قلعه دختر فیروزآباد، کهن‌ترین بنای گنبد دار دنیا

توريسم آنلاين/  قلعه دختر استان فارس در شش کيلومتري جاده فيروزآباد به شيراز
در دامنه کوهي مشرف به جاده قرار دارد که پس از طي مسافتي حدود ۳۰۰ متر مي‌توان به قلعه دختر رسيد.

---

بازار

---

اين قلعه نخستين بناي گنبد دار ايراني است که با اصول فني و معماري خاص ساخته شده و مصالح به کاررفته در آن شبيه کاخ اردشير است.
تمامي کاخ را يک ايوان بزرگ داراي تاق ضربي و دو ايوان کوچکتر در دو سو تشکيل مي‌داد.
ايوان بزرگ که ۱۴ متر پهنا و ۲۳ متر درازا داشت به يک اتاق مرکزي که سقف آن به شيوه‌اي تازه، يعني گنبد پوشانده شده بود منتهي مي‌گشت.
در جناحين اين اتاق گنبد دار اتاقهاي اضافي قرار گرفته و کل آنها در داخل يک ديوار خارجي مدور جاي داشت.

پايين‌ترين سطح کاخ قلعه دختر

پايين‌ترين سطح قلعه دختر شامل ورودي اين کاخ است که در گوشه جنوب باختري کاخ قرار گرفته است.
اين ورودي به فضاي يک تالار منتهي مي‌گردد که محلي براي انتظار افراد نو ورود به کاخ است.
روبه‌روي ورودي مذکور يک تالار که داراي ورودي عريضي است ديده مي‌شود که
در دو سوي آن سکوهايي که بر روي تاقچه‌هايي شکل گرفته‌اند، ديده مي‌شود.
در انتهاي تالار مذکور نيز يک نيمکت مرتفع با پنج صندلي نيم دايره‌اي داراي دسته‌هايي با گوشه‌هاي تزيين شده هستند.
در سمت راست تالار، دري قرار دارد که به يک راه پله گردان که در داخل برج مربعي شکل قرار دارد، ختم مي‌گردد
که به سکوي مياني کاخ منتهي مي‌گردد.


سکوي مياني کاخ قلعه دختر

سکوي مياني کاخ قلعه دختر، شامل يک حياط مرکزي است، که اطراف آن را تالارهايي با طاقهاي ضربي فرا گرفته‌اند.
برخي از اين تالارها داراي سکوهاي جانبي کوتاه است.
برخي نيز داراي سکوهايي هستند که با راه‌پله قابل دسترسي بوده و در يک مورد نيز داراي محلي براي پخت و پز است.
ضلع خاوري اين حياط داراي يک سکوي بلند است که از ميان آن راه پله‌اي با تاقهاي بسته تزيين شده،
به بالاترين سطح کاخ يا سکوي سوم آن منتهي مي‌گردد.


 
بالاترين سطح کاخ قلعه دختر (ايوان و تالار گنبددار)

سومين و بالاترين بخش قلعه شامل ايواني عميق و داراي تاق ضربي بوده، که امروزه تنها ديوارهاي جانبي آن بر جاي مانده است.
اين ايوان از برجي راه پله‌دار که ازسکوي مياني آغاز مي‌شود، قابل دسترسي بوده است.
ايوان مذکور به تالاري گنبددار به شکل مربع و با ابعاد 14 متر در هر ضلع ختم مي‌شود
که شواهدي از نيمکتهاي تشريفاتي در آن وجود دارد.
تالار مذکور از سه جهت با تالارهاي مستطيلي که ديوارهاي بيروني آن به صورت مدور ساخته شده
و بنابراين همانند يک برج مهيب در نماي بيروني کاخ خودنمايي مي‌کند، احاطه شده است.

فضاهاي گوشه‌اي قرار گرفته بين تالارهاي مياني اين برج بايد به عنوان محلي براي خانواده سلطنتي مورد استفاده بوده باشد.
بيشتر راهروها و اتاقهاي طبقه دوم و همچنين اتاقهاي کوچک قرار گرفته در مجاورت ديواره برج مدور،
به خاطر فشاري که تاقها بر ديوارهاي زيرين آنها وارد آورده و موجب آسيب‌ديدگي جدي بنا شده بودند،
مدت کوتاهي پس از ساخته شدن آنها با لاشه سنگ پر و يا بسته شدند.
همچنين بعداٌ بوسيله پشت‌بندهايي، بنا از نماي بيرون نيز تقويت گرديد.
تنها بخش شمال باختري طبقه فوقاني تالار گنبددار هنوز باقي مانده است.
اين بخش همانند تالارهاي جانبي آن پنجره‌هايي رو به بيرون دارد.
در واقع ترکيب تالارهاي بلند و اتاقهاي خصوصي در طبقه دوم که به اطراف اشراف دارد،
يکي از شاخص‌ترين ويژگيهاي معماري کاخهاي ايراني و خانه هاي اعياني در سرتاسر تاريخ ايران بوده است.

در قسمتي از قلعه دختر دهانه غاري ديده مي‌شود
که به قول بعضي از محلي‌ها اين غار راهي به کاخ اردشير بابکان (کاخ ساساني) در جلگه فيروزآباد داشته‌است.
يعني در زمان حمله دشمن به قلعه، محصورين قلعه مي‌توانستند از طريق اين غار با شهر ارتباط داشته باشند
و بتوانند غذا و نيروي انساني وارد قلعه کنند.
 
مسير دسترسي
براي رفتن به اين قلعه از سمت شيراز، بعد از رد کردن چند کيلومتر از فرودگاه به پل فسا ميرسيم
و در آنجا به سمت کوار تغيير مسير داده و بعد از طي حدود 90 کيلومتر در طبيعت زيبا (دشتهاي سرسبز ، کوه ، سد و تونل )
و بعد خارج شدن از تونل ، در داخل دره تنگ آب ، بعد از يک پيچ نسبتا تند به يک ايستگاه تله کابين ميرسيم،
در کنار ايستگاه جاي پارک ماشين و سرويس بهداشتي قرار دارد.
وقتي اولين نظر شما به قلعه ميافتد اولين فکري که به ذهنتان مي رسد استفاده از تله کابين است،
ولي اينکار معمولا عملي نيست، چون اغلب تعطيل است و شما بايد خودتان زحمت بالا رفتن از پله ها را بکشيد.
شيب صخره سبب شده تا اين قلعه در سه سطح ساخته شود و شما بعد از بالا رفتن از پله ها از نازلترين سطح  آن،
از طريق پلکاني مارپيچ که به حياط اصلي تراس مياني مي ‌رسد، ميتوانيد وارد شويد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar