گوناگون/ عید دیدنی در خانه‌های تاریخی تهران+تصاویر

باشگاه خبرنگاران/ خيلي ها براي ديدن تهران با هواي پاک و بدون ترافيک ترجيح ميدهند روزهاي عيد نوروز که بهترين فرصت است را از دست ندهند. گوشه به گوشه تهران را که بگرديد، خانه هاي قديمي و نامداري را مي بينيد که در کوچه هاي قديمي شهر جا خوش کرده اند و تماشاي آن ها شما را به تاريخ هنر و معماري ايران مي برد. خانه هايي براي چند ساعت چرخ زدن در تاريخ کشور و سفر به دوران اجدادي! در تعطيلات نوروز به شما پيشنهاد ميکنيم بازديد از خانه هاي قديمي و تاريخي پايتخت را فراموش نکنيد.البته مي توانيد با يک تير دو نشان هم بزنيد؛يعني هر زمان که به عيد ديدني مي رويد تحقيق کنيد که در آن محله چه جاذبه هاي ديدني وجود دارد.حتما مي توانيد در همان حوالي يکي از اين خانه هاي قديمي را پيدا کنيد. خانه شهيد مدرس اين خانه که کامل ترين شکل يک خانه سنتي را در بافت تاريخي تهران به نمايش مي گذارد در خيابان اميرکبير ، خيابان شهيد جاويدي کوچه مدرس قرار دارد . خيابان شهيد جاويدي که در محله عودلاجان تهران قديم قرار گرفته است ، در قديم به نام کوچه ميرزا محمود وزير ، وزير تهران در دوره ناصري معروف بوده است ؛ از قديمي ترين خيابان هاي تهران به حساب مي آيد که خانه هاي قديمي بسياري مانند خانه قوام الدوله و خانه نصيرالدوله در آن قرار گرفته است . اين بناي تاريخي از بخش هاي مختلف اندروني ، بيروني ، مطبخ ، کالسکه خانه و غيره تشکيل شده است . در اين بنا ، مجموعه اي از هنرها شامل گچ بري ، حجاري ، آيينه کاري ، گره چيني ، نقاشي و کتيبه نگاري در کامل ترين شکل به کار رفته است . در نقشه تهران در سال 1275 ه.ق اين خانه با عنوان خانه وزير مختار فرانسه مشخص شده است . شهيد مدرس در اوايل قرن بيستم و در دوره نمايندگي مجلس در اين خانه سکونت داشته است. عمارت مسعوديه بناي تاريخي عمارت مسعوديه در خيابان اکباتان تهران به دستور ظل السلطان فرزند ناصرالدين شاه همزمان با کاخ گلستان احداث شد. آنچه امروزه از اين باغ و عمارت باقي مانده زميني به مساحت حدود دو هکتار در نيمه غربي مجموعه اي قديمي است. اين بنا داراي تالار سلام، ديوان خانه، حوضخانه، عمارت سردر، عمارت مشيريه و عمارت سيد جوادي است. بيمارستان وزيري اين بيمارستان که در خيابان وليعصر ، پايين تر از جمهوري ، کوچه وزيري قرار دارد توسط شيخ هادي نجم آبادي برحسب وصيت ميرزا عيسي وزير احداث گرديده است . در کتيبه کاشي بالاي سر در اين بنا چنين نوشته شده است :«مريض خانه ملتي که حسب الوصيه مرحوم ميرزا عيسي وزير ... آقاي شيخ هادي مجتهد نجم آبادي از ثلث آن مرحوم بنا فرموده اند و ابتدا باز شدن از غره]=اول[ شهر رمضان 1318 ه.ق» خانه سردار اسعد بختياري عمارت تاريخي سردار اسعد ، تنها بناي باقي مانده از مجموعه تاريخي و معروف باغ ايلخاني دوره ناصري و يکي از زيباترين يادگارهاي تاريخي شهر تهران است . اين بناي تاريخي در محوطه بانک ملي در خيابان فردوسي قرار گرفته است و به عنوان باشگاه بانک از آن استفاده مي گردد . باغ ايلخاني در قسمت غربي خيابان فردوسي يا علاء الدوله سابق شامل مجموعه بزرگي از کوچه ميرشکار فعلي تا خيابان جمهوري بوده است که در حال حاضر از اين باغ وسيع ، تنها قسمت هاي کوچکي به صورت فضاي سبز در محوطه بانک ملي شعبه مرکزي باقي مانده است . اين باغ در اوايل قرن بيستم جهت ايجاد بانک ملي ايران توسط دولت به تملک بانک درآمد . ساختمان شرکت نفت ايران و انگليس بناي تاريخي شرکت نفت ايران و انگليس که زماني به عنوان دفتر اين شرکت و بعدها در قالب دفتر پخش نفت مورد بهره برداري قرار مي گرفت در حال حاضر در اختيار دانشگاه هنر مي باشد و در محوطه ساختمان هاي وزارت خارجه درست روبروي دروازه باغ ملي تهران قرار گرفته است .ميدان مشق که در حال حاضر همان محوطه باغ ملي و مجموعه ساختمان هاي وزارت خارجه مي باشد ، يکي از مراکز تاريخي و فرهنگي تهران قديم است که در زمان فتح علي شاه پايه هاي نخست احداث آن بنا نهاده شد. عمارت قزاق خانه يا همان ساختمان شرکت نفت ايران و انگليس ، چندين دوره ساخت و ساز را شامل شده و عمده ترين تغييرات انجام شده در آن، در دوره هاي ناصرالدين شاه و رضاشاه مي باشد . طبق يادداشت هاي عين السلطنه عمارت هاي جديد دور ميدان مشق در سال 1300 ه.ش برابر با 1340ه.ق در زمان رياست الوزرايي رضاخان ساخته شده است در اين زمان به تدريج در فضاي باز اين ميدان و در اطراف ساختمان شرکت نفت ، بناهاي دولتي همچون کاخ شهرباني ، کاخ وزارت خارجه ، موزه ايران باستان و عمارت پست بنا گرديد. خانه قوام الدوله اين بناي زيبا که در سال 1253 ه.ق در زمان محمدشاه ساخته شده است متعلق به يکي از صاحب منصبان دوره قاجار به نام ميرزا محمد قوام الدوله آشتياني مي باشد و در خيابان اميرکبير ، اوايل کوچه شهيد جاويدي قرار گرفته است . اين خانه تاريخي از جاذبه هاي جالب شهر تهران است که در سال هاي قبل از انقلاب توسط انجمن آثار ملي خريداري و به سازمان ملي حفاظت آثار باستاني واگذار شد و اين سازمان تعميرات مفصلي را در آن به انجام رسانيد . ورود به قسمت ساختمان از حياط بيروني و حياط دروني از طريق دو راه پله انجام مي شود . پله ها داراي ازاره هاي سنگي هستند که نقوش زيبايي روي آن حک شده است . دو راهروي پايين توسط تالار آيينه و تالار تنبي به هم مرتبط مي شود ؛ ولي راهروهاي طبقه دوم به علت وجود شيرواني از داخل ساختمان به هم مرتبط نيستند . زيرزمين ساختمان در قسمت زيرين تالار آيينه و تالار تنبي قرار گرفته که تنها از حياط دروني و توسط دو در ، مي توان به آن وارد شد . آرايش درها از نوع گره سازي با چوب است . نور طبيعي زيرزمين در دو ضلع شمالي و جنوبي با آجرهاي لعاب دار آبي رنگ تامين مي شود . ديوارهاي بنا از خشت و سقف از جنس چوب است . تزييناتي که در بنا به کار رفته شامل آيينه کاري ، نقاشي گل و مرغي روي گچ ، مقرنس کاري و گچ بري است . کف اتاق ها با کاشي هاي ابر و باد پوشانيده شده و بيشترين تزيين بنا مقرنس کاري است که زيبايي خاصي به بنا داده است . خانه فاضل عراقي اين خانه در غرب ميدان فردوسي، کوچه پارس قرار دارد که موقوفه مرحوم فاضل عراقي است. سازنده و معمار عمارت با ايجاد پيش کرد و فرو رفتگي جزيي در نما، تنوع ايجاد کرده است. بخش مرکزي نما با دري تمام شيشه در قسمت همکف و پنجره اي تمام شيشه در طبقه اول، پيش آمده ترين قسمت اين بنا به شمار مي رود. کاشي هاي عمارت بسيار نفيس و بر روي بسياري از آنها تصاوير شاهان و پادشاهان معروف ايران باستان در نهايت زيبايي نقش شده اند. خانه مليجک مليجک يا همان عزيزالسلطان ، شخصيت معروف دوره ناصري دو خانه در تهران به نام خود دارد که خوشبختانه هر دوي آنها هم اينک موجود مي باشد . خانه اول و اصلي او عزيزيه نام دارد که در عمارت بهارستان قرار گرفته و ديگري که احتمالا بعد از مرگ ناصرالدين شاه ساخته شده است ، هم اکنون تحت تملک باشگاه بانک ملت مي باشد و در خيابان سعدي جنوبي ، پايين تر از چهار راه مخبرالدوله ، کوچه بانک ملت قرار گرفته است. غلام علي خان معروف به مليجک و ملقب به عزيزالسلطان و بعدها سردار محترم ، که در سنين کودکي مناصب اميرتوماني با شمشير مرصع را از ناصرالدين شاه دريافت کرده بود ، برادر زاده امينه اقدس گروسي يکي از زنان معروف ناصرالدين شاه بوده که در حدود سال 1296 ه.ق متولد و از اوان کودکي مورد توجه و محبت شاه قرار داشته است به حدي که ناصرالدين شاه او را بيش از کودکان خود دوست مي داشت و به او مهرباني مي کرد. خانه انيس الدوله خانه تاريخي انيس الدوله ملکه ايران و همسر اول ناصرالدين شاه که اسم اصلي او فاطمه بود و در خيابان وليعصر بالاتر از چهار راه مولوي روبروي مهديه تهران قرار گرفته است ، از سال 1350 ه.ش در تملک اتحاديه صنف دارندگان گوشت گوسفندي مي باشد . انيس الدوله از اهالي روستاي «امامه» در شمال کشور ، پدرش نور محمد نام از طايفه گرجي بوده است و جز اين دختر ، دو پسر نيز داشته است به نام هاي حبيب الله و محمد حسن نبات خانم دختر مصطفي بيگ لواساني که سمت للگي شاه را برعهده داشت ، فاطمه يا همان انيس الدوله را براي پسر خود خواستگاري نمود . چون فاطمه وارد حرم خانه شد ، جيران زن محبوب ناصرالدين شاه او را در خدمت خود در آورد و کم کم طرف ميل شاه قرار گرفت و در سفر سلطانيه 1278 ه.ق صيغه شاه شد و تا آخر عمر همچنان صيغه ماند و حاضر نشد تبديل به زن عقدي بشود . وي ظاهرا زني عفيفه و پاک نهاد و در حقيقت مانع آشفتگي حرم خانه پادشاهي و اجراي بسياري از نظريات مستبدانه شاه بوده است . خانه امين السلطان در خيابان لاله زار ، کوچه قديمي به نام اتحاديه قرار دارد که يکي از مهم ترين خانه هاي تاريخي دوره قاجار در انتهاي آن قرار گرفته است. اين خانه باغ زيبا متعلق به امين السلطان، صدراعظم مقتدر دوره ناصرالدين شاه ، مظفرالدين شاه و محمد علي شاه بود که بسياري از تصميمات مهم سياسي آن دوران در آن گرفته مي شده است. مساحت باغ در زمان قاجار بيشتر از حال حاضر بوده و ساختمان هاي آن به مرور زمان تخريب شده است. پارکينگ وسيعي در غرب اين خانه قرار دارد که با توجه به آثار باقي مانده بر روي ديوارهاي آن مي توان فهميد که محوطه وسيع آن، جزء املاک امين السلطان بوده است . اعتمادالسلطنه در خاطرات خود در مورد اين بنا مي نويسد: «عصر باغ امين السلطان رفتم، خودش نبود. جلال الدوله و ميرزا نظام آن جا بودند. عمارت بسيار عالي ساخته. بايد صد هزار تومان تا به حال خرج کرده باشد. کسي در ايران عمارت به اين خوبي هنوز نساخته است. خانه مستوفي الممالک ميرزا حسن مستوفي الممالک صدراعظم معروف و سرشناس دوره قاجاريه بوده که سال ها اين منصب را دارا بود. وي يکي از نيک نام ترين رجال دوره قاجار به حساب مي ايد که خود و خانواده اش سال ها در دربار قاجار داراي قدرت و نفوذ بودند و مناصب مهمي را عهده دار بودند. خانه وي در نزديکي چهارراه گلوبندک در خيابان شهيد صوفياني قرار گرفته است و محل سکونت و کار ايشان به حساب مي آمده است. برخي ديگر از خانه هاي دوره قاجاريه در تهران خانه ميرزا محمود وزير در خيابان اميرکبير،خانه اخوان عليزاده،خانه قديمي صفوي در سرچشمه،خانه رضاشاه در خيابان امام خميني،خانه صبا، خانه بهزاد در خيابان انقلاب،خانه علاءالدوله در خيابان فردوسي،خانه مستوفي در خيابان پانزده خرداد،خانه احساني در پامنار کوچه بهاءالدوله؛خانه بازار مسگرها در خيابان مصطفي خميني،خانه نصرالدوله در سرچشمه،خانه کلارا آبکار در خيابان جمهوري اسلامي،خانه هدايت در خيابان هدايت،خانه قوام السلطنه در خيابان 30 تير و ...