جاذبه های گردشگری همدان
کجارو/ استان همدان يکي از استانهاي زيباي غربي کشور است که همچون ساير استانهاي ايران، جاذبههاي گردشگري فراواني را در خود جاي داده است و پذيراي همه نوع سليقهاي است. استان همدان بهعنوان پايتخت تاريخ و تمدن ايران، در غرب کشور قرار گرفته است. اين استان از شمال با استانهاي زنجان و قزوين، از جنوب با استان لرستان، از شرق با استان مرکزي و از غرب با استانهاي کردستان و کرمانشاه همسايه است. همدان با وجود انواع جاذبههاي مذهبي، طبيعي و تاريخي، گروههاي مختلف مردم را با هر نوع سليقه و ذائقهاي به خود جذب ميکند. مرکز اين استان شهر همدان است که در زمان مادها بنا شده است و در آن زمان به نام هگمتانه معروف بود و پايتخت ايران به شمار ميرفت. از ديگر شهرهاي بزرگ اين استان ميتوان به ملاير، نهاوند و تويسرکان اشاره کرد. اين استان با مساحت ۱۹,۴۹۳ مترمربع، داراي جمعيتي حدود ۱,۷۵۰،۰۰۰ نفر است. در ادامه اين مطلب ميتوانيد فهرستي از جاذبههاي گردشگري و جاهاي ديدني همدان را ببينيد و براي سفر خود برنامهريزي کنيد.
۱. غار عليصدر
غار عليصدر با عنوان طولانيترين غار آبي جهان، يکي از انگيزههاي مهم و بخش جذاب و بهيادماندني سفر گردشگران به استان همدان است. اين غار در ارتفاعات ساري قيه نزديک روستاي عليصدر شهرستان کبودرآهنگ قرار دارد. ارتفاع غار از سطح دريا ۲,۱۰۰ متر است و محوطه غار دالانهاي پيچ در پيچ و دهليزهاي متعددي دارد. براي بازديد از اين غار، بعد از تهيه بليط، قايقي در اختيار گردشگران قرار ميدهند و بازديد از اين غار با قايق امکانپذير است. دماي داخل غار ثابت و همواره ۲۰ درجه سانتيگراد است. غار عليصدر بيست و سومين اثر طبيعي ملي است که سازمان ميراث فرهنگي در ۱۵ دي ۱۳۸۷ در فهرست ميراث طبيعي ايران آن را ثبت کرده است. ساعت بازديد از غار ۸ صبح الي ۱۷ است.
۲. درياچه و سد اکباتان
در ۱۱ کيلومتري شرق همدان ميتوانيد از تنها درياچه اين شهر بازديد کنيد. درياچهاي زيبا که با وجود فضاي سبز و امکانات تفريحي و گردشگري، مسافران بسياري را به سوي خود جذب ميکند. از تفريحات درياچه اکباتان ورزشهاي آبي مانند قايقراني و اسکي روي آب است. بهمنظور راحتي مسافران و گردشگران، امکاناتي چون رستوران و مهمانسرا در اين منطقهي تفريحي ساخته شده است.
۳. دشت ميشان
دشت ميشان در دامنههاي کوه الوند قرار گرفته است و يکي از جاذبههاي طبيعي و مقاصد طبيعتگردي همدان به شمار ميآيد. حرکت بهسمت دشت ميشان، يک کوهپيمايي نيمه سنگين است. دشت ميشان همه روزه از طبيعت گردان و کوهپيمايان پر شماري پذيرايي ميکند. قبل از رسيدن به مسير کوهپيمايي از جادهاي عبور ميکنيد که در طول دره زيبا و خرم عباس آباد قرار گرفته و پر است از منظرهي باغها و درختان بلند که در پاييز شکوه و جلوهاي خاص دارند. در انتهاي اين جاده و درست قبل از شروع مسير کوهپيمايي، در نزديکي آبشاري به ارتفاع ۱۲ متر، کتيبه باستاني گنجنامه قرار دارد که متعلق به عصر داريوش و خشايارشا دو پادشاه بزرگ هخامنشي است. مسيري که براي رسيدن به آن طي ميکنيد همان راه کاروانرويي است که در زمان هخامنشيان نيز وجود داشته و پادشاهان و همراهانشان از آن عبور ميکردهاند.
۴. دهکده تفريحي گردشگري گنجنامه
براي بازديد از تمام جاذبههاي گردشگري گنجنامه به يک روز کامل احتياج داريد
مجموعه تفريحي، توريستي و ورزشي گنجنامه همدان در ميدان گنجنامه و در پنج کيلومتري غرب شهر همدان و کوههاي الوند قرار دارد. آب و هواي مطبوع کوهستان، دره فرحبخش الوند و چشمانداز زيباي دشت ميشان جذابيتي را پديد آورده که گردشگران داخلي و خارجي را به خود جذب ميکند. اين مجموعه شامل چندين جاذبه گردشگري است که براي بازديد از همه آنها لازم است يک روز کامل را به آن اختصاص دهيد. در اين دهکده توريستي ميتوانيد از سنگنبشتههاي گنجنامه و آبشار گنجنامه ديدن کنيد. تلهکابين گنجنامه، پيست اسکي تاريکدره، تلهسيژ و تلهاسکي، ورزش تعادل هوايي در ضلع غربي مجتمع گنجنامه، پيادهروي روي پل معلق ۲۰۰ متري، تيرول يا پرواز فردي روي کابلي به طول ۵۲۰ متر و بسياري تفريحات ديگر را نيز در اين مجتمع تفريحي گردشگري تجربه کنيد.
۵. آرامگاه باباطاهر عريان
آرامگاه باباطاهر عريان، عارف، شاعر ايرانيتبار و دوبيتي سراي اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم در همدان قرار گرفته است. اين آرامگاه در ميداني به همين نام در شمال همدان قرار دارد. اين اثر در سال ۷۶ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
در سطح محوطه داخلي آرامگاه، کاشيکاري معرق و تزيينات بسيار ظريفي به کار رفته که جلوه خاصي به قسمتهاي داخلي مزار داده است. اشعار باباطاهر با لهجه ملايري يا با لهجهاي از زبان لري سروده شدهاند. در محوطه داخلي اين آرامگاه، ۲۴ دوبيتي روي ۲۴ قطعه سنگ زيبا حک شده و در قسمت پايين اطراف محوطه داخلي مزار نصب شده است. همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۸ شب ميتوانيد از اين آرامگاه بازديد کنيد. در کنار اين آرامگاه، موزه صنايع دستي استان همدان قرار دارد که ميتوانيد از آن نيز بازديد کنيد.
۶. آرامگاه ابوعلي سينا
آرامگاه طبيب، شاعر و عارف ايراني، ابوعلي سينا، که شهرت جهاني دارد در ميان ميداني به همين نام واقع است. ميداني بيضوي با درختان چنار کهنسال و آبنماهايي الهامگرفته از باغهاي ايراني، تفرجگاه زيبايي را به وجود آورده است. طرح و نقشهي بنا از روي قديميترين بناي تاريخدار اسلامي يعني برج قابوس بن وشمگير در شهر گنبد کاووس اقتباس شده است. تالار جنوبي آرامگاه بهعنوان موزه، محل نگهداري سکه، سفال و اشياي کشفشده مربوط به هزارههاي قبل از ميلاد است. در تالار شمالي، مجموعهاي نفيس از کتابهاي خطي و آثار بوعلي سينا گردآوري شده است.
۷. آرامگاه حيقوق نبي
آرامگاه حيقوق نبي، يکي از جاهاي ديدني استان همدان است که در شهرستان تويسرکان قرار گرفته است. اين آرامگاه يکي از قديميترين آثار تاريخي ايران است که در خيابان شهيد اشرفي اصفهاني در انتهاي خيابان حيقوق نبي قرار دارد. ساختمان آرامگاه حيقوق نبي (ع) مربوط به دورهي سلجوقيان، قرن هفتم هجري قمري، است. اين بنا بدنهاي هشتضلعي شامل هشت ترکهي آجري بهعنوان ستونهاي اصلي بنا و سقفي مخروطيشکل دارد. ارتفاع اين بنا از سطح زمين، ۱۲ متر است و سقف آن که گنبدي با انحنا و تحدب کم است، از ارتفاع ۷ متري شروع ميشود و در قسمت انتهاي پيشاني بنا، چندين کنگرهي آجري برجسته بهشکل مثلث دارد. آرامگاه حيقوق نبي (ع) به شمارهي ۹۶۹ در تاريخ هشتم ارديبهشت ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملي ثبت شد.
۷. تپه هگمتانه
اين شهر کهن، نخستين پايتخت ايران بوده و بههمراه آتن در يونان و رم در ايتاليا، از معدود شهرهاي باستاني جهان است که همچنان زنده و مهم مانده است. هرودوت اين شهر را ساخته دياکو دانسته و گفته است که هفت ديوار داشته که هرکدام به رنگ يکي از سيارهها بودهاند. در حفاريهاي باستانشناسي سالهاي اخير در تپه هگمتانه مشخص شده است که محل کاخهاي باشکوه اين ناحيهي باستاني، در تپه هگمتانه کنوني واقع بوده است. نکته قابلتوجه اين شهر باستاني، شبکه منظم و پيشرفتهي آبرساني آن بوده است.
۹. گنبد علويان
اين بنا در ميان نمونههاي به جا مانده از معماري دوره اسلامي بينظير و از نمونههاي منحصربهفرد معماري ايرانزمين است. گنبد علويان در چهار باغ علويان در نزديکي ميدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار دارد. اين گنبد از سمت شمال در خياباني که ميدان عينالقضات را به ميدان امامزاده عبدالله وصل ميکند، قرار گرفته و ازسمت جنوب با خيابان باباطاهر و از شرق با خيابان اکباتان محصور شده است. اين اثر يکي از شاهکارهاي معماري و گچبري بعد از اسلام در همدان است و طي شمارهي ۹۴ در تاريخ ۱۵٫۱۰٫۱۳۱۰ در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است
۱۰. سراب گيان
سراب گيان در ۳۰ کيلومتري جنوب شهرستان نهاوند قرار گرفته است؛ بهشتي گمشده با درختان چنار کهنسال که نشان از قدمت طولاني اين منطقه دارد. سراب گيان با آب جوشان و فراوان خود اين طبيعت زيبا را پديد آورده است. در دو کيلومتري سراب گيان، تپه باستاني گيان قرار دارد که از قدمتي چندهزارساله برخوردار است و آثار بسياري از ميان اين تپه کشف شده است.
۱۱. امامزاده حسين
امامزاده حسين يا شاهزاده حسين در همدان در ابتداي خيابان شهدا قرار دارد. اين حرم از آثار ممتاز معماري شهر همدان است که گنبد آجري زيبايي بر بالاي آن قرار دارد. ساختمان مقبره شمالي است و يک ايوان کوچک، ورودي و دو حرم با پلانهاي صليبي دارد. نماي ورودي دو طبقه است. در هر طبقه حجرههايي قرار دارد. رسميبنديهايي در داخل طاقنما وجود دارد و ضريح چوبي نفيس و گنبدي مرتفع در اين بنا ساخته شده است.
با توجه به متن شجرهنامه اين محل مدفن امامزاده حسين، از نوادگان امام حسن مجتبي يا پسر امام حسن عسگري است. شواهد نشان ميدهد که بناي امامزاده جديدتر از دوره صفويه نيست. در طول زمان دخلوتصرفهايي در بنا انجام شده است. اين بقعه داراي حياط دلبازي است که درخت توت کهنسالي در آن وجود دارد.
۱۲. بازار سنتي همدان
مجموعه تاريخي بازار همدان در محدوده خيابانهاي باباطاهر، اکباتان و شهدا قرار دارد و عمده بناهاي آن مربوط به دوره قاجاريه است. مانند بازارهاي اغلب شهرهاي قديمي ايران، بازار سنتي همدان نيز مسقف است. بعضي بخشهاي آن پوششي گنبدي شکل دارد. بازار همدان بهلحاظ وجود راستههاي مختص به اصناف مختلف معماري ويژهاي دارد. برخي مورخان قدمت اين بازار را به دوره سامانيان نسبت ميدهند؛ اما اکثر اين مجموعه بازمانده از دوره قاجاريه است.
۱۳. برج قربان
برج قربان يکي از آثار تاريخي قرون هفتم يا هشتم هجري است که در شهر همدان بين چهار باغ شهيد مدني و خيابان طالقاني جنب دبيرستان ابن سينا قرار دارد. اين بنا مدفن حسن بن عطار حافظ ابوالعلا همداني و امراي سلجوقي است.
درباره دليل نامگذاري اين بنا به برج قربان، گفته ميشود که در جريان شورش افغانها در دوره صفويه، اين محل سنگرگاه فردي به اسم قربان بود. او از اهالي محل دفاع و تلاش ميکرد شورشيان را دفع کند. به همين دليل مسجد و بقعه به نام او شهرت يافت.
اين برج در تاريخ ۲۸ خرداد ۱۳۵۴ در فهرست آثار تاريخي و ملي ايران ثبت شده است.
۱۴. حمام تاريخي قلعه
حمام قلعه، همان طور که از نامش پيدا است، حمامي سنتي در همدان است. اين حمام در يکي از محلههاي قديمي و اصيل شهر همدان به نام محله قاشقتراشان يا محله قلعه قرار، درخيابان شريعتي قرار دارد. حمام قلعه مربوط به دوره قاجاز است و مساحتي حدود ۱۵۰۰ مترمربع دارد.
حمام قلعه از دو بخش سرد و گرم تشکيل شده است که ورودي هشتي-شکل دارد. بعد از عبور از هشتي، ابتدا حمام سرد و سپس حمام گرم قرار گرفته است. اين حمام بخش مردانه و زنانه داشته است.
در سال ۱۳۸۷ خورشيدي، حمام تاريخي قلعه مورد مرمت و نوسازي قرار گرفت. بعد از آن اين حمام تغيير کاربري پيدا کرد و اکنون بهعنوان موزه مردم شناسي همدان، پذيراي گردشگران و علاقهمندان است. داخل حمام نيز سفرهخانه سنتي راهاندازي شده که گروههاي موسيقي در آنجا برنامههاي مختلفي اجرا ميکنند.
۱۵. موزه تاريخ طبيعي همدان
در انتهاي چهارباغ آزادگان در شهر همدان، در زيربناي تقريبي ۲۰۰۰ مترمربعي، موزه تاريخ طبيعي همدان قرار دارد. موزه تاريخ طبيعي همدان به همت جعفر محمد عليزاده تاسيس شده و تمامي نمونهها با تلاش ايشان و دانشجويان جمعآوري شدهاند.
اين موزه در داخل دانشکده کشاورزي قرار دارد؛ موزهاي کمنظير از انواع گونههاي حيواني، گياهي و طبيعي مربوط به اقليم ايران و جهان. اين موزه در حال حاضر بهعنوان سرمايهاي گرانبها است که به بستري براي مطالعه و تحقيق دانشپژوهان تبديل شده است. در اين موزه نمونههاي زنده، سنگواره و تاکسيدرمي شده از گونههاي مختلف جانداران نگهداري ميشود.
۱۶. شير سنگي
محوطه سنگ شير در انتهاي خيابان ۱۲ متري و در يک ميدان در شرق شهر همدان قرار دارد. از اين مجسمه سنگي دو تا بوده که يکي از آنها در دروازه همدان قرار داشته است و در زمان حملهي اعراب به باب الاسد يا دروازه شير معروف شد. بخشي از اين محوطه در زير منازل مسکوني مدفون و بخشي از آن به ميدان تبديل شده است. گورستاني وسيع از دوران اشکانيان با تابوتهاي سفالي، تدفينهاي گور خمرهاي و گودالي پيدا شد. قدمت اين مکان را به دورههاي مختلف نسبت ميدهند برخي آن را مادي ميدانند؛ اما با توجه به تابوتهاي گورستان اشکاني بودن آن مشخص است. اين اثر قبل از انقلاب در سال ۱۳۱۰ خورشيدي در فهرست آثار ملي ثبت شده است.
۱۷. آرامگاه عارف قزويني
ابوالقاسم عارف قزويني از شاعران و تصنيفسازان زمان مشروطه ايران بود. وي در سال ۱۲۵۹ خورشيدي در قزوين به دنيا آمد. قبر اين شاعر در همدان، خيابان بوعلي و در آرامگاه بوعلي سينا قرار دارد.
ستايش مر آن ايزد تابناک / که پاک آمدم پاک رفتم به خاک
۱۸. مسجدجامع
مسجدجامع همدان از بناهاي قارجاري اين شهر محسوب ميشود که داراي دو کتيبه به سالهاي ۱۲۵۳ و ۱۲۵۱ هجري قمري است. قدمت اين مسجد به زمان فتحعلي شاه و محمد شاه از پادشاهان قاجار ميرسد. در حال حاضر در معماري مسجد تغييراتي صورت گرفته و گچبريهاي ايوان جنوبي آن از بين رفته و از مصالح جديد نيز استفاده کردهاند. منارههاي مسجد نيز از بخشهاي الحاقي و جديد است.
۱۹. معبد نهاوند، لائوديسه
معبد نهاوند که در منطقه دو خواهران اين شهر قرار دارد از آثار تاريخي دوران سلوکيه در ايران و در استان همدان است. بر اساس کتيبهاي سنگي با خط يوناني که از اين مکان پيدا شده اين معبد را پادشاه سلوکي آنتوخيوس سوم که در سالهاي ۲۲۳- ۱۸۷ پيش از ميلاد حکومت ميکرد براي نيايش همسرش لائوديسه اين بنا را ايجاد کرد. از لائوديسه مجسمه برنزي خدايان يونان، پايه ستون، سرستون کشف شد. بعد از دوران سلوکيان، در زمان اشکانيان در اين معبد حضور داشتهاند.
۲۰. موزه هگمتانه
يکي از موزههاي شهر همدان موزه هگمتانه است که در ميدان هفت تير، شرق تپه هگمتانه و نزديک به گودال معروف به فرانسويهاي در داخل شهر قرار دارد. بناي اين موزه ابتدا مدرسه پرورش بوده که اکنون تغيير کاربري داده و به موزه تبديل شده است. در اين موزه علاوه بر آثار و اشياي به دست آمده از تپه هگمتانه از سراسر استان نيز اشيايي نگهداري ميشود.