با مرگبارترین زلزلههای جهان در قرن اخیر آشنا شوید
لست سکند/ بلاياي طبيعي، حقيقتي تلخ اما اجتنابناپذير هستند. پيشرفت تکنولوژي در سالهاي اخير تأثيراتي بر آنها داشته و توانسته ميزان مرگومير ناشي از بسياري از بلاياي طبيعي را کاهش دهد، اما نميتواند جلوي وقوع آنها را بگيرد. از ميان تمام بلاياي طبيعي، زلزله احتمالا پرتکرارترين آنها باشد. سالانه نزديک به 500 هزار زلزله در جهان اتفاق ميافتد که حدود 100 هزار مورد آن احساس ميشود. با اينکه تنها 20 سال از قرن 21 گذشته است، اما بيش از 657 هزار نفر جان خود را بر اثر زلزله از دست دادهاند و تعداد بيشتري زخمي و بيخانمان شدهاند. پيشبيني زلزله کار دشواري است و جلوگيري از آن غيرممکن است. زلزله حتّي ميتواند باعث ايجاد بلاياي طبيعي ديگري مانند سونامي و رانش زمين شود. در اين مطلب ليستي از مرگبارترين زلزلههاي قرن بيست و يکم در شهرهاي مختلف را با هم مرور ميکنيم.
زلزله در اقيانوس هند و سونامي، 2004
مرگبارترين زلزله جهان در قرن بيست و يکم در دسامبر 2004 اتفاق افتاد. مرکز زمينلرزه اقيانوس هند بود. اما اين زلزله نبود که باعث مرگ بيش از 220 هزار نفر شد، بلکه سونامي به وجود آمده در نتيجه آن بود. قدرت زمينلرزه را 9.1 ريشتر اعلام کردند و رکورد شديدترين زلزله جهان ثبت شد. در نتيجه زلزله يک سونامي وحشتناک شکل گرفت و موجهاي غولپيکر آن از سواحل اندونزي در جنوبشرق آسيا تا سواحل آفريقا رسيدند.
در چند ساعت، هزاران نفر جان خود را از دست دادند و بيخانمان شدند. ساکنين يکي از شهرهاي شمالي اندونزي، در بخش شمالي جزيره سوماترا، حتي فرصت عکسالعمل نشان دادن هم نداشتند. با برخورد موجهاي 30 متري به شهر، 100 هزار نفر در دم کشته شدند. سريلانکا، تايلند و هند از ديگر کشورهايي بودند که به شدت تحت تأثير قرار گرفتند. به علاوه، با توجه به توريستي بودن اين مناطق، علاوه بر بوميان کشورها، تعداد زيادي گردشگر هم قرباني سونامي شدند. فقط در تايلند نزديک به 2000 توريست کشته شدند.
زلزله هاييتي، 2010
يکي ديگر از مرگبارترين زلزلههاي جهان، در 12 ژانويه سال 2010، زلزلهاي 7 ريشتري هاييتي را لرزاند. کشوري که فقيرترين کشور منطقه خود به حساب ميآيد. مرکز زلزله در 25 کيلومتري پايتخت و بزرگترين شهر هاييتي يعني پورتوپرنس بود. هاييتي از قرن هجدهم زلزلهاي به اين شدت را تجربه نکرده بود. حتي پسلرزههاي اين زمينلرزه هم شديد بودند. وقتي بالاخره، زمين زير پاي مردم هاييتي از لرزش ايستاد، 160 هزار نفر مرده بودند. آماري که به گفته برخي، بسيار پايينتر از حقيقتي است که مردم با آن مواجه بودند. بعد از زلزله مردگان با عجله دفن شدند تا پاکسازي و بازسازيها سريعتر آغاز شود و به همين دليل، آمار درستي از تعداد قربانيان به دست نيامد.
هاييتي قبل از زلزله هم منابع مالي زيادي نداشت و زمينلرزه باعث شد که کشور به ويرانهاي تبديل شود. رعايت نکردن استاندارهاي ساخت و ساز باعث شد بسياري از ساختمانها فرو بريزند و نداشتن برنامهريزي براي مواجهه با بلايايي مانند زلزله، باعث شد کمکرساني به موقع انجام نشود. در زمان زلزله، پورتوپرنس هنوز با تبعات طوفاني که 2 سال پيش شهر را خراب کرده بود درگير بود. کارشناسان تخمين زدند که زندگي 3 ميليون نفر تحت تأثير اين زمينلرزه قرار گرفت و 1 ميليون نفر بيخانمان شدند. به علاوه، ورود و توزيع کمکهاي بينالمللي به کشور به شدت سخت بود. در نهايت به دليل سوء مديريت، اکثر کمکها هدر رفته و مردم هاييتي تاوان آن را پس دادند.
زلزله سيچوان، 2008
سيچوان شهري در جنوبغربي چين است. در 12 مي سال 2008، زلزلهاي به وسعت 7.9 ريشتر اين شهر را لرزاند. زمينلرزهاي که باعث شد اين کشور وارد ليست مرگبارترين زلزلههاي جهان شود. مرکز زلزله دوجانگيانگ، شهري با بيش از 660 هزار نفر جمعيت بود. بعد از اينکه زمينلرزه پايان يافت، تقريبا چهارپنجم مناطق درگير کاملا ويران شدند. روستاها و شهرهاي کوچک بسياري کاملا نابود شدند. تعداد کشتهشدگان به 87.587 نفر رسيد که 5300 مورد آن کودکان بودند. تعداد زيادي از اين کودکان در زمان زلزله در مدرسه و کلاس درس بودند. نزديک به 375 هزار نفر در نتيجه اين زلزله مصدوم و ميليونها نفر بيخانمان شدند. زمينلرزه باعث به وجود آمدن سيل و رانش زمين هم شد. نزديک به 200 نفر قرباني همين رانش زمين شدند. خسارت مالي زلزله سيچوان را حدود 86 ميليارد دلار برآورد کردهاند.
زلزله کشمير، 2005
سحرگاه 8 اکتبر سال 2005، زلزلهاي به قدرت 7.6 ريشتر، نواحي شمالي پاکستان را لرزاند. مرکز زلزله شهر مظفرآباد بود که پايتخت کشميرِ پاکستان است. نتيجه زلزله، بيش از 87 هزار نفر کشته، 38 هزار نفر زخمي و ميليونها بيخانمان بود. به علاوه، حدود 780 هزار ساختمان يا کاملا نابود شدند يا ديگر قابل استفاده نبودند. اين ساختمانها شامل مراکز و سازمانهاي دولتي مانند مدرسه و بيمارستان هم بود.
حيوانات هم از اين زلزله جان سالم به در نبردند. نزديک به 250 هزار دام تلف شدند و 500 هزار مورد ديگر نياز به اسکان فوري داشتند تا در سرماي زمستان تلف نشوند. دسترسي به برخي روستاها براي امدادرساني بسيار دشوار بود چرا که جادهها خراب شده بودند و نيروهاي امداد نميتوانستند از راه زميني به اين مناطق بروند. آب و برق کل منطقه هم به طور کامل قطع بود و چند هفته طول کشيد تا مسئولين توانستند آب و برق را مجددا وصل کنند. برآورد شده که تقريبا 3.5 ميليون نفر مستقيم يا غيرمستقيم تحت تأثير اين زمينلرزه قرار گرفتند و کشمير يکي از مرگبارترين زلزلههاي جهان را تجربه کرد.
زلزله بم، 2003
ايران سرزميني زلزلهخيز است. در 26 دسامبر 2003، زمينلرزهاي به وسعت 6.6 ريشتر، شهر 97 هزارنفري بم را لرزاند. بيش از 26 هزار نفر جان خود را از دست دادند، هر چند که منابع غيررسمي آمار واقعي کشتهشدگان را بسيار بالاتر از اين و در حدود 43 هزار نفر اعلام کردند. زلزله تمام بيمارستانها و مراکز درماني منطقه را تخريب کرد که باعث مجروح شدن نزديک به 30 هزار نفر شد. 75 هزار نفر بيخانمان شدند و بيش از 5 هزار کودک والدين و سرپرستان خود را از دست دادند. کارشناسان آمار بالاي تلفات را ناشي از رعايت نکردن استاندارهاي ساختمان سازي و اجرا نشدن قوانين مربوط به آن دانستهاند. قدرت زلزله بم در مقايسه با ساير کشورهاي مطرح شده زياد نيست اما تعداد بالاي تلفات و خساراتي که به جا ماند، آن را در ليست مرگبارترين زلزلههاي جهان قرار ميدهد.
زلزله و سونامي توهوکو، 2011
در کل تاريخ ژاپن، هرگز زلزلهاي با چنين قدرتي ثبت نشده است. 11 مارچ سال 2011، زلزلهاي به قدرت 9 ريشتر ژاپن را لرزاند. مرکز زلزله نه در خاک ژاپن که جايي در دل اقيانوس آرام بود که 130 کيلومتر با شهر ساحلي سنداي، در شمال هونشو فاصله داشت. زمينلرزه منجر به سونامي شد و امواجي به ارتفاع 40 متر، به سمت ژاپن يورش بردند. در نهايت، بيش از 20 هزار نفر جان خود را از دست دادند و450 هزار نفر بيخانمان شدند. سونامي به سايت هستهاي فوکوشيما دايچي آسيب زد و منطقه تحت تأثير مواد سمي راديواکتيو قرار گرفت. هزاران نفر مجبور شدند که خانه و تجارتشان را رها و منطقه را تخليه کنند.
زلزله گُجرات، 2001
گجرات استاني در شمالغرب هند و هممرز با پاکستان است. در 26 ژانويه 2001، درست همان روزي که مردم در هند روز جمهوري را جشن ميگيرند، زمينلرزهاي گجرات را لرزاند. اين زلزله 7.7 ريشتر قدرت داشت، بيش از 20 هزار نفر را به کام مرگ کشيد و باعث مصدوميت 150 هزار نفر شد. صدها هزار نفر بيخانمان شدند که برخي بعد از گذشت يک سال همچنان در پناهگاه زندگي ميکردند.
زلزله نپال، 2015
نپال کشور کوچکي است که بين چين و هند قرار گرفته. در 25 آوريل سال 2015، زمينلرزهاي به قدرت 7.8 ريشتر کاتماندو را لرزاند. مرکز زلزله اطراف شهر کاتماندو بود که پايتخت نپال است. بيش از 8900 نفر در اين زلزله قرباني شدند. همچنين، زلزله باعث به وجود آمدن بهمن در ارتفاعات اورست شد که 19 کوهنورد را کشت و صدها کوهنورد ديگر را زخمي کرد. بيش از 600 هزار سازه در پايتخت به شدت آسيب ديدند و نابود شدند. در برآوردها، خسارت وارده را بين 5 تا 10 ميليارد دلار تخمين زدند. اين بدترين زلزله نپال از سال 1934 بود، وقتي زمينلرزهاي به بزرگي 8 ريشتر جان بيش از 10 هزار نفر را گرفت.
زلزله يوگياکارتا، 2006
سحرگاه 26 مي در سال 2006 زمينلرزهاي به بزرگي 6.4 ريشتر جزيره جاوا در اندونزي را لرزاند. مرکز زلزله در 25 کيلومتري شهر يوگياکارتا بود. اين شهر يکي از پرتراکمترين مناطق جهان است. بنابراين جاي تعجب ندارد که تعداد تلفات بالا بود. تعداد اوليه قربانيان 3500 نفر بود اما تا آرام شدن اوضاع به 5782 نفر رسيد. در کمتر از يک دقيقه، خانهها، هتلها و ساختمانهاي دولتي تخريب شدند و جادهها و پلها مسدود شدند. بعد از زلزله، رسانهها از تصاوير دردناک افرادي پر بودند که سعي ميکردند خود را به بيمارستان برسانند يا از منطقه زلزلهزده دور شوند.
زلزله و سونامي سولاوسي، 2018
جديدترين زلزله مرگبار قرن اخير در 28 سپتامبر 2018 و در جزيره سولاوسيِ اندونزي رخ داد. نزديک به 330 هزار نفر در اين جزيره زندگي ميکردند که قرباني زلزله و به دنبال آن سونامي شدند. ارتفاع موجهاي شکل گرفته در نتيجه اين زلزله، به 3 متر ميرسيد. اين امواج به پالو و دونگالا با بيش از 275 هزار نفر جمعيت رسيد. آخرين آمار از کشتهشدگان، رقمي برابر با 4340 نفر بود و 60 هزار نفر هم بيخانمان شدند.
در اين مطلب، تعدادي از مرگبارترين زلزلههاي قرن اخير را ديديد. زمينلرزههايي که هزاران نفر را کشته و چند صد هزار نفر را مجروح و بيخانمان کردند. در جدول زير ميتوانيد خلاصهاي از آنچه گفته شد را ببينيد.