ارتباط روحالقدس با حضرت فاطمه(س)
تسنيم/ به اعتقاد شيعه و بر اساس آموزههاي وحياني ما، پيامبر (ص) و اهل بيت عصمت و طهارت عليهمالسلام انواري ازلي هستند که خداوند آنها را پيش از خلقت آفريد تا از مجراي آنها به ربوبيت خويش بپردازد. وقتي به آيات قرآن و روايات ذيل آنها توجه ميکنيم، مشاهده ميکنيم که قرآن روايتگر ابعاد غيبي، عرشي و ملکوتيِ اين انوار مقدس الهي است به گونهاي که پيامبران و رسولان بارها در معرض اين انوار قرار گرفتند و تربيتهاي لازم را کسب کردند.
علاوه بر اين، ملائک نيز تحت تعليم و تربيت اين بزرگواران قرار داشتند. به عنوان مثال پيامبر (ص) در روايتي از خلقت نور پنج تن آلعبا هزار سال قبل از خلقت آدم(ع) گفتند. در اين باره ابوسعيد خدري نقل ميکند در مجلسي بوديم که مردي از پيامبر درباره «عالين» در خطاب خداوند به ابليس در آيه «أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالين؛ تکبر کردي يا (تصور کردي) از عالين هستي؟» پرسيد و گفت: «فَمَنْ هُو»؛ يعني «عالين» کيستند که برتر از ملائکاند؟ پيامبر فرمود أَنَا وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ کُنَّا فِي سُرَادِقِ الْعَرْشِ نُسَبِّحُ اللَّهَ وَ تُسَبِّحُ الْمَلَائِکَةُ بِتَسْبِيحِنَا قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ بِأَلْفَيْ عَام ...؛ عالين، من، علي، فاطمه، حسن و حسين بوديم که در سرادق عرش قرار داشتيم؛ ما خدا را تسبيح ميگفتيم و ملائک با تسبيح ما تسبيح ميگفتند هزار سال قبل از اينکه خداوند عزّ و جلّ آدم را خلق کند.» (فضائل الشيعة، (شيخ صدوق) ص9)
بر اين اساس در مييابيم اثرگذاري انوار مقدس عترت عليهمالسلام فرازماني و فرامکاني و حضور اين انوار الهي در هر عصري تربيتساز است و به استناد روايات معتبر اسلامي هيچ پيامبري به نبوت نرسيد مگر به معرفت اين انوار مقدس. حذيفة بن اسيد از پيامبر اکرم (ص) نقل کرد «نبوت هيچ پيامبرى در عالم «اظله» (ظاهرا عالم ارواح) تکميل نشد مگر اينکه ولايت من و ولايت اهل بيتم بر او عرضه شد و تمثال آنها براى آن پيامبر مجسم شد و پيامبران، اقرار به اطاعت و ولايت اهلبيت کردند؛ عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ أُسَيْدٍ الْغَفَّارِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ: «مَا تَکَامَلَتِ النُّبُوَّةُ لِنَبِيٍّ فِي الْأَظِلَّةِ حَتَّى عُرِضَتْ عَلَيْهِ وَلَايَتِي وَ وَلَايَةُ أَهْلِ بَيْتِي وَ مَثُلُوا لَهُ فَأَقَرُّوا بِطَاعَتِهِمْ وَ وَلَايَتِهِمْ.» (بصائر الدرجات، ج1، ص73) يا امام صادق (ع) در ديگر روايت فرمود: مَا تَنَبَّأَ نَبِيٌّ قَطُّ إِلَّا بِمَعْرِفَةِ حَقِّنَا وَ بِفَضْلِنَا عَلَى مَنْ سِوَانَا؛ هيچ پيامبرى به مقام نبوت نرسيد مگر بهمعرفت حق ما و برترى دادن ما بر سايرين.» (همان، ج1، ص74)
در اين راستا، يکي از ابعاد و وجوه آسماني که در روايات به حضرت فاطمه (س) نسبت داده شده، بُعد روحالقدسي ايشان است؛ امام صادق (ع) ضمن بيان تفسيري از سوره قدر فرمود «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِيها وَ الْمَلَائِکَةُ؛ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ يَمْلِکُونَ عِلْمَ آلِ مُحَمَّدٍ صوَ الرُّوحُ الْقُدُسُ هِيَ فَاطِمَةُ ع بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ يَعْنِي حَتَّى يَخْرُجَ الْقَائِمُ ع.» معناي تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِيها وَ الْمَلَائِکَةُ يعني مؤمنيني هستند که علم آل محمد (ص) را در تملک دارند و منظور از روح، روحالقدس است که همان فاطمه (س) است. اين همان بُعدي است که خداوند تمام انبياء را با آن تأييد کرد و تربيت بسياري از خوبان از جمله عيسي (ع) را بر عهده او نهاد، آنجا که فرمود «وَ آتَيْنا عيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُس؛ به عيسي بن مريم بينات داديم و او را با روحالقدس تأييد کرديم» (بقره87 و 253)
در اين باره اميرالمؤمنين (ع) فرمود از رسول خدا (ص) شنيدم که گفت خداى عزّ و جلّ مردم را سه طبقه آفريد و در سه درجه جايگزينشان فرمود و اين همان قول خداي عز و جل است در قرآن: 1- اصحاب ميمنه 2- اصحاب مشئمه 3- سابقون فَأَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ وَ أَصْحابُ الْمَشْئَمَةِ وَ السَّابِقُونَ. اما آنچه درباره سابقون فرموده، آنها پيغمبرانى هستند مرسل و غير مرسل که خدا در آنها پنج روح قرار داده: 1- روح القدس 2- روحالايمان 3- روح القوة 4- روح الشهوة 5- روح- البدن.به وسيله روح القدس بعثت آنها به پيغمبرى مرسل و غير مرسل انجام شد و نيز به وسيله آن، همهچيز را دانستند و با روح ايمان خدا را عبادت کردند و چيزى را شريک او نکردند ... خداى عز و جل ميفرمايد «تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ وَ آتَيْنا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ؛ ايناناند رسولان که برخى را بر برخى ديگر برترى داديم، بعضى از آنها با خدا سخن گفته و بعضى را چند درجه بالا برديم و به عيسى بن مريم بيّنات داديم و او را با روح القدس تقويت کرديم (بقره253)» سپس درباره جماعت آنها فرموده «وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ؛ و آنها را با روحى از خود تأييد کرد» يعنى با آن روح، ارجمندشان داشت و بر ديگرانشان برترى داد، اين دسته نيز آمرزيدهاند و از گناهانشان چشمپوشى شده است. (ط - الإسلامية)، ج2، ص282) يا امام صادق (ع) در روايتي روحالقدس را ابزاري براي حمل نبوت توسط انبياء معرفي ميکنند«وَ رُوحَ الْقُدُسِ فَبِهِ حَمَلَ النُّبُوَّةَ» (الکافي، ج1، ص272)
شايد از اين جهت است که امام صادق (ع) در روايتي کمال انبياء را در اقرار به فضل و معرفت فاطمه سلامالله عليها نسبت داده، فرمود «مَا تَکَامَلَتِ النُّبُوَّةُ لِنَبِيٍّ حَتّي أَقَرَّ بِفَضْلِهَا وَ مَعْرِفَتِهَا [مَحَبَّتِهَا]؛ نبوت هيچ پيامبري به کمال نرسيد تا اينکه به فضل و معرفت [محبت] حضرت زهرا(عليهاالسلام) اقرار کرد.» (عوالم العلوم، ص161)