نخستین پیک غذا در تاریخ ایران
خراسان/ ۱۱۹ سال پيش ميرزا اسحاقخان معزالدوله تصميم گرفت کاروانسراي بزرگ پدرياش را در محله «باغميشه» تبريز بکوبد و اولين رستوران و مهمانخانه مدرن ايران را، به نام «مهمانخانه نظافت»، با اتاقهاي متعدد، آشپزخانه و سالن غذاخوري مجزا، بنا کند.
يکوجه قابلتوجه اين ساختمان، ساخت قرائتخانه (سالن مطالعه) جنب مهمانخانه نظافت است که عنوان اولين قرائتخانه تبريز را هم به خود اختصاص داده است. قرائتخانه نظافت در فضاي پرالتهاب مشروطهخواهي و با هدف گسترش فرهنگ مطالعه داير شده بود. اين مکان، در روزهاي قيام و انقلاب مشروطيت، سهبار توسط نيروهاي حکومتي، موردتهاجم قرار گرفت؛ ولي دوباره با تلاشهاي ميرزا اسحاق، سرپا شد. يکي از جالبترين اسنادي که درباره اين مهمانخانه منحصربهفرد وجود دارد، اعلاني است که در سال ۱۲۸۲ خورشيدي براي معرفياش منتشر شد.
در بند نخست اين اعلان که در ۲۵ شعبان ۱۳۲۱ هـ. ق منتشر شد، هدف از برپايي مهمانخانه، اينگونه بيان شده است: «مقصود از تأسيس اين مهمانخانه استراحت عمومي است. براي اينکه وقتي به کسي يکساعت به ناهار مانده يا يک به شام مانده مهمان ناخوانده وارد ميشود، در خانه هم خوراک به قدر کفايت درست نميشود، لهذا معلوم است که براي صاحبخانه دلگيري خواهد شد، در اين حالت ميتواند فوراً از مهمانخانه شام و ناهار بخواهد.» همچنين، در بند چهارم، به تجار و اصناف پيشنهاد شده که با قرار ماهيانه، غذاي آنها توسط «آدم مهمانخانه» به حجره آنها آورده شود که اين نشاندهنده وجود پيک و ارسال غذا براي مشتريان بوده است. در بند ديگر اعلان، پيشنهاد تهيه غذا براي مهمانيها آمده است.