علل بروز سرگیجه های ناگهانی

صدا و سیما/ افراد در طول زندگی خود ممکن است بار‌ها دچار سرگیجه شوند که ممکن است به صورت موقت یا طولانی مدت اتفاق بیفتد. اگر دلیل مشخصی برای سرگیجه وجود ندارد و باعث اختلال در زندگی فرد شده باشد، باید به دنبال دلایل و درمان آن بود

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛ مرکز سمنان  ،   سرگیجه (Dizziness) به حالت چرخش دورانی در سر می‌گویند. می‌توان سرگیجه را این طور توصیف کرد که گویا فرد در حال حرکت است یا همه چیز به دور او می‌چرخد. نوعی حالت گیجی یا عدم تعادل، که فرد احساس می‌کند نمی‌تواند روی پا بایستد. سرگیجه به تنهایی یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از بیماری محسوب می‌شود.

---

بازار

---

علائم سرگیجه چیست؟

گفتیم که سرگیجه به تنهایی یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از یک بیماری به حساب می‌آید. افراد ممکن است حس‌های مختلفی را به سرگیجه تعبیر کنند. یعنی دچار احساسات متفاوتی شوند که هنگام توضیح برای پزشک، آن را سرگیجه می‌نامند. بعضی از افراد از چرخیدن اجسام به دور خود شکایت دارند. بعضی دیگر می‌گویند که احساس ضعف یا سبک شدن در سر دارند.

از دست دادن تعادل یا توان ایستادن نیز از مواردی است که به هنگام توصیف سرگیجه اعلام شده است. گاهی فرد از اینکه حالتی شناور یا بی‌قرار دارد کلافه شده است و گاهی افراد دچار سرگیجه در رختخواب می‌شوند. در تمامی این موارد، علائم نشان از یک حس کاذب دارد. حسی که با از جا بلند شدن ناگهانی، دویدن، راه رفتن، یا حرکت دادن سریع سر، بیشتر می‌شود. گاهی حالت تهوع یا گیجی هم به این سرگیجه اضافه می‌شود. برخی مواقع علائم آن‌قدر زیاد است که بیمار نیاز به خوابیدن و بستن چشمانش دارد. سرگیجه ممکن است چند ثانیه طول بکشد یا چندین روز متوالی فرد را درگیر خود کند. این علائم نشان می‌دهند که باید به دنبال دلایل سرگیجه بود تا این تجربه تکرار نشود.

سرگیجه دلایل بسیار زیادی دارد. در حالت کلی در پزشکی، سرگیجه را به دو دسته تقسیم می‌کنند.

سرگیجه محیطی: که عموما بر اثر وجود مشکلی در گوش داخلی یا در اعصاب تعادلی فرد است.

سرگیجه مرکزی: که ناشی از وجود مشکلی در قسمت مخچه یا ساقه مغز به وجود می‌آید.

علاوه بر این دو دسته اصلی، علائم معمول‌تری نیز برای سرگیجه وجود دارد که عموما مربوط به بیماری خاصی نیستند و به راحتی نیز درمان می‌شوند. در ادامه دلایلی که می‌تواند باعث بروز سرگیجه شوند را معرفی خواهیم کرد. دقت داشته باشید، هر کدام از این دلایل، باید توسط پزشک شناسایی و درمان شوند. اگر بابت سرگیجه‌های خود نگران هستید یا دچار سرگیجه‌های خطرناک هستید، ابتدا می‌توانید با یک ویزیت آنلاین متخصص گوش و حلق و بینی یا پزشک داخلی، احتمالات سرگیجه خود را بررسی کرده و سپس به دنبال درمان باشید.

۱. سرگیجه به دلیل اختلال در گوش میانی

یکی از شایع‌ترین دلایل سرگیجه‌های شدید و طولانی مدت، وجود یک اختلال در گوش داخلی است. اگر مایع گوش داخلی حرکت کرده و وارد کانال‌های گوش داخلی شوند، این احساس سرگیجه و چرخیدن محیط به دور سر، بیشتر می‌شود. این مشکل یکی از مهمترین و رایج‌ترین مشکلات گوش داخلی است که بسیاری از افراد آن را تجربه می‌کنند. بسیاری از بیماران، در این مورد، تجربه سرگیجه در خواب را نیز دارند.

۲. سرگیجه به دلیل لابیرنتیت (Labyrinthitis)

لابیرنتیت، بیماری عفونت گوش داخلی است. زمانی که لابیرنت (یعنی تونل‌های داخل گوش) گوش دچار التهاب شود، اطلاعاتی متفاوت با آنچه گوش سالم و چشم به مغز می‌دهد را ارسال می‌کند. این عدم تعادل و یکی نبودن اطلاعات باعث ایجاد سرگیجه می‌شود. این التهاب به دلایل خیلی ساده مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا به وجود می‌آید و عموما ریشه ویروسی دارد. گاهی این سرگیجه با حالت تهوع، شنیدن صدای وزوز در گوش، تب و گوش درد همراه است. این مشکل با درمان دارویی به راحتی قابل حل است.

۳. سرگیجه به علت بیماری منیر (Menier)

یک بیماری نادر در گوش وجود دارد که یکی از علائم آن سرگیجه است. منیر بیماری است که گوش داخلی را درگیر خود می‌کند. علاوه بر سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، وزوز گوش و کم شدن شنوایی نیز از دیگر علائم این بیماری است. بسیاری از بیماران درکنار این علائم، احساس فشار در داخل گوش خود نیز دارند. این بیماری با دارو و رژیم غذایی خاص قابل درمان است، اما در بعضی موارد بسیار نادر نیاز به جراحی خواهد داشت.

۴. عوارض دارو‌های مختلف و بروز سرگیجه

علاوه بر مشکلات مربوط به گوش که از شایع‌ترین دلایل سرگیجه هستند، گاهی عوارض بعضی از داروها، باعث سرگیجه در افراد می‌شوند. اگر اطلاعات دارویی که استفاده می‌کنید را بررسی کنید، ممکن است به دلیل سرگیجه خود پی ببرید. در این صورت نباید مصرف دارو را قطع کرد. با مشاوره با پزشک، شرایط خود را توضیح دهید. ممکن است پزشک داروی جایگزین معرفی کند. معمولا بعضی دارو‌های ضد افسردگی، دارو‌های ضد تشنج، دارو‌های شل کننده عضلات، قرص‌های خواب آور، دارو‌های تنظیم فشار خون و بسیاری دارو‌های دیگر در بعضی از بیماران، عارضه سرگیجه را به همراه دارد.

۵. سرگیجه ناشی از کمبود ویتامین

کمبود بعضی ویتامین‌ها در بدن، می‌تواند باعث بروز سرگیجه در افراد شود. برای مثال کمبود ویتامین B۱۲ در بسیاری موارد، ایجاد سرگیجه و تهوع می‌کند. تشخیص کمبود ویتامین قطعا بر عهده پزشکان است و نباید به صورت سرخود، ویتامین‌ها را وارد برنامه غذایی کرد. همانطور که کمبود ویتامین عوارض زیادی دارد، مصرف زیاد از حد آنها هم گاهی عوارض بسیار بدی را در بدن ایجاد می‌کند.

۶. بیماری‌های قلبی و سرگیجه

بعضی از اختلال‌های مربوط به قلب، گاهی با سرگیجه خود را نشان می‌دهند. به دلیل کم شدن خون رسانی به مغز، فرد دچار احساس گیجی و منگی می‌شود. این افراد وقتی یک حرکت سریع انجام می‌دهند یا به یکباره از حالت خوابیده به حالت نشسته تغییر وضعیت می‌دهند، دچار سرگیجه ناگهانی می‌شوند. توجه داشته باشید که این یکی از دلایل سرگیجه است و قطعا هر سرگیجه‌ای نشانه مشکل قلبی نیست. یکی از بیماری‌های قلبی که گاهی باعث سرگیجه در افراد می‌شود، آریتمی (Arrhythmia) است. این مشکل زمانی است که ریتم ضربان قلب غیر طبیعی باشد. ضربان خیلی آهسته یا تندتر از حالت طبیعی، باعث بروز سرگیجه، تنگی نفس، و درد در قفسه سینه نیز می‌شود.

۷. سرگیجه به علت میگرن (Migraines)

میگرن یک سردرد شدید و نبض‌دار است که معمولا در قسمت جلوی سر یا یک طرف سر احساس می‌شود. افراد مبتلا به میگرن، در کنار حساسیت شدید به نور و صدا، از سرگیجه و احساس خالی بودن در سر شکایت دارند. تهوع و استفراغ، بی‌حالی و تغییر در میدان دید، از دیگر عوارض همراه با سرگیجه در بیماران مبتلا میگرن است. سرگیجه در نیمی از افراد مبتلا به میگرن شایع است که در بسیاری از آنها حتی بدون وجود سردرد هم این حالت سرگیجه و حس دوران سر وجود دارد.

۸. سرگیجه به دلیل کم آبی بدن (Dehydration)

یکی از مواردی که باعث سرگیجه می‌شود و افراد خیلی کم متوجه آن می‌شوند، کم شدن آب بدن است. کم آبی یا دهیدراته شدن، زمانی است که بدن آب و مایعات را به حد نیاز خود دریافت نکند. کم آبی در بدن باعث پایین آمدن فشار خون می‌شود که همین موضوع خود علت سرگیجه و بی حالی است. گرمای هوا، فعالیت زیاد، و بعضی رژیم‌های غذایی غیر استاندارد، از دلایل کم شدن آب بدن است. علائم کم آبی بدن به جز سرگیجه، احساس بی‌حالی، کم شدن دفع ادرار و احساس گیجی است. اگر میزان آب از دست رفته خیلی زیاد باشد، فقط با نوشیدن مایعات مشکل حل نمی‌شود و فرد باید به بیمارستان منتقل شود و مایعات درون وریدی به او تزریق شود.

۹. سرگیجه به دلیل فشار خون پایین

افرادی که دچار فشار خون پایین هستند، هنگام افت فشار، سرگیجه می‎گیرند. این افراد به هنگام نشستن یا حرکات سریع، احساس ضعف و به دنبال آن سرگیجه دارند. درکنار این علائم، احساس تشنگی، حالت تهوع، رنگ پریدگی، تار شدن دید و کم شدن تمرکز فرد، از دیگر علائم فشار خون پایین است. عوامل بسیاری مانند، استفاده از بعضی داروها، مشکلات قلبی، کمبود ویتامین و جراحت می‌توانند باعث افت فشار خون در افراد شوند.

۱۰. سرگیجه و سندروم خستگی مزمن (Chronic fatigue syndrome)

سندروم خستگی مزمن به دلایل مختلفی در افراد بروز می‎کند و گاهی فرد حتی بعد از یک خواب بسیار خوب و راحت نیز احساس خستگی شدید دارد. همراه با این احساس خستگی، حس سرگیجه در رختخواب، درد در مفاصل، سردر��، عدم تمرکز و آلرژی به مواد غذایی مختلف نیز از عوارض این بیماری است. پزشک با بررسی علائم این بیماری می‌تواند با تجویز دارو آن را درمان کند.

۱۱. سرگیجه به دلیل افت قند خون

بدن برای تامین انرژی مورد نیاز خود، به مقدار مشخصی قند نیاز دارد. زمانی که مقدار این قند به پایین‌تر از میزان نیاز بدن برسد، اولین علامت آن سرگیجه است. این سرگیجه همراه با احساس خستگی، لرزش دست و پا، بالا رفتن ضربان قلب، تعریق زیاد، بی‌قراری و احساس ضعف همراه است. پایین آمدن قند خون ممکن است به دلیل مصرف انسولین در بیماران دیابتی اتفاق بیفتد. در عین حال، گاهی غذا نخوردن به مدت طولانی، مصرف زیاد از حد الکل، و کم کردن میزان قند در رژیم‌های غذایی نیز می‎تواند باعث افت قند خون شود.

۱۲. سرگیجه به دلیل اضطراب شدید

بعضی از افرادی که اضطراب و استرس زیادی دارند، دچار سرگیجه می‌شوند. این افراد در مکان‌های شلوغ یا زمانی که به هر دلیل دچار اضطراب می‌شوند، احساس دوران در سر و گیجی دارند.

۱۳. سرگیجه در سفر با کشتی، قایق یا حتی خودرو!

شاید دیده باشید که گاهی پیش از سوار شدن به کشتی، هواپیما و حتی قطار، افرادی توصیه می‌کنند که قرص سرگیجه مصرف کنید! بسیاری از افراد هنگام سفر با کشتی یا قایق، احساس سرگیجه شدیدی را تجربه می‌کنند.

این عارضه بسیار شایع است و در بسیاری موارد حتی تا چند روز بعد از سفر نیز حالت سرگیجه ادامه خواهد داشت. بسیاری دیگر هنگام سفر با قطار نیز این احساس سرگیجه را دارند. نشستن در جهت مخالف حرکت اتوبوس یا مترو نیز باعث سرگیجه در بعضی افراد می‌شود. بسیاری حتی در ماشین هم این احساس سرگیجه را دارند.

شاید شما هم از آن دسته افراد باشید که در ماشین یا اتوبوس، توان نگاه کردن به کتاب یا حتی تلفن همراه را نداشته باشید و به سرعت دچار سرگیجه شوید. نگران نباشید. این یک مشکل شایع است.

چگونه از سرگیجه جلوگیری کنیم؟

دلیل سرگیجه باید مشخص شود. این مهم‌ترین نکته است. ممکن است سرگیجه، نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد؛ بنابراین نباید بدون مشورت با پزشک خود درمانی کرد. اما اگر علت سرگیجه و بی‌حالی به خاطر بیماری خاصی نباشد، با نوشیدن آب زیاد، استراحت و تامین قند خون بدن، می‌توان از آن پیشگیری کرد. عواملی مانند تکان‌های ناگهانی و مطالعه در اتوبوس یا خودرو نیز می‌تواند باعث سرگیجه در افرادی شود که مستعد آن هستند، پس نباید آن را انجام داد.