تسنيم/ خداوند نظام خلقت را بر اساس قوانين و سنتهايي بنا کرده است تا به اين ترتيب همگان با برنامه و نظام او هماهنگ شوند.
هر فرد و گروهي که مخالف اين سنتها عمل کنند، در واقع بر خلاف مسيري حرکت کردهاند که خداوند در عالم وضع کرده است؛ به اين سبب ضمن آنکه آسيب چنين رفتاري متوجه فرد ميشود، اطرافيان او هم تحت تأثير اين آسيب قرار ميگيرند.
از جمله قوانيني که خداوند در عالم وضع کرده است، بازتاب منفيِ گناهان و خطاهاي ما انسانهاست. انسانها در روزمره ممکن است به واسطه نفسانيات و يا القائات شيطان دچار دستاندازهاي رفتاري و اخلاقي شوند؛ قانون به گونهاي است که بازتاب هر گناه و خطايي گره در امورات او ايجاد ميکند. از اين جهت فرمودند براي هر گناه از خداوند استغفار بطلبيد تا اثرات آن گناه برداشته شود.
به عنوان مثال اميرالمؤمنين عليهالسلام در اوايل دعاي کميل به پنج نوع گناه اشاره ميفرمايند و از آنها از خداوند طلب مغفرت ميکنند که از جمله آنها طلب مغفرت براي گناهاني است که سبب دريده شدن پرده عصمت ميشود آنجا که فرمود: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَهْتِکُ الْعِصَمَ و يا گناهاني که سبب نزول بلاء ميشوند اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ الْبَلَاء. و يا گناهاني که سبب دگرگوني در نعمتها ميشوند؛ اللّهم إغفرليَ الذُّنُوبُ الَّتِي تُغَيِّرُ النِّعَم.
جالب است که امام سجاد عليهالسلام به گناهاني که سبب دگرگوني در نعمت ميشود، اشاره ميکنند. ابو خالد کابلى گويد شنيدم که امام زينالعابدين عليه السلام فرمود:
«گناهانى که نعمت را تغيير ميدهند عبارتند از:
1ـ الْبَغْيُ عَلَى النَّاسِ؛ ظلم و تعدّى بر مردم
2ـ وَ الزَّوَالُ عَنِ الْعَادَةِ فِي الْخَيْرِ ؛ و ترک عمل خيرى که به آن عادت شده است
3ـ وَ اصْطِنَاعِ الْمَعْرُوفِ ؛ و ترک امر به نيکيها
4ـ وَ کُفْرَانُ النِّعَمِ؛ و کفران نعمت
5ـ وَ تَرْکُ الشُّکْرِ؛ و ترک شکر
اينها همان است که خدا در باره اش فرمود: إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ (خداوند وضع هيچ گروهى را دگرگون نميکند جز آنکه خودشان حالات خود را دگرگون کنند- سوره رعد 11)» (معاني الأخبار، ص 270)
بازار