اين شيوه کردند اما عده اي از کارشناسان نيز جدا از بحث فرهنگي و رسم و رسوم نوروز مخالفت خود را با کاشت نهال به خاطر شرايط بي آبي ايران اعلام کردند. يک فعال زيست محيطي که چندين سال است در حال بررسي سبز کردن دانه هاي گياهي مي باشد در گفت و گويي مي گويد:«من اقدام به سبز کردن دانه هاي متنوعي از جمله مرکبات ، سيب خرما و ساير دانه ها همچون دانه جارو کرده ام کار بسيار خوبي است ولي از طرفي بايد به حفظ سنت ها نيز توجه داشت و هم مانع از هدر رفتن حبوبات و غلات شويم. چنانچه مي گوييم نهال را جايگزين سبزه مي کنيم به اين منظور نيست که نهال را قرار است پاي سفره هفت سين قرار دهيم. چنانچه امروز در نمناک خواهيم گفت بهترين روشي که مي توانيم پياده کنيم اين است که از ظرف ها و هسته هاي دور ريختني همچون ليمو ، پرتغال و يا حتي با خرما به کار ببريم و طرز کشت را هم مشخص کنيم. پس ما با توجه به دستورالعمل مي توانيم سبزه هاي زيبايي را با اين دانه ها براي سفره هفت سين خود بکاريم و پس از سيزده به در ديگر آنها را دور نياندازيم و در جاي مناسب آن را نگه داريم ممکن است اين مکان مناسب حياط خانه باشد و يا باغچه جلوي منزل يا پارک. تنها کافي است فقط 4 تا 5 درصد اينها به درخت تبديل شوند انوقت به شکل بسيار جالب از بين رفتن گازهاي سمي و توليد 60 درصد اکسيژن را شاهد خواهيم بود پس ما با جايگزين کردن نهال به جاي سبزه هم از دانه هاي دورريختني استفاده کرديم و هم از ظروفي که قابل استفاده نبودند استفاده ابزاري و مفيدي کرديم.» بوم شناس و مشاور رئيس سازمان حفاظت محيط زيست نيز در اين باره اشاره مي کند که در همه جاي دنيا براي اين که آداب و رسوم سنتي را حفظ کنند هزينه هاي زيادي پرداخت مي شود به عنوان مثال اگر دقت کنيد در همين جشن هالووين داخل کدو حلوايي را خالي کرده و شمعي روشن در آن قرار ميدهند غافل از اينکه چقدر کدو اين وسط هدر مي رود يا حتي همين ولنتاين که چندين شاخه گل سرخ و کارت پستال حيف و ميل مي شود پس بايستي در حفظ و نگهداري آن ها کوشا باشيم و بعدها به فرزندانمان منتقل کنيم. به اعتقاد قديمي ها دانه گياهان را نبايد زبان زد تا سبز شوند بنابراين حسب احترام به عقايد آنها هسته ها را تر و تازه از داخل ميوه ها در بياوريد به مدت 48 ساعت داخل آب بخيسانيد. هر کدام از مرکباتي که مد نظرتان هست دانه هايش را جدا از هم نگه داريد. پس از گذشت دو روز از خيس شدن دانه ها ميتوانيد براي راحتي کار پوستشان را گرفته و سپس داخل خاک جا کنيد و البته چنانچه عجله داشتيد بدون خيساندن و صبر کردن به صورت مستقيم نيز مي توانيد آن ها را در خاک قرار دهيد. در مخلوطي از خاک گلدان ، پرليت و کود گياهي اقدام به کاشتن دانه ها بکنيد حتماً دقت داشته باشيد که ظرفي که در داخل آن دانه ها را مي کاريد روزنه هايي براي تخليه آب داشته باشد در مرحله بعدي دانه هاي هر ميوه اي را به صورت جداگانه در يک گلدان در عمق يک سانتيمتري از خاک بکاريد. اگر تمايل داشتيد مي توانيد ظروف متنوعي را براي اين کار انتخاب کنيد مثلاً يک سيني عميق بزرگ را ميشود استفاده کرد تا تعداد بيشتري دانه داخل آن کاشت فقط حتماً به اين نکته توجه داشته باشيد که بايد فاصله اي حدود 10 سانتي متر بين هردانه قرار دهيد. حال نوبت به اين رسيده است که با يک نايلون روي دانه ها را بپوشانيد و بعد در مکاني قرار دهيد که به طور غير مستقيم نور داشته باشد قرار دهيد. خاک آن بايستي هميشه نم دار و مرطوب بوده بنابراين تا زماني که دانه ها جوانه مي زنند توجه زيادي به شرايط خاک داشته باشيد تا از خشک شدن آن جلوگيري شود. چنانچه تمامي مراحل را به خوبي انجام داده باشيد و شرايط محيطي از دما و نور کافي برخوردار باشد معمولاً اولين نشانه هاي سبز شدن دانه ها بين 3 تا 5 هفته نمايان ميشود و اينجاست که گياه ديگر نيازي به نور مستقيم ندارد.