این یارانه‌ها در سال ۱۴۰۰ پرداخت می‌شود

رکنا/ تا اسفند ماه سال گذشته سه یارانه نقدی از سوی دولت پرداخت می‌شد؛ یارانه نقدی، یارانه معیشتی و یارانه معیشتی کرونا. اما با پایان سال ۹۸ اعلام شد که پرداخت یارانه معشیتی کرونا که فقط ۴مرحله ادامه داشت، دیگر ادامه ندارد.

با پایان یافتن یارانه معیشتی کرونا، در سال۱۴۰۰ دو یارانه به حساب خانوار واریز خواهد شد؛ یارانه نقدی و یارانه معیشتی. هر چند که یارانه مستقیم، بهترین راهکار برای حمایت از خانوارهای کم‌درآمد است اما اشکالات ساختاری موجب شده، این رویکرد کارایی لازم را نداشته باشد؛ به عنوان مثال ثابت ماندن یارانه نقدی موجب شده قدرت خرید آن بیش از ۸۸ درصد کاهش یابد.
تا اسفند ماه سال گذشته سه یارانه نقدی از سوی دولت پرداخت می‌شد؛ یارانه نقدی، یارانه معیشتی و یارانه معیشتی کرونا. اما با پایان سال ۹۸ اعلام شد که پرداخت یارانه معشیتی کرونا که فقط ۴مرحله ادامه داشت، دیگر ادامه ندارد؛ بنابراین یارانه معیشتی و یارانه نقدی تنها یارانه‌هایی هستند که در سال۱۴۰۰ پرداخت خواهند شد.
یارانه نقدی
اولین یارانه نقدی در اواخر دهه۸۰ پرداخت شد و تاکنون نیز ادامه دارد. با وجود اینکه بیش از ده سال از پرداخت اولین یارانه نقدی می‌گذرد، مبلغ آن هنوز تغییری نداشته و همان ۴۵هزار و ۵۰۰تومانی است که در اولین مرحله پرداخت شد. با توجه به تورم‌های یک دهه گذشته، این میزان یارانه نقدی قدرت خرید خود را از دست داده‌ است و عملاً اثرگذاری قابل توجهی بر معیشت خانوارها ندارد. قدرت خرید نقدی طی این سال‌ها بیش از ۸۸ درصد کاهش یافته‌است؛ به بیان دیگر اگر بخواهیم قدرت خرید ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان آذر ماه ۱۳۸۹ را به خانوار بدهیم، باید یارانه نقدی به بیش از ۳۹۰هزار تومان در پایان اسفند ماه ۱۳۹۹ افزایش یابد. نمودار زیر قدرت یارانه نقدی را طی این سال‌ها نشان می‌دهد:
البته این تنها ایراد یارانه نقدی نیست؛ یکی از اساسی‌ترین انتقادات به این طرح دامنه مشمولان یارانه است. به بیان دیگر، بسیاری از خانوارها که جزو دهک‌های بالای درآمدی هستند نیز هر ماه یارانه دریافت می‌کنند. با توجه به هدف اصلی یارانه‌ها که همان کمک به اقشار ضعیف جامعه و برقراری عدالت اجتماعی است، این موضوع با ماهیت آن کاملاً در تضاد است.
هرساله هنگام بررسی لایحه بودجه دو بحث در مورد یارانه نقدی مطرح می‌شود؛ یکی افزایش مبلغ یارانه و دیگری حذف دهک‌های پردرآمد. امسال نیز طبق روال گذشته، این مباحث دوباره مطرح شد و البته نتیجه نیز همانند سال‌های گذشته تغییری پیدا نکرد و یارانه نقدی همان ۴۵ هزار و ۵۰۰ باقی ماند. البته امسال یک تغییر نسبت به سال‌های گذشته داشت. هر سال در قانون بودجه دولت مکلف به حذف پردرآمدها از لیست یارانه بگیران می‌شد. هر چند هیچ اقدام عملی در این خصوص صورت نمی‌گرفت، با این وجود دولت بر روی کاغذ ملزم به این کار بود. در بودجه۱۴۰۰ این الزام نیز حذف شد و دولت تکلیفی برای حذف دهک‌های پر درآمد نخواهد داشت تا روال معیوب پرداخت یارانه بدون هیچ اصلاحی ادامه داشته باشد.
یارانه معیشتی
یارانه معیشتی برای نخستین بار آذر ماه۹۸ به حساب سرپرست خانوارهای مشمول واریر شد؛ آغاز پرداخت این یارانه به افزایش قیمت بنزین در آبان۹۸ باز می‌گردد. پس از افزایش قیمت بنزین، درآمدهای حاصل از آن ۳۰هزار میلیارد تومان اعلام شد و براین اساس، مقرر شد تا این رقم به ۶۰میلیون ایرانی در قالب یارانه معیشتی اختصاص یابد.
هفدهمین مرحله از این یارانه نیز به عنوان اولین یارانه معیشتی سال۱۴۰۰ در دهم فروردین ماه واریز شد و مرحله هجدهم آن در اردیبهشت ماه امسال اجرایی خواهد شد.
گفتنی است که مبلغ این یارانه بین ۵۵ تا ۲۰۵ هزار تومان متغیر خواهد بود؛ بدین صورت که خانوارهای یک نفره ۵۵هزار تومان، خانوارهای دو نفره ۱۰۳هزار تومان، خانوارهای سه نفره ۱۳۸هزار تومان، خانوارهای چهار نفره ۱۷۲هزار تومان و خانوارهای پنج نفره ۲۰۵هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند.
یارانه‌ای که حذف شد
یارانه معیشتی کرونا برای اولین بار در آذر ماه ۱۳۹۹ پرداخت و مقرر شد تا پایان سال گذشته ادامه یابد؛ این یارانه معیشتی در راستای حمایت از اقشار آسیب‌دیده از کرونا اجرایی شد. یارانه‌ای که حواشی و اعتراضات زیادی را نیز با خود به دنبال داشت و بسیاری معتقد بودند با وجود نیازمند بودن، مشمول یارانه معیشتی کرونا نشدند.
یارانه معیشتی کرونا، در مبالغ ۱۰۰ و ۱۲۰هزار تومانی تصویب شده‌بود؛ اعضای کمیته امداد و سایر نهادهای حمایتی از جمله افرادی بودند که یارانه ۱۲۰هزار تومان دریافت کردند و یارانه ۱۰۰هزار تومانی نیز به افرادی که دارای شرایطی چون بیمه‌پرداز نبودن، نداشتن درآمد ثابت، شاخص‌های پایین درآمدی و… بودند تعلق می‌گرفت؛ شروطی که بسیاری از نیارمندان را از چرخه دریافت این یارانه حذف می‌کرد و بار دیگر خلع یک سیستم جامع اطلاعاتی را بیش از گذشته آشکار کرد. آخرین مرحله از این یارانه نیز در اواخر اسفند ماه سال گذشته به حساب سرپرست خانوارها واریز شد.