معاون امور بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن: آذربایجانی‌ها وام نوسازی را نخواستند/روستاییان گفتند منطقه هیچ ارزش افزوده‌ای برای خانه‌های ما ندارد

طبق برآوردها در زلزله آذربايجان، حدود 320 روستا خسارت ديدند و 18 هزارو 500 خانه به زير آوار رفتند. گفته مي‌شود نمي‌توان برآورد کرد که ارزش ريالي خانه‌هاي تخريب شده در روستاهاي آذربايجان چه رقمي‌بوده است چرا که بسياري از اين خانه‌ها به دليل خشت و گلي بودن فاقد هرگونه ارزش ريالي بوده‌اند. همين مسئله اين سؤال را ايجاد مي‌کند که به چه دليل تا قبل از زلزله براي بازسازي، بهسازي و مقاوم سازي خانه‌هاي اين منطقه اقدامي‌از سوي بنياد مسکن و يا هر سازمان مسئول ديگري صورت نگرفته بود و اين‌که آيا وضعيت بقيه روستاهاي کشور نيز به همين منوال است؟ طبق آمار بنياد مسکن جمهوري اسلامي‌از 8 سال گذشته تا کنون تنها يک ميليون و 600 هزار واحد روستايي بازسازي شده‌اند. بعد از زلزله بم که شهر به يک‌باره زير آوار رفت يکي از مهمترين دلايل خسارت‌هاي جبران ناپذير وجود خانه‌هاي خشت و گلي در اين شهر بود و پس از آن نيز به نظر مي‌رسيد توجه به بهسازي و نوسازي خانه‌هاي روستايي بيش از گذشته صورت گيرد اما به نظر مي‌رسد مشکلاتي در اين باره وجود دارد. گفت‌وگوي "قانون" با عزيزاله مهديان، معاون امور بازسازي و مسکن روستايي بنياد مسکن در خصوص روند ساخت مسکن روستايي و پيشرفت ساخت واحدهاي مسکوني در منطقه زلزله‌زده آذربايجان شرقي در ذيل مي‌آيد که مي‌خوانيد: *** اهداف برنامه چهارم محقق نشد. روند ساخت مسکن روستايي را در کشور چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟ از ابتداي برنامه چهارم توسعه پيش بيني شد که سالي 200 هزار مسکن روستايي در کشور بازسازي و بهسازي شود. اما به دليل آن‌که پيش از اين يعني پيش از تدوين برنامه چهارم توسعه، برنامه مدوني براي ساخت مسکن روستايي در کشور وجود نداشت رقم بازسازي و بهسازي در خصوص مسکن روستايي بسيارمحدود بوده است. تا سال‌هاي قبل از برنامه چهارم توسعه به طور کل 190 هزار واحد مسکوني روستايي در سال مورد بازسازي و بهسازي قرار گرفته است. بعد از تدوين اين برنامه نيز مقرر شد سالي 200 هزار واحد مسکوني روستايي در روستاهاي کشور ساخته شود. از بعد از برنامه چهارم توسعه تا کنون در بخش مسکن تحول چشمگيري در ساخت مسکن روستايي حاصل شده است.اما متاسفانه در سال 90 و نيز در سال‌جاري،بانک ها آن طور که بايد براي تامين اعتبار ساخت مسکن روستايي همکاري نکردند و تسهيلات مناسبي براي اين منظور ارائه ندادند. به همين دليل از 200 هزار واحد مسکوني مقرر در برنامه تنها تعداد 108 هزار واحد در سال 90 ساخته شد و متاسفانه در سال‌جاري نيز به دليل عدم تامين اعتبار ساخت مسکن روستايي هنوز در کشور عملياتي نشده است. قبل از زلزله آذربايجان هشدار داديم نکته مهم ديگري که قابل طرح خواهد بود، آن است که چرا بنياد مسکن تنها بعد از بحران براي حل مشکلات مسکن روستايي وارد عمل مي‌شود.البته شما نکاتي را در خصوص همکاري نکردن بانک‌ها مطرح کرديد اما آيا بنياد مسکن تلاشي براي مجاب کردن بانک‌ها براي همکاري داشته است؟ اين‌طور نيست. براي مثال در همين منطقه‌ آذربايجان ماه‌ها قبل از زلزله ما خانه به خانه روستاهاي اين منطقه را سرزديم و از آن‌ها خواستيم براي گرفتن وام نوسازي اقدام کنند و به آن‌ها درباره پر خطر بودن خانه‌هايشان گوشزد کرديم، اما آن‌ها قبول نکردند. حتي در نهايت نيز از آن‌ها امضاء گرفتيم در صورت بروز هر گونه مشکل خودشان مسئول خواهند بود. دليلشان براي قبول نکردن وام نوسازي چه بود؟ رقم وام کم بود يا دلايل ديگري داشت؟ نکته‌اي در خصوص مسکن روستايي وجود دارد آن است که بسياري از اين مناطق در شرايط نامساعدي از نظر اقتصادي قراردارند و نيز از نظر توسعه يافتگي بسيارعقب هستند.درآن مناطق عموما ساکنين متشکل از افراد سالخورده هستند و به همين علت نيز کار اقتصادي مفيدي در اين روستاها صورت نمي‌گيرد و در کل انگيزه‌اي از سوي خود روستاييان براي توسعه وجود ندارد. درباره همين موضوع عدم دريافت وام نوسازي مسکن روستايي در آذربايجان شرقي، استدلالشان اين بود که اين منطقه هيچ ارزش افزوده‌اي براي خانه‌هاي ما ندارد وهرچه براي نوسازي و بازسازي هزينه کنيم نمي‌توانيم واحدهاي مسکوني خود را با سود بفروشيم. خب البته بعضي از روستاها هم هستند که براي گرفتن وام صف مي‌کشند. به هر صورت در کشور يک سري از نقاط را داريم که بخش عمده‌اي از واحد ها در آن بازسازي نشده و شايد دوباره شاهد اتفاقات اين‌چنيني باشيم. اما نکته مثبت اينجاست که بعد زلزله آذربايجان بسياري از ساکنين روستاها که ديدند مسئله بسيار جدي است آمدند و براي دريافت وام اقدام کردند. برخي با بهره وام‌هاي بانکي مشکل مذهبي دارند، آماري از روستاهاي آسيب پذير در دست است؟ درمناطقي که ساکنين روستاها مهاجرت زيادي به شهر ها دارند و کشاورزي و دامداري در آن مناطق رو به افول است آسيب‌پذيري زيادي وجود دارد و متاسفانه به دليل نبود ارزش افزوده در اين روستاها ساکنان، تسهيلات نوسازي دريافت نمي‌کنند. در آذربايجان شرقي بخشي به نام «هشترود» است که همين مشکل را دارد. استان خراسان رضوي استان فارس واکثر روستاهايي که در اين خطه هستند وضع خوبي ندارند و از تسهيلات استقبال نمي‌کنند .نکته ديگري که وجود دارد آن است که بعضي اين‌ها مشکلات مذهبي دارند. براي مثال، برادران اهل سنت به اين دليل که اعتقاد دارند بهره‌اي که در بازپرداخت وام‌هاي بانکي وجود دارد حرام است از استفاده از تسهيلات نوسازي خودداري مي‌کنند. از سوي ديگر مشکل ديگري که وجود دارد آن است که در بخشي از روستاها وام نوسازي صرف ساخت مسکن در زمين‌هاي خالي مي‌شود به اين دليل که اعتقاد دارند هزينه تخريب و ساخت از هزينه ساخت بيشتر است.بنابر اين خانه‌هاي جديد در اين مناطق ساخته مي‌شود اما بافت فرسوده از بين نمي‌رود. در حال حاضر وضعيت ساخت و ساز در آذربايجان شرقي چگونه است؟ در حال حاضر کار بازسازي براي حدود 16 هزار واحد مسکوني آغاز شده است. همچنين کار پي کني براي 15 هزار و 655 نيز آغاز شده است جمعا 9300 سقف ايجاد شده است. اگر با همين روند ادامه دهيم تا قبل از يخبندان کار بازسازي به مراحل پاياني خواهد رسيد.اما بايد به اين نکته توجه داشت که بازسازي به صورت کامل ممکن يک سال طول بکشد. به اين دليل که بسياري از فعاليت‌ها غير قابل پيش بيني است.در آذربايجان حدود 5 هزار خانوار بودند که واحدهايشان صد در صد تخريب شده بود و نيز ساکن دائمي‌بودند که کار ساخت واحد‌هاي مسکوني آن‌ها به پايان رسيده است. بر خلاف تصوري که وجود ادشت مبني بر اينکه بنياد مسکن تنها خانه‌هاي صد در صد تخريب شده را مي‌سازد بايد اين توضيح را نيز بدهم که بنياد مسکن حتي خانه‌هاي ترک خورده در آذربايجان را مورد بازسازي قرار مي‌دهد. پس اينطور نيست که اگر کار ساخت و بازسازي آن 18 هزار و 500 واحد مسکوني که در اين منطقه صد در صد تخريب شده بودند به پايان برسد يعني کار بنياد مسکن در آن منطقه تمام شده باشد. چرا که ممکن است اين رقم به 30 هزار واحد مسکوني برسد.بايد به اين نکته توجه داشت که در بسياري از اين خانه ها 3 خانوار در يک خانه زندگي مي‌کردند و در بازسازي جديد براي هر کدام از اين خانواده‌ها خانه‌اي جداگانه ساخته شده است. با توجه به اينکه مصالح ساختماني روز‌به روز گران‌تر مي‌شود و طبعا هزينه‌هاي ساخت مسکن نيز بالا مي‌رود آيا برنامه‌اي براي افزايش رقم وام نوسازي براي روستاييان وجود دارد؟ متاسفانه بانک‌ها هنوز در پرداخت همان 12 ميليون تومان وام نوسازي تعلل مي‌کنند و بنياد مسکن در تلاش است تا اين مشکل را برطرف کند .بنابراين متاسفانه هنوز برنامه‌اي براي افزايش وام نوسازي مسکن روستايي در نظر گرفته نشده است./قانون