این یارانه‌ها در سال ۱۴۰۰ پرداخت می‌شود

رکنا/ تا اسفند ماه سال گذشته سه يارانه نقدي از سوي دولت پرداخت مي‌شد؛ يارانه نقدي، يارانه معيشتي و يارانه معيشتي کرونا. اما با پايان سال ۹۸ اعلام شد که پرداخت يارانه معشيتي کرونا که فقط ۴مرحله ادامه داشت، ديگر ادامه ندارد.

با پايان يافتن يارانه معيشتي کرونا، در سال۱۴۰۰ دو يارانه به حساب خانوار واريز خواهد شد؛ يارانه نقدي و يارانه معيشتي. هر چند که يارانه مستقيم، بهترين راهکار براي حمايت از خانوارهاي کم‌درآمد است اما اشکالات ساختاري موجب شده، اين رويکرد کارايي لازم را نداشته باشد؛ به عنوان مثال ثابت ماندن يارانه نقدي موجب شده قدرت خريد آن بيش از ۸۸ درصد کاهش يابد.
تا اسفند ماه سال گذشته سه يارانه نقدي از سوي دولت پرداخت مي‌شد؛ يارانه نقدي، يارانه معيشتي و يارانه معيشتي کرونا. اما با پايان سال ۹۸ اعلام شد که پرداخت يارانه معشيتي کرونا که فقط ۴مرحله ادامه داشت، ديگر ادامه ندارد؛ بنابراين يارانه معيشتي و يارانه نقدي تنها يارانه‌هايي هستند که در سال۱۴۰۰ پرداخت خواهند شد.
يارانه نقدي
اولين يارانه نقدي در اواخر دهه۸۰ پرداخت شد و تاکنون نيز ادامه دارد. با وجود اينکه بيش از ده سال از پرداخت اولين يارانه نقدي مي‌گذرد، مبلغ آن هنوز تغييري نداشته و همان ۴۵هزار و ۵۰۰توماني است که در اولين مرحله پرداخت شد. با توجه به تورم‌هاي يک دهه گذشته، اين ميزان يارانه نقدي قدرت خريد خود را از دست داده‌ است و عملاً اثرگذاري قابل توجهي بر معيشت خانوارها ندارد. قدرت خريد نقدي طي اين سال‌ها بيش از ۸۸ درصد کاهش يافته‌است؛ به بيان ديگر اگر بخواهيم قدرت خريد ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان آذر ماه ۱۳۸۹ را به خانوار بدهيم، بايد يارانه نقدي به بيش از ۳۹۰هزار تومان در پايان اسفند ماه ۱۳۹۹ افزايش يابد. نمودار زير قدرت يارانه نقدي را طي اين سال‌ها نشان مي‌دهد:

---

بازار

---

البته اين تنها ايراد يارانه نقدي نيست؛ يکي از اساسي‌ترين انتقادات به اين طرح دامنه مشمولان يارانه است. به بيان ديگر، بسياري از خانوارها که جزو دهک‌هاي بالاي درآمدي هستند نيز هر ماه يارانه دريافت مي‌کنند. با توجه به هدف اصلي يارانه‌ها که همان کمک به اقشار ضعيف جامعه و برقراري عدالت اجتماعي است، اين موضوع با ماهيت آن کاملاً در تضاد است.
هرساله هنگام بررسي لايحه بودجه دو بحث در مورد يارانه نقدي مطرح مي‌شود؛ يکي افزايش مبلغ يارانه و ديگري حذف دهک‌هاي پردرآمد. امسال نيز طبق روال گذشته، اين مباحث دوباره مطرح شد و البته نتيجه نيز همانند سال‌هاي گذشته تغييري پيدا نکرد و يارانه نقدي همان ۴۵ هزار و ۵۰۰ باقي ماند. البته امسال يک تغيير نسبت به سال‌هاي گذشته داشت. هر سال در قانون بودجه دولت مکلف به حذف پردرآمدها از ليست يارانه بگيران مي‌شد. هر چند هيچ اقدام عملي در اين خصوص صورت نمي‌گرفت، با اين وجود دولت بر روي کاغذ ملزم به اين کار بود. در بودجه۱۴۰۰ اين الزام نيز حذف شد و دولت تکليفي براي حذف دهک‌هاي پر درآمد نخواهد داشت تا روال معيوب پرداخت يارانه بدون هيچ اصلاحي ادامه داشته باشد.
يارانه معيشتي
يارانه معيشتي براي نخستين بار آذر ماه۹۸ به حساب سرپرست خانوارهاي مشمول وارير شد؛ آغاز پرداخت اين يارانه به افزايش قيمت بنزين در آبان۹۸ باز مي‌گردد. پس از افزايش قيمت بنزين، درآمدهاي حاصل از آن ۳۰هزار ميليارد تومان اعلام شد و براين اساس، مقرر شد تا اين رقم به ۶۰ميليون ايراني در قالب يارانه معيشتي اختصاص يابد.
هفدهمين مرحله از اين يارانه نيز به عنوان اولين يارانه معيشتي سال۱۴۰۰ در دهم فروردين ماه واريز شد و مرحله هجدهم آن در ارديبهشت ماه امسال اجرايي خواهد شد.
گفتني است که مبلغ اين يارانه بين ۵۵ تا ۲۰۵ هزار تومان متغير خواهد بود؛ بدين صورت که خانوارهاي يک نفره ۵۵هزار تومان، خانوارهاي دو نفره ۱۰۳هزار تومان، خانوارهاي سه نفره ۱۳۸هزار تومان، خانوارهاي چهار نفره ۱۷۲هزار تومان و خانوارهاي پنج نفره ۲۰۵هزار تومان يارانه دريافت مي‌کنند.
يارانه‌اي که حذف شد
يارانه معيشتي کرونا براي اولين بار در آذر ماه ۱۳۹۹ پرداخت و مقرر شد تا پايان سال گذشته ادامه يابد؛ اين يارانه معيشتي در راستاي حمايت از اقشار آسيب‌ديده از کرونا اجرايي شد. يارانه‌اي که حواشي و اعتراضات زيادي را نيز با خود به دنبال داشت و بسياري معتقد بودند با وجود نيازمند بودن، مشمول يارانه معيشتي کرونا نشدند.
يارانه معيشتي کرونا، در مبالغ ۱۰۰ و ۱۲۰هزار توماني تصويب شده‌بود؛ اعضاي کميته امداد و ساير نهادهاي حمايتي از جمله افرادي بودند که يارانه ۱۲۰هزار تومان دريافت کردند و يارانه ۱۰۰هزار توماني نيز به افرادي که داراي شرايطي چون بيمه‌پرداز نبودن، نداشتن درآمد ثابت، شاخص‌هاي پايين درآمدي و… بودند تعلق مي‌گرفت؛ شروطي که بسياري از نيارمندان را از چرخه دريافت اين يارانه حذف مي‌کرد و بار ديگر خلع يک سيستم جامع اطلاعاتي را بيش از گذشته آشکار کرد. آخرين مرحله از اين يارانه نيز در اواخر اسفند ماه سال گذشته به حساب سرپرست خانوارها واريز شد.