ریشه ضرب المثل/ آفتابه لگن هفت دست شام و ناهار هیچی
خراسان/ در قدیم که با دست غذا میخوردند، رسم بود پیش از غذا دستها را با آفتابه و لگن میشستند. در مهمانیها آفتابه و لگن را سر سفره پیش مهمانها میبردند. لگن را زیر دست هر یک میگرفتند و با آفتابه آب میریختند تا مهمانها دستها را بشویند. چون آفتابه و لگن از تجملات سفره بود بنابراین بعضیها سعی میکردند سر سفره چند دست آفتابه و لگن بیاورند، در این صورت انتظار مهمانها این بود که با این وضع حتما غذا بسیار مفصل است.
اما گاهی پیش میآمد که اینطور نبود و تشریفات سفره بیشتر همین آفتابه و لگن بود و خبری از غذای درست و حسابی نبود. در چنین مواردی بود که این مثل «آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی» استفاده میشد.