دعای امام صادق (ع) در شب آخر ماه شعبان
تسنيم/ در آخرين لحظات ايام ماه شعبان و در آستانه ماه مهماني خدا قرار داريم؛ ماهي که خداوند از همان ابتدا برات آزادي از آتش را براي بسياري از بندگان در بند گناه را صادر ميکند و براي بندگان مخلص خويش هداياي فراواني را از ارزاق معنوي فراهم ميکند؛ سفرهاي پر نعمت و گسترده به وسعت عالم که گناهکار و مخلص در آن ميتوانند حضور داشته باشند. اما در اين ساعات پاياني ماه شعبان خداوند همچنان فرصتي را براي بندگان مؤمن خويش فراهم آورده تا با حجابهاي کمتر و با طهارت بيشتر وارد حريم ماه رمضان شوند و از اين رهگذر بهرههاي وافرتر از اين ماه پر برکت ببرند؛ همانند دعايي که امام رضا (ع) به ما آموخت تا در باقيمانده ماه شعبان بخوانيم «اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فيما مَضى مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فيما بَقِىَ مِنْهُ. يعني خدايا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته ما را نيامرزيدهاى، در آن قسمت که از اين ماه مانده ما را، براي ما مغفرت قرار بده.»
يکي ديگر از ادعيه ساعات آخر ماه شعبان دعايي صادره از امام صادق عليهالسلام است. از حارث بن مغيره نصرى از ياران امام باقر و امام صادق (ع) روايت شده که امام صادق عليهالسلام در شب آخر شعبان و شب اول ماه رمضان ميخواند:
اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا الشَّهْرَ الْمُبَارَکَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ
خدايا اين ماه مبارک (رمضان) که در آن قرآن نازل شد
وَ جُعِلَ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ قَدْ حَضَرَ
و مقرر شد براى هدايت مردم و ادله روشن براى راهنمايى و جدا ساختن حق و باطل اينک فرا رسيد
فَسَلِّمْنَا فِيهِ وَ سَلِّمْهُ لَنَا وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا فِي يُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِيَةٍ
و ما را در اين ماه و ماه را براى ما سلامت بدار و براى ما اين ماه را آسايش و عافيت مسلم دار
يَا مَنْ أَخَذَ الْقَلِيلَ وَ شَکَرَ الْکَثِيرَ اقْبَلْ مِنِّي الْيَسِيرَ
اى آنکه طاعت اندک ما بندگان را اخذ کرده و مقابلش پاداش بسيار عطا مىکنى از من هم اين قليل طاعت بپذير
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ لِي إِلَى کُلِّ خَيْرٍ سَبِيلاً وَ مِنْ کُلِّ مَا لاَ تُحِبُّ مَانِعاً يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
اى خدا از تو درخواست مىکنم که به هر کار خيرى مرا راه نشان دهى و از هر چه محبوب تو نيست مرا مانع شوى اى مهربانترين مهربانان عالم
يَا مَنْ عَفَا عَنِّي وَ عَمَّا خَلَوْتُ بِهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ
اى کسى که از من و از بديهايى که از شرم خلق پنهان داشتم درگذشتى
يَا مَنْ لَمْ يُؤَاخِذْنِي بِارْتِکَابِ الْمَعَاصِي عَفْوَکَ عَفْوَکَ عَفْوَکَ يَا کَرِيمُ
و اى کسى که مرا به ارتکاب گناهان مؤاخذه نفرمودى عفو تو عفو تو عفو تو شامل حالم باد اى ذات بزرگوارى
إِلَهِي وَعَظْتَنِي فَلَمْ أَتَّعِظْ وَ زَجَرْتَنِي عَنْ مَحَارِمِکَ فَلَمْ أَنْزَجِرْ فَمَا عُذْرِي فَاعْفُ عَنِّي يَا کَرِيمُ عَفْوَکَ عَفْوَکَ
خداى من تو مرا موعظه کردى (در کتابت) و من نشنيدم و از هر حرام انزجار دادى و من ترک ننمودم چه عذر به درگاهت آورم از من درگذر اى خداى با کرم و بخشش عفو تو عفو تو شامل حالم باد
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُکَ الرَّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ الْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسَابِ
اى خدا از تو درخواست مىکنم راحتى در وقت مرگ و آمرزش هنگام حساب
عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ فَلْيَحْسُنِ التَّجَاوُزُ مِنْ عِنْدِکَ
اگر گناه از بنده بزرگ است عفو و بخشش از تو نيکو است
يَا أَهْلَ التَّقْوَى وَ يَا أَهْلَ الْمَغْفِرَةِ عَفْوَکَ عَفْوَکَ
اى که تقوا و آمرزش سزاوار توست عفو تو عفو تو شامل حالم باد
اللَّهُمَّ إِنِّي عَبْدُکَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ أَمَتِکَ ضَعِيفٌ فَقِيرٌ إِلَى رَحْمَتِکَ
اى خدا من بنده تو فرزند بنده و کنيز توام ضعيف و ناتوانم و به رحمت بى پايانت محتاج و تويى که ثروت و برکت نازل بر بندگانت مىکنى
وَ أَنْتَ مُنْزِلُ الْغِنَى وَ الْبَرَکَةِ عَلَى الْعِبَادِ قَاهِرٌ مُقْتَدِرٌ أَحْصَيْتَ أَعْمَالَهُمْ وَ قَسَمْتَ أَرْزَاقَهُمْ
تو قاهر و مقتدرى تو اعمال خلق به شمار آورده و روزيشان تقسيم کردهاى
وَ جَعَلْتَهُمْ مُخْتَلِفَةً أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَلْوَانُهُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ
و زبانهاشان مختلف و رنگهاشان گوناگون ساختى خلقتى پس از خلقتى ديگر آفريدى
وَ لاَ يَعْلَمُ الْعِبَادُ عِلْمَکَ وَ لاَ يَقْدِرُ الْعِبَادُ قَدْرَکَ وَ کُلُّنَا فَقِيرٌ إِلَى رَحْمَتِکَ فَلاَ تَصْرِفْ عَنِّي وَجْهَکَ
بندگان از علم تو آگاه نيستند و به قدر و مقامت پى نتوانند برد و همه ما خلايق به رحمتت محتاجيم پس تو به کرم و بزرگوارى خود روى از من مگردان
وَ اجْعَلْنِي مِنْ صَالِحِي خَلْقِکَ فِي الْعَمَلِ وَ الْأَمَلِ وَ الْقَضَاءِ وَ الْقَدَرِ
و قرار ده مرا از شايستگان خلقت در مقام عمل و آرزو و در قضا و قدر
اللَّهُمَّ أَبْقِنِي خَيْرَ الْبَقَاءِ وَ أَفْنِنِي خَيْرَ الْفَنَاءِ عَلَى مُوَالاَةِ أَوْلِيَائِکَ وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِکَ وَ الرَّغْبَةِ إِلَيْکَ
خدايا مرا با بهترين حال باقى بدار و در بهترين حال بميران که آن حال دوستى با اولياي توست و دشمنى با اعدايت و شوق لقايت
وَ الرَّهْبَةِ مِنْکَ وَ الْخُشُوعِ وَ الْوَفَاءِ وَ التَّسْلِيمِ لَکَ وَ التَّصْدِيقِ بِکِتَابِکَ وَ اتِّبَاعِ سُنَّةِ رَسُولِکَ
و ترس از قهر و جلالت و حال خشوع به درگاهت و وفاى به عهدت و به تسليم و رضايت و با تصديق به کتابت و پيروى از سنت پيغمبرت
اللَّهُمَّ مَا کَانَ فِي قَلْبِي مِنْ شَکٍّ أَوْ رِيبَةٍ أَوْ جُحُودٍ أَوْ قُنُوطٍ أَوْ فَرَحٍ أَوْ بَذَخٍ أَوْ بَطَرٍ أَوْ خُيَلاَءَ
اى خدا آنچه در دلم از شک و ريب و انکار و يأس و نوميدى و شادى و سرکشى و عياشى و اسراف يا تکبر و خود پسندى
أَوْ رِيَاءٍ أَوْ سُمْعَةٍ أَوْ شِقَاقٍ أَوْ نِفَاقٍ أَوْ کُفْرٍ أَوْ فُسُوقٍ أَوْ عِصْيَانٍ أَوْ عَظَمَةٍ أَوْ شَيْءٍ لاَ تُحِبُ
يا ريا کارى و خودنمايى يا شقاوت و نفاق و دورويى يا کفر و فسق و گناه يا بزرگى نخوت يا هر چه تو نپسندى
فَأَسْأَلُکَ يَا رَبِّ أَنْ تُبَدِّلَنِي مَکَانَهُ إِيمَاناً بِوَعْدِکَ وَ وَفَاءً بِعَهْدِکَ وَ رِضًا بِقَضَائِکَ
از تو درخواست مىکنم که همه اين اوصاف را بدل کنى به ايمان به وعدههاى خود و وفاى به عهدت و رضا و خوشنودى به قضايت
وَ زُهْداً فِي الدُّنْيَا وَ رَغْبَةً فِيمَا عِنْدَکَ وَ أَثَرَةً وَ طُمَأْنِينَةً وَ تَوْبَةً نَصُوحاً أَسْأَلُکَ ذَلِکَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ
و زهد در دنيا و شوق و رغبت به آنچه نزد توست و آگاهى و اطمينان خاطر و توبه نصوح که من از تو مىطلبم اين امور را اى پروردگار عالم
إِلَهِي أَنْتَ مِنْ حِلْمِکَ تُعْصَى وَ مِنْ کَرَمِکَ وَ جُودِکَ تُطَاعُ فَکَأَنَّکَ لَمْ تُعْصَ (تَرَ)
اى خداى من تو بس با حلم و بردبارى خلق که تو را معصيت مىکنند گويا نمىبينى و بس با جود و کرمى اطاعتت که مىکنند گويا هيچ معصيت نکردهاند
وَ أَنَا وَ مَنْ لَمْ يَعْصِکَ سُکَّانُ أَرْضِکَ فَکُنْ عَلَيْنَا بِالْفَضْلِ جَوَاداً وَ بِالْخَيْرِ عَوَّاداً يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
و من با هر که معصيت نکرده است همه ساکنان زمين توايم پس با ما به فضل و رحمتت کرم فرما و به عادتت که خير و احسان است رفتار کن اى مهربانترين مهربانان عالم
وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ صَلاَةً دَائِمَةً لاَ تُحْصَى وَ لاَ تُعَدُّ وَ لاَ يَقْدِرُ قَدْرَهَا غَيْرُکَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
و درود بر محمد (ص) و آلش درودى پيوسته که جز تو کسى آن را به حد و شمار و قدر و اندازه در نياورد اى مهربانترين مهربانان